በኢትዮጵያ የአህያ እርድና ግብይት ጉዳይ አነጋጋሪ ሆኖ እንደቀጠለ ነው።  በኦሃዮ ስቴት ዩኒቨርሲቲ የእንሰሳት ህክምና ባለሞያው ዶክተር ዘላለም ኃይሉ ለዶይቸ ቬለ እንደገለጹት፦ ድርጊቱ የኅብረተሰቡን ኃይማኖታዊ፣ ባህላዊ እሴቶች የሚያናጋ ከመሆኑም ባሻገር፤ የገጠሩን  ነዋሪ የኢኮኖሚ መሠረት የሚያናጋ ነው። ጉዳዩን አግባብ ባለው አሠራር በማካሄድ፣ የኢትዮጵያ አህዮችን ከጥፋት የማዳን ጥሪም ቀርቧል። 

የአሰላው "የአህያ ቄራ"

በኢትዮጵያከቅርብ ዓመታት በፊትቢሸፍቱ ውስጥ «የአህያ ቄራ ሊከፈት ነው»መባሉ በርካቶችን ያስደነገጠ ክስተት የነበረ ሲሆን ጉዳዩ አሁን እንደገና በተለይ በማኀበራዊው ሚዲያ የሰሞኑ መነጋገሪያ አጀንዳ ሆኖ ሰንብቷል።

አሁን፣አሰላ ላይ ተቋቋሟል በተባለው የአህያ  ቄራ አማካይነት፣አህዮች ሥጋና ቆዳቸው ወደ ውጭ ሃገር ገበያ  መላክ መቀጠሉ ብቻ ሳይሆን በአንዳንድ ጥቂት ህገ ወጥ የልኳንዳ ቤቶች አማካይነት የአህያ ሥጋ ወደ ኅብረተሰቡ የምግብ አቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ ገብቶ ታይቷል ተብሎ መገለጹ ከፍተኛ ስጋት ፈጥሯል።የአህያ ማረጃው ቄራ ግን ለቻይና ገበያ እንጂ ለሃገር ውስጥ የሚቀር ምርት እንደሌለ ያስተባብላል።

የአህያ እርድ አሳሳቢነት

በኦሃዮ ዩኒቨርሲቲ የእንሰሳት ህክምና ባለሙያው፣ዶክተር ዘላለም ኃይሉ፣የጉዳዩን አሳሳቢነት እንደሚከተለው ያስረዳሉ። "ይኼ የአህያ ከሥጋዋና ቆዳዋ ጋር በተያያዘ የሚደረገው ግብይት፣በአፍሪቃ ደረጃ ብዙ ቦታ ከቻይና ገበያ ጋር በተያያዘ ሪፖርት ተደርጓል፤ከ2010 ጀምሮ ደቡብ አፍሪቃ ላይ፣ዚምቧቡዌ፣ኬንያ እንዲሁም ኢትዮጵያ ላይ ከዚህ በፊትም ተመልክቷል። እና በጣም የሚያሳስበው ነገር አብዛኛው እነዚህ ንግዶች የተያዙት የነበረው ህገ ወጥ ከሆነ የጋማ ከብቶች ግብይት ጋራ ነው።"

ኢትዮጵያ ውስጥ ድርጊቱ፣የኅብረተሰቡን ኃይማኖታዊ፣ባህላዊና ኢኮኖሚያዊ እሴቶች የሚፈታተን ነው ያሉት ዶክተር ዘላለም፣ የገጠሪቱን ኢትዮጵያ ምጣኔ ሃብት እንደሚያናጋውም ይናገራሉ።

 ለቻይና ባህላዊ መድኃኒት የአፍሪካ አህዮች እየታደኑ ነው

የእንሰሳት ህክምና ባለሙያው፣አህያ፣በገጠሪቱ ኢትዮጵያ በተለይ የሴቶችን ጫና በማቅለል ረገድ የምትጫወተውን ሚና እንዲህ አስረድተዋል።

"በኢትዮጵያ ውስጥ ገጠር ውስጥ ገብቶ የዕቃ ማቅረብ ጋማ ከብቶች የጤና ድርጅት የሚባል ኢትዮጵያ ውስጥ የሚንቀሳቀስ በሰራው ጥናት መሠረት፣በገጠር ውስጥ ገብተው እንሰሳቶችን ከጥቅማቸው አንፃር ቅድሚያ የሚሰጡትን እንዲገልጹ በሚጠየቁበት ጊዜ፣ገበሬዎች በጣም በከፍተኛ ደረጃ ከሚያስቀምጧቸው እንሰሳት አንደኛው ናቸው።በተለይ ደግሞ በጾታ ለይተህመረጃውን በምታይበት ጊዜ፣ሴቶች በተለይ አህያን በአንደኛ ደረጃ ነው የሚያስቀምጧት።ምክንያቱም በየቀኑ የሚጠቀሙባት እንሰሳ ናት፣ ገበያ ለመሄድ እንዲሁም አስተማማኝ የሆነ የጉልበት ኀይል በገጠሩ ኅብረተሰባችን መኻል የምታበረክተው አህያ ናት።"

በኢትዮጵያ አህዮችን ከጥፋት የመታደግ ዘመቻ

በዚህ በአሜሪካ ነዋሪ የሆኑት የህክምና ባለሙያው ዶክተር እናውጋው መሐሪ በበኩላቸው የኢትዮጵያ  አህዮችን ከሕገወጥ እርድና ግብይት በመከላከል ተገቢው እንክብካቤ ጥበቃ ይደረገላቸው ዘንድ ጥሪ በማድረግ፣ በግላቸው እንቅስቃሴ በማካሄድ ላይ ይገኛሉ።

የእርሳቸው ጥረት፣በመላው ዓለም የሚገኙ ኢትዮጵያውያን ምሁራን እና ጉዳዩ የሚመለከታቸው ሁሉ ለችግሩ ትኩረት ሰጥተው ድምጻቸውን እንዲያሰሙ ነው። "በዚህ ፍጥነት በአንድ ጊዜ ውስጥ፣ ስድስት ሺህ የሚገደሉ ከሆነና በጣም ከተሄደበት የአህያውን ቁጥር በጣም ሊጎዳው ይችላል።"

የተመናመነው የኢትዮጵያ አህዮች ቁጥር

ከሰሞኑ "ብሩክ ኢትዮጵያ" የተሰኘ የአህያ መብት ተሟጋች ድርጅት በሰጠው ጋዜጣዊ መግለጫ፣ በኢትዮጵያ መንግስት ዕውቅና ተሰጥቶት ስራ ጀምሯል በተባለው የአሰላየአህያ ቄራ አማካይነት፣ የአህያ ሥጋና ቆዳ የውጭ ገበያ በመካሄድ ላይ መሆኑ ተገልጿል። በዚህ ወቅት፣የውጭ ግብይቱ የአገሪቱን የአህያ ቁጥር እንዲመናመን ማድረጉ ተመልክቷል ። ዶክተር እናውጋው፣ጉዳዩ ተገቢው ትኩረት በፖሊሲ አውጪዎች ተሰጥቶት የኀብረተሰቡን ዕሴቶች በጠበቀ መልኩ፣በአግባቡ እንዲካሄድ ጠይቀዋል።

"አህያ ወደ ውጭ ኤክፖርት አይደረግ አይደለም ነጥቡ፣የአህያ ሥጋ በኢትዮጵያ በባህል፣በኃይማኖቱ ለሕዝቡ የተከለከለ ነው።ግን አህያ ዋጋ የምታወጣ ከሆነ ወደ ውጭ ተልካ ገቢ የምታመጣ ከሆነ፣ ምናልባት የአህያ ፋርም በፖሊሲ በደንብ ተጠንቶ በስነስርዓቱ አህያዋን ራሱ ልክ የቀንድ ከብት ወደ ውጭ እንደሚላከው፣ በዛ መልኩ ሊጠና ይችላል።"

በጉዳዩ ላይ የኢትዮጵያ መንግስትን አስተያየት ለማግኘት ያደረግነው ጥረት፣ ለጊዜው ምላሽ አላገኘም።

ታሪኩ ኃይሉ

ማንተጋፍቶት ስለሺ

ዮሐንስ ገብረ እግዚአብሔር