ባለፉት አምስት ዓመታት የአውሮጳ ሀገራት የጦር መሣሪያ ግዢ በእጅጉ መጨመሩን ትናንት ይፋ የተደረገው ዘገባ አስታውቋል። የመስኩ ተመራማሪዎች እንዳሉት በነዚህ ዓመታት በአውሮጳ ሀገራት የጦር መሣሪያ ግዥው ያደገው በከፊል በዮክሬኑ ጦርነት ምክንያት ነው።ይህም የዩናይትድ ስቴትስ ጦር መሳሪያ አምራቾችን ዋነኛ ተጠቃሚ አድርጓል።  እንደ ሲፕሪ ዘገባ ዩክሬን አሁን በብዛት የጦር መሣሪያ በማስገባት ከዓለም አራተኛውን ደረጃ ይዛለች። በሲፕሪ ጥናት መሠረት የሩስያ ዩክሬን ጦርነት ከተጀመረበት ከዛሬ ሁለት ዓመት ወዲህ ቢያንስ 30 የአውሮጳ ሀገራት ለዩክሬን ዋና ዋና የሚባሉ የጦር መሣሪያዎችን በወታደራዊ እርዳታ ሰጥተዋል። በአውሮጳ የጦር መሣሪያ ክምችት የጨመረበት አንዱ ምክንያት የዩክሬን ጦርነት ቢሆንም ሌላው ምክንያት ደግሞ የአውሮጳ ሀገራት  ራሳቸውን ለመከላከል የሚያደርጉት ዝግጅት ነው ሲሉ ዶቼቬለ በሲፕሪ ዘገባ ላይ ያነጋገራቸው የፖለቲካ ሳይንስና የሕግ ምሁር ዶክተር ለማ ይፍራሸዋ ተናግረዋል። 

ይሁንና በአሁኑ ጊዜ የጦር መሣሪያ በብዛት ወደ ሀገርዋ የምታስገባው ዩክሬን ብቻ አይደለችም።ሌሎች የአውሮጳ ሀገራትም የጦር መሣሪያ ግዢያቸውን አሳድገዋል። አብዛኛዎቹ የጦር መሣሪያዎች የሚመጡት ደግሞ ከዋነኛዋ የዓለም የጦር መሣሪያ አምራች ከዩናይትድ ስቴትስ ነው። በሲፕሪ ጥናት መሠረት ከጎርጎሮሳዊው 2019 እስከ 2023 ዓም ባሉት ጊዜያት ወደ አውሮጳ ከገባው ጦር መሣሪያ 55 በመቶው ከዩናይትድ ስቴትስ ነው የተገዛው። ከዚያ በፊት በነበሩት አምስት ዓመታት ግን አሜሪካን ለአውሮጳ ሀገራት የሸጠችው የጦር መሣሪያ መጠን ከሌሎች ሀገራት ከገዙት ጋር ሲነጻጸር 20 በመቶ ነበር ።

የሲፕሪ ዘገባ እንደሚያሳየው ከዚህ ቀደም በጦር መሣሪያ ሽያጭ ሁለተኛው ደረጃ ላይ ትገኝ የነበረችው ሩስያ ወደ ውጭ የምትልከው የጦር መሣሪያ መጠን በግማሽ ቀንሷል የሲፕሪን ዘገባ ከጻፉት አንዱ ፒተር ቬሰማን ለዶቼቬለ እንደተናገሩት የሩስያን የጦር መሣሪያዎች ዋነኛ ደንበኛ የነበሩት ህንድና ቻይና እንደቀድሞ ከሩስያ በብዛት መግዛት ማቆማቸው አንዱ ምክንያት ነው።ቻይናም ሆነች ህንድ አሁን የጦር መሣሪያ አምራቾች ስለሆኑ ለሩስያ ገበያ መቀዝቀዝ ምክንያት ነው ተብሏል። በተለይ ህንድ በቴክኒክና በከፊልም በፖለቲካዊ ምክንያቶች የፈረንሳይ ዩናይትድ ስቴትስ ወይም የእስራኤልን የጦር መሣሪያዎች ነው የምትገዛው ።ከዚህ ሌላ ዩናይትድ ስቴትስና የአውሮጳ ሀገራት ከሩስያ የጦር መሣሪያ እንዳይገዙ በአንዳንድ ሀገሮች ላይ ተጽእኖ ማድረጋቸውም ለዚህ አስተዋጽኦ አድርጓል ይላሉ።ዓለም፤ በኮሮና ቀዉስ ዉስጥ ወታደራዊ ወጭዋ ጨምሮአል

«ዩናይትድ ስቴትስና የአውሮጳ ሀገራት በተወሰነ ደረጃ ከዚህ ቀደም የሩስያ የጦር መሣሪያ ደንበኛ በነበሩ ሀገራት ላይ ጫና ያደርጋሉ። ይህ በተለይ በግብጽ ላይ ጎላ ብሎ ማየት የቻልነው ነው። ግብጽ ከሩስያ የውጊያ ጀቶችን ልትገዛ የነበረ ቢሆንም ይህን እንዳታደርግ በዩናይትድ ስቴትስ በተደረገባት ጫና ምክንያት አሁን የተራቀቁ ተዋጊ አውሮፕላኖችን ከፈረንሳይ ልትገዛ ነው። »
የጦር መሣሪያ ሽያጭ ከዓለም ቀዳሚውን ስፍራ የምትይዘው ዩናይትድ ስቴትስ ናት። አሁን በጦር መሣሪያ ሽያጭ ፈረንሳይ ሩስያን ተክታ ሁለተኛው ደረጃ ላይ ትገኛለች።  ፒተር ቬሰማን ለዶቼቬለ እንዳስረዱት ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ፈረንሳይ በርካታ ደንበኞችን ማግኘቷ በጦር መሣሪያው ንግድ ከፍተኛው ቦታ እንድትይዝ አድርጓታል። 

«እንደሚመስለኝ የዚህ መልስ በብዛት ፈረንሳይ ከምታራምደው ስልታዊ የሉዓላዊነት ፖሊስ ጋር የተያያዘ ነው።በመሠረቱ ፈረንሳይ አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ የሌላ አካል የጦር መሣሪያ ጥገኛ ሳትሆን የራስዋን ወታደራዊ ኅይል መጠቀም ነው የምትፈልገው። ለዚህ ደግሞ የጦር መሣሪያ ኢንዱስትሪ ያስፈልጋታል። ይህን ለማድረግ ደግሞ የጦር መሣሪያ መሸጥ አለባት። ያ ካልሆነ ብዙ ወጪ የሚያስወጣት ይሆናል። በተለይ ባለፉት አስር ዓመታት ራፋል የተባለ ተዋጊ አውሮፕላኗና ሌሎች ባህር ሰርጓጅና የጦር መርከቦቿ ብዙ ደንበኞች በማግኘታቸው የጦር መሣሪያ ንግዱ ተሳክቶላታል። »የአፍሪቃ ወታደራዊ ወጪ እና የሲፕሪ ዘገባ
ዶክተር ለማ ይፍራሸዋ እንደሚሉት ከሩስያ ዩክሬን ጦርነት ወዲህ አውሮጳውያን ከዩናይትድ ስቴትስ በብዛት የጦር መሣሪያ ማስገባት ብቻ ሳይሆን በየሀገራቸውም የጦር መሳሪያዎችን በብዛት እያመረቱ ነው። በጀርመንም በመከላከያው ዘርፍ እስከ ቅርብ ዓመታት ድረስ ይታሰቡ ያልነበሩ ለውጦች እየተደረጉ ነው። ጀርመን አሁን እንደቀድሞው በጦር መሣሪያ ሽያጭ ከዓለም አምስተኛው ደረጃ ላይ ነው የምትገኘው።ዋነኞቹ ደንበኞቿም የመካከለኛው ምሥራቅ ሀገራት ናቸው። የሲፕሪው ቬሰማን እንዳሉት 2023 ዓም ለጀርመን የጦር መሣሪያ ኢንዱስትሪ በጣም ጥሩ ዓመት ነበር። «2023 በጀርመን የጦር መሣሪያ ሽያጭ ትልቅ እምርታ የታየበት ዓመት ነው። ዓመቱ በከፊል ሀገሪቱ ለዩክሬን መጠነ ሰፊ ወታደራዊ እርዳታ የሰጠችበት ዓመት ከመሆኑ ጋር ለሲንጋፖር ባህር ሰርጓጅ መርከቦችን ለእሥራኤልና ለግብጽ ደግሞ ትላልቅና አነስተኛ የጦር መርከቦችን የሸጠችበት ዓመት በመሆኑ ነው» 

የሩስያ ዩክሬን ጦርነት በሰላማዊ መንገድ እንዲያበቃ የድርድር ሀሳቦች ቢቀርቡም ሰሚ አላገኙም። በቅርቡ የሮማ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስቲያን ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ፍራንሲስ ያቀረቡት የድርድር ጥሪም በጎ ምላሽ አላገኘም ።ዶክተር ለማ እንደሚሉት ድርድር የአውሮጳ ሀገራት ባላጋራቸውን ለመቋቋም የሚያስችል የጦር መሳሪያ አቅማቸውን ለማሳደግ የሚያደርጉት ዝግጅት ጥረት ነው።

ኂሩት መለሰ

ዮሐንስ ገብረ እግዚአብሔር