ከ15 ቀናት በላይ በወሊድ ምክንያት ከትምህርት የሚቀሩ ሴት ተማሪዎችን በዓመቱ ወደ ትምህርት ገበታቸው እንዳይመለሱ ይከለክላል የተባለው አዲስ የትምህርት ሚኒስቴር ረቂቅ መመሪያ ከፍተኛ ትችት ገጥሞታል ። በሴቶች መብት ዙሪያ የሚሠሩ 10 የሲቪል ማኃበረሰብ ድርጅቶች ዛሬ በጋራ በሰጡት መግለጫ፦ ረቂቁ የሴቶች ማኅበራዊ ፍትህን የሚነፍግ እና መሰረታዊ ሕገመንግሥታዊ መብታቸውንም የሚንድ ሲሉ በብርቱ ነቅፈውታል ።

ያወዛገበው የረቂቅ መመሪያ ክፍል ምን ይላል?

የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ መንግስት የትምህርት ሚኒስቴር በቅርቡ አውጥቷል የተባለው ረቂቅ መመሪያ ክፍል አራት አንቀጽ 15 ተራ ቁጥር 5 “አንድ ተማሪ በወሊድ ምክንያት 15 ተከታታይ የትምህርት ቀናት ካረፈች በኋላ ትምህርቷን መቀጠል ትችላለች፡፡ ሆኖም ግን 16 እና ከዚያ በላይ ቀናት ከትምህርት ገበታዋ ከቀረች ከዘመኑ ትምህርትትታገዳለች” ይላል፡፡ 
የኢትዮጵያ የሕግ ባለሙያ ሴቶች ማህበር በኢትዮጵያ በሴቶች መብት ዙሪያ ከሚሰሩ አጋር ድርጅቶች ጋር በመሆን ዛሬ አዲስ አበባ ውስጥ በዋና ቢሮው ለመገናኛ ብዙሃን በሰጠው ጋዜጣዊ መግለጫ የተብራራ ነበር፡፡ አጋር የሴቶች መብት ድርጅቶቹን በመወከል በጋራ ያወጡትን ባለአምስት ገጽ ወረቀት መግለጫውን ያነበቡትም በኢትዮጵያ ህግ ባለሙያ ሴቶች ማህብር የፕሮግራም ዳይሬክተር ወ/ሮ ቤተልሔም ደጉ ናቸው፡፡ በተነበበውም መግለጫ ረቂቅ መመሪያው በጅማሮ ላይ ያለውን የሴቶች አካታችነት ሂደትን የሚጎዳና ጎታች ተብሏል፡፡ ረቂቁ ሴቶች እንዳይበቁና በህብረተሰብ ውስጥ ተሳትፎያቸውን በመጉዳት የከፋ አሉታዊ ሚናም ይጫወታል ነው የተባለው፡፡ 

“ልጅ መውለድ በሴት ልጅ ላይ ተደራራቢ ጫና እንደሚፈጥር አያጠያይቅም፡፡ የወሊድ ፍቃድን መከልከልና ሴቶች ትምህርታቸውን እንዳይቀጥሉ አማራጮች መገደብ ደግሞ በሴቶች የትምህርት እቅስቃሴ ላይ ተጨማሪ እንቅፋቶችን መፍጠር ነው” ያለው የመብት ተሟጋቾቹ መግለጫ በትምህርትሚኒስቴር እየረቀቀ ያለው መመሪያ ትምህርታቸውን የሚከታተሉ ሴቶችን የወሊድ መብት በእጅጉ የሚገድብ ከመሆኑም በላይ በኢትዮጵያ ህገመንግስት የተደነገጉትን አዎንታዊ የድርጊት ድንጋጌዎችን የሚኒድና የሴቶችን መሰረታዊ የመማር መብት በግልጽ የሚነፍግ ብለውታል፡፡

የረቂቅ አዋጁ ሥራ ላይ የመዋል ዕድል

እንደ መግለጫው ይህ መመሪያ ሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ በአዋጅ በተሰጠው ስልጣን መሰረት ስራውን ለመከወን የሚያወጣው ስለሆነ እንደሌላው የህግ ደንቦች እና አዋጆች ለህዝብ ተወካዮች ምክር ቤትም ቀርቦ ህስ የመደረግ እድል አይኖረውም፡፡ “ይህ መመሪያ ስራ ላይ ውሏል ብሎ ሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ ከሚውጅበት ጊዜ ጀምሮ ስራ ላይ ይውላል ማለት ነው፡፡ እኛም ይህን ጥያቄ እንድንጠይቅ ያደረገን ሴቶች ላይ የሚያደርሰው አሉታዊ ተጽእኖ በሚገባ ሳይጠና እና አማራች ሀሳቦችን ሳይዝ መውጣቱ ተገቢነት የለውም በሚል ነው” ተብሏል፡፡ ሰራተኞችን በተመለከተ በሰራተኞች መብት ተቋማት የወሊድ ፍቃድ በግልጽ ብደነገግም መሰል በወሊድ ፈቃድ የሚወጡ ተማሪዎችን የተመለከተ ሕግ ግን እንዳልነበረም ተገልጿል፡፡

የቀረቡ አማራጭ የመፍትሄ ሃሳቦች

በሰብኣዊ መብቶች ላይ የሚሰሩ ድርጅቶች ስለ ረቂቅ መመሪያው ከሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ ሚኒስትር ጋር ጭምር ያደረጉት ምክክር ውጤት አልባ መሆኑ ወደ መገናኛ ብዙሃን ለመውጣት አስገዳጅ ሁኔታ ስለመፍጠሩም በዛሬው ጋዜጣዊ መግለጫ ተብራርቷል፡፡ የሴቶች መብት ተሟጋቾቹ ቴክኖሎጂ እና የተለያዩ ከመደበኛ ውጪ የሆኑ የትምህርትአሰጣጥ ዘዴዎችን አሟጦ መጠቀም ሲገባ መሰል ውሳኔን አማራጭ አድርጎ መውሰድ ያልተገባ ነውም ብለዋል፡፡ የኢትዮጵያ ህግ ባለሙያ ሴቶች ማህበር የፕሮግራም ዳይረክተሯ ቤተልሄም ደጉ በዚህ ላይ ስለቀረበው አማራጭ በጋዜጠኞች ተጠይቀው “እዚህ ጋ ማስተዋል ያለብን ትምህርት ያቋረጡ ሴት ተማሪዎች እንኳን በመመሪያ ትምህርት ቤት አትግቢ ተብለው ይቅርና የመቀጠል እድላቸው ጠባብ ነው፡፡ በህግና በግንዛቤ ደረጃ መሰራት ያለባቸው አማራጮች እያሉ 15 ቀን በላይ ከቀረሽ መቀጠል አትችይም እንደገና በሚቀጥለው ኣመት ተመለሽ ማለቱ ተገቢ አይደለም” ብለዋል፡፡

የመብት ተሟጋቾቹ መግለጫ “ኢፍትሃዊ እርምጃ” ባለው የትምህርት ሚኒስቴር ረቂቅ መመሪያው እንዲሻሻል ለራሱ ለኢ.ፌ..ዴ.ሪ ትምህርት ሚኒስቴር፣ ለሕገ መንግስት ጉዳዮች አጣሪ ጉባኤ እና ለጠቅላይ ሚኒስቴር ጽህፈት ቤት ባቀረበው ጥሪ ረቂቁ የሴቶችን ፍትሃዊ የኢኮኖሚ ተጠቃሚነትና ማህበራዊ ፍትህን የሚነፍግ በመሆኑ በጥልቀት እንዲጤን ብሏል፡፡ የሚዲያ አካላት፣ የሚመለከታቸው መንግስትናዊና መንግስታዊ ያልሆኑ ተቋማት እንዲሁም ህብረተሰቡ ረቂቁ ገቢራዊ እንዳይሆን ውትወታና ተጽእኖ እንዲያደርጉም ተጠይቋል፡፡  ስለረቂቅ አዋጁ ተጨማሪ መረጃ ለማግኘት ዶይቼ ቬለ ለትምህርት ሚኒስቴር የሕዝብ ግንኙነት ዋና ዳይሬክተር አመለወርቅ ሕዝቅኤል የስልክ ጥሪ በማድረግ እና የጽሑፍ መልእክት በመላክ ጭምር አስተያየታቸውን ለማካተት ያደረገው ጥረት አልሰመረም፡፡

በሴት ተማሪዎች የወሊድ ፍቃድ አወጣጥ ላይ ረቂቁ ካልተሸሻለስ?

በዛሬው መግለጫ የሚቀርበው ጥሪና ስጋት ተቀባይነት ሳያገኝ ረቂቅ መመሪያው ቢጸድቅስ ቀጣይ ርምጃችሁ ምንድነው የሚሆነው ተብለው የተጠየቁት የሴቶች መብት ተሟጋች ድርጅቶቹ በሰላማዊ መንገድ የተለያዩ ጫናዎች ማድረጉ እንደሚቀጥል አስረድተዋል፡፡ “ትናንትና የሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ ኮሚዩኒኬሽን ነኝ ከሚል ሰው ተደውሎልን ይሄ ረቂቅ ነው ገና አልጸደቀምና ልንወያይበት እንችላለን ተብለናል፡፡ ይህ ከሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ አማራጩን ለመስየኢትዮጵያ የትምህርት ጥራት ማሽቆልቆልማት ፍላጎት መኖሩን ያሳያል፡፡ ግን ይህ በተጨባጭ እስካላቆመ ድረስ ውትወታችን አይቆምም፡፡ ጥያቄው የተወሰኑ ድርጅቶች ብቻ ሳይሆን የህዝብ መመሆን መቻል አለበት” ተብሏልም፡፡

ረቂቁን በመተቸት የጋራ መግለጫ ያወጡት በሴቶች መብት ዙሪያ የሚሰሩ 10 የሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶቹ የኢትዮጵያ የሕግ ባለሙያ ሴቶች ማህበር፣ የኢትዮጵያ ሴቶች ማህበር ቅንጅት፣ የኢትዮጵያ ሴቶች መብት ተሟጋች፣ የኢትዮጵያ የሰብዓዊ መብት ተሟጋቾች ማዕከል፣ ሴቶች ይችላሉ፣ የሴቶች ማረፊያ ልማት ማህበር፣ የኢትዮጵያ ሴቶች የሰብዓዊ መብት ተሟጋቾች ጥምረት፣ ሴታዊት፣ ሴቭድ ቱ ሴቭ እና ሲሃ ኔትዎርክ ናቸው፡፡  

ሥዩም ጌቱ

ማንተጋፍቶት ስለሺ

ነጋሽ መሐመድ