የማዳጋስካር ፕሬዚደንት አንድሬ ራጆይሊና ይኽን «ኮቪድ ኦርጋኒክስ» የተባለ የሀገራቸውን አዲስ መጠጥ በርካታ የመገናኛ አውታሮች በተገኙበት ይፋ ያደረጉት ሚያዝያ ወር መጨረሻ ላይ ነበር። ጠርሙስን ከፍ አድርገው በማሳየትም መጠጡን ሲጨልጡ በቴሌቪን መስኮቶች ታይተዋል። ማዳጋስካር ይኽ መጠጥ ከኮሮና ተሐዋሲ ይከላከላል፤ በተሐዋሲው የተጠቃ ሰውንም ያድናል በሚል ምርቱን በስፋት እያፋጠነች ነው።

በርሊን ከተማ ውስጥ የሚገኘው ማክስ ፕላንክ የተሰኘው የምርምር ተቋም ኃላፊ ፔተር ዚቤርገር ማዳጋስካር የምታመርተው መጠጥ ውስጥ የሚገኘውን አርቴሚሲኒን ቤተሙከራ ውስጥ እያጠኑት መኾኑን ተናግረዋል።

«ይኽ ከአርቴሚሲኒን የነጠረ መድኃኒት እንደተባለው በአኹ ወቅት ወባን ለመከላከል አገልግሎት ላይ የሚውል ነው። በየዓመቱም 300 ሚሊዮን ሰዎች ይኽን መድኃኒት ይወስዳሉ።»

ኮሮናን ይከላከላል የተባለው የማዳጋስካር መጠጥ በቤተ ሙከራ በተሐዋሲ ተመራማሪዎች በጥንቃቄ ተቀምሞ የተዘጋጀ መኾኑን ኃላፊው አክለው ተናግረዋል። ከዴንማርክ እና ጀርመን የተውጣጡ  ሳይንቲስቶች የማዳጋስካሩን መጠጥ እጅግ ከፍተኛ ጥበቃ በሚደረግበት ቤተ ሙከራ ውስጥ የኮሮና ተሐዋሲ ቀይጠውበት ውጤቱን በማጥናት ላይ ናቸው።

መጠጡ ኮሮናን ለመከላከል ይኹን ለማዳን የትኛው ላይ ውጤታማ እንደኾነ ለማወቅ ጥናት እያካኼዱ እንደኾነም ገልጠዋል። የምርምር ውጤታቸውንም በኹለት ሳምንታት ውስጥ ለዓለም ይፋ እንደሚያደርጉ ዐሳውቀዋል። ያኔም ማዳጋስካር ለኮሮና ፍቱን ኾኖ አገኘኹት ያለችው መጠጥ እንደተባለለት ፍቱን ይኹን ወይንም ሌላ ምርምር ያሻው ግልጽ ይኾናል ተብሏል።

ማዳጋስካር ውስጥ የሚገኘው የምርምር ተቋም ኃላፊ ቻርለስ አንድሪያንጃራ ግን መጠጡ መከፋፈል ከመጀመሩ በፊት ውጤታማነቱ እንደተረጋገጠ ተናግረዋል።

«የተወሰኑ ሙከራዎችን የተለያዩ ሰዎች ላይ አከናውነናል። ውጤቱም አመርቂ መኾኑን ከዚያ መገንዘብ ይቻላል።»

የዓለም ጤና ድርጅት በበቂ ኹኔታ ቤተ ሙከራ ውስጥ ምርምር ያልተደረገባቸውን እጽዋት እና መጠጦች ሰዎች ለኮቪድ 19 ብለው ከመጠቀም እንዲቆጠቡ አሳስቧል። በርካታ የአፍሪቃ ሃገራት ግን ከወዲሁ የማዳጋስካሩን ፍቱን የተሰኘ መጠጥ ማዘዝ ጀምረዋል። ታንዛኒያ፤ ቶጎ እና ቻድ በሺህዎች የሚቆጠሩ «ኮቪድ-ኦርጋኒክ» መጠጦችን ከማዳጋስካር አዘው በአውሮፕላን ተልኮላቸዋል።

ማዳጋስካራዊው ሳይንቲስት ቻርለስ አንድሪያንጃራ መጠጡ ምንም አይነት ተዛማጅ ጉዳት የለውም ባይ ናቸው። ይልቊንስ ፍቱን ያሉት መጠጥ የተጠመቀበት አርቴሚሲኒን ቅመም ለሌላ አገልግሎት ለዐሥርተ ዓመታት ጥቅም ላይ የዋለ ነውም ብለዋል።

«ይኽ ከእጽዋት የሚገኝ ንጥረ ነገር ለተለያዩ አገልግሎቶች ላለፉት 30 ዓመታት ገቢያ ላይ ነበር። ተዛማጅ ችግሮች እስካኹን አልታዩም።»

ማዳጋስካር የኮሮና ተሐዋሲን ይከላከላል ያድናልም ያለችውን ከእጽዋት የተጠመቀ መጠጥ የዓለም ጤና ድርጅት በቤተ ሙከራ ተደጋጋሚ ሙከራ ሊደረግበት ይገባል ሲል በመወትወት ላይ ነው።  የዓለም ጤና ድርጅት የአፍሪቃ ክፍል ባልደረባ ሚሻኤል ያኦ እንዲህ ያስጠነቅቃሉ።

«የዓለም ጤና ድርጅት ይኽን መጠጥ እንደ አንድ ፈር ቀዳጅ ዕውቅና ሰጥቶታል። ፈር ቀዳጅ በመኾኑ ግን የምንጠቀመው በጥንቃቄ ነው ምክንያቱም ገና ምንም ማረጋገጫ የለንም። የባሕላዊ መድኃኒቶች ችግሩም ይኼ ነው። መጠጡ ምን አይነት ውጤት እንዳለው ለጤናም ጎጂ ይኹን አይኹን ሳይታወቅ ሃገራት ወይንም ባለሥልጣናት እያዘዙ ነው።»

ማዳጋስካር ግን መጠጡን እያመረተች ለትምሕርት ቤቶች ማከፋፈል ጀምራለች። የሀገሪቱ የመድኃኒት ቊጥጥር ይኽን ጸረ ወባ መድኃኒት ለመሥራት ከሚውል እጽ የተጨመቀውን መጠጥ ለንግድ እንዲውል እውቅና ገና ባይሰጠውም፤ ማዳጋስካር መጠጡን ለአፍሪቃ ሃገራትም እየላከች ነው።

ምናልባት መላ ዓለምን እጅ እና እግሩን አሳስሮ ላስቀመጠው የኮሮና ተሐዋሲ ማዳጋስካር አለያም ሌላ የአፍሪቃ ሀገር መፍትኄ ይዞ ብቅ ይል ይኾናል። ያኔም ለኮሮና ምርምር የምታፈሰው የገንዘብ አቅሟ ከምዕራቡ ዓለም አንጻር ደካማ ኾኖ የታየባት አፍሪቃ ዓለምን በሀገር በቀል ዕውቀቷ ታድጋ ገዘፈች ማለት ነው።

ማንተጋፍቶት ስለሺ