የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ባንኮች እርስ በርሳቸው ብድር የሚሰጣጡበትን የገንዘብ ገበያ ሥርዓት ፈቀደ። ንግድ ባንኮች የዕለት-ተዕለት የገንዘብ ፍሰታቸዉን በአግባቡ እንዲያስተዳደሩ ያግዛል የተባለለት አሠራር፣ የአንድ ቀን ወይም የሰባት ቀናት የመክፈያ ጊዜ ያላቸው ብድሮችን የሚያካትት ስለመሆኑም ተገልጿል።

መመርያው ጠቃሚ መሆኑን የገለፁ አንድ የገንዘብ አስተዳደር ባለሙያ ያም ሆኖ ባንኮቹ መልሰው በምን ያህል ወለድ ለደንበኞቻቸው ብድር ይሰጣጣሉ የሚለው ጉዳይ መሠረታዊ ነው ብለዋል።

የኢትዮጵያ ባንኮች ያላቸው ሀብት 3.5 ትሪሊየን መድረሱን ትናንት ፓርላማ ውስጥ የገለፁት ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ "ባንክ በሚል ስም አራጣ የሚሠሩ" ያሏቸው ባንኮች መኖራቸውን ጠቅሰው ያንን በሚያደርጉት ላይ ከፍተኛ ክትትል እና እርምጃ ይወሰዳል ብለዋል።

በመመርያው ላይ የገንዘብ አስተዳደር ባለሙያ አስተያየት 

የፖሊሲ ባንክ የሆነው የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ትናንት ጥቅምት 21 ቀን 2017 ዓ.ም ያስተዋወቀው መመሪያ ዘርፉን ለማጠናከር ይረዳል፣ ባንኮች "የአጭር ጊዜ የገንዘብ ጉድለትን በመሸፈን ወይም ትርፍ ገንዘብን ለሌሎች ባንኮች በማበደር የገንዘብ ፍሰትን በብቃት እንዲያስተዳደሩ ያስችላቸዋል" ተብሎለታል።

 በብሔራዊ ባንክ መመሪያ ላይ የባለሙያዎች አስተያየት

በባንክ ዘርፍ "ጤናማ ውድድርን በመፍጠር"፣ የገበያ መረጋጋትን ማሻሻል፣ የገንዘብ እጥረት ሥጋትን መቀነስ እና በተረጋጋ የወለድ ተመን ለደንበኞች የተሻለ አገልግሎት መስጠት ያስችላልም" ተብሏል። 

የገንዘብ አስተዳደር እና የምጣኔ ሐብት አማካሪና መምህር የሆኑት አቶ ዳዊት ታደሰ እርምጃው በተለይ ከፍተኛ የገንዘብ ክምችት አቅም ባላቸው እና በሌላቸው ባንኮች መካከል በጎ የንግድ ትስስር እና ሥራ ለመፍጠር እንደሚያስችል ለዶቼ ቬለ አብራርተዋል።  "ተበዳሪዎች የተሻለ ዕድል ሊያገኙ ይችላል" 

የብድር ወለድ ተመን ምጣኔው ጉዳይ መሠረታዊ ነው - ባለሙያ 

ብሔራዊ ባንክ መመሪያውን "በባንክ ዘርፉ ያለውን የገንዘብ ፍሰት አስተዳደርን በማጎልበት፣ የፋይናንስ ዘርፍን ለማረጋጋት የተወሰደ ትልቅ እርምጃ ነው" ብሎታል። 

የወለድ ተመኑ ብሔራዊ ባንክ ባስቀመጠው የወለድ ተመን ክልል ውስጥ እንደሚሆን" ይጠበቃልም በሚል ተገልጿል።

የውጭ ምንዛሪ ቢሮዎች ፈቃድ

ሕጋዊ ማዕቀፍ የነበረው ባይሆንም ሥራው የነበረ መሆኑን የሚገልፁት የገንዘብ አስተዳደር እና የምጣኔ ሐብት አማካሪና መምህሩ አቶ ዳዊት ታደሰ፣ ባንኮቹ የሚበዳደሩበት የወለድ ምጣኔ ምን ያህል ነው ? የሚለው ባንኮች ከደንበኞቻቸው አንፃር ቁልፍ ጉዳይ መሆኑ ሊዘነጋ አይገባም ባይ ናቸው።

"እርስ በርሳቸው ሲበዳደሩ በምን ያህል ወለድ ነው የሚበዳደሩት ነው" ሲሉ ይጠይቃሉ።

ሥራው በሰነደ ሙዓለ ንዋይ የግብይት ሥርዓት ላይ ብቻ  የሚከወን ነው

ይህ አሠራር በኢትዮጵያ ሰነደ ሙዓለ ንዋይ ገበያ የግብይት ሥርዓት ላይ ብቻ እንዲሆን የተፈቀደ ነው። ይህም ከግብይቱ ደህንነት፣ ቅልጥፍና እና ግልጽነት ጋር የተገናኘ መሆኑ ታምኖበታል።

የብሪክስ አዲስ የመገበያያ ገንዘብ ውጥን፣ እድል ወይስ ፈተና?

በዚህ ወቅት 32 የደረሱት የኢትዮጵያ ባንኮች ያላቸው ሀብት 3.5 ትሪሊየን ብር መድረሱን ትናንት ለሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ያስታወቁት ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ 450 ቢሊየን ብር ብድር መልቀቃቸውን ጠቅሰዋል። ሆኖም ዘርፉ ከወንጀል ድርጊቶች የነጻ እንዳልሆነ ጠቁመዋል። 
"ባንክ በሚል ስም የአራጣ ሥራ የሚሠሩ ከሆነ ችግር ነው"። 

ባንኮች እርስ በርሳቸው ገንዘብ ወይም ብር ለመበዳደር ከኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ፍቃድ ማግኘት እና የሚጠበቅባቸውን መስፈርቶች ማሟላት እንደሚኖርባቸው በመመርያው ተገልጿል።

ሰለሞን ሙጬ

እሸቴ በቀለ

ዮሐንስ ገብረእግዚዓብሔር