የቱርክ ፓርላማ መቀመጫውን ትሪፖሊ ያደረገውን የሊቢያን የብሔራዊ ስምምነት መንግሥት ለማገዝ  የቱርክ ወታደሮች ሊቢያ እንዲሰፍሩ ሐሙስ ፈቅዷል።ወታደሮቹ መቼ ሊቢያ እንደሚዘምቱም ሆነ ምን ያህል ወታደሮች እንደሚላኩ ቱርክ አላሳወቀችም።ሆኖም እርምጃው ለቱርክ መንግሥት ጥቅሞች እንዳሉት ሁሉ  ከባድ መዘዞችንም ማስከተሉ እንደማይቀር ተንታኞች ይናገራሉ። የሊቢያ የረዥም ዘመን መሪ ሞአመር ጋዳፊ ከ8 ዓመት በፊት ከተገደሉ ወዲህ የሊቢያ ቀውስ ሲብስ እንጂ ሲሻለው አልታየም።በመካከሉ ሃገሪቱን የተቀራመቱት ኃይላት እና ሚሊሽያዎች የሚያካሂዱት ውግያ ይበልጡን አድቋታል።የተመድን ጨምሮ የበርካታ ሃገራትን እውቅና ያገኘውና መቀመጫውን ትሪፖሊ ያደረገው በፋይዝ አል ሳራጅ የሚመራው የሊቢያ ብሔራዊ የስምምነት መንግሥት እና ራሳቸውን የብሔራዊ ጦር ጠቅላይ አዛዥ ብለው በሰየሙት የጀነራል ኸሊፋ ሀፍጣር ኃይሎች መካከል በትሪፖሊ የሚካሄደው ውግያ አሁንም አልቆመም።ሀፍጣር ትሪፖሊን ማጥቃት የጀመሩት ባለፈው ዓመት በሚያዚያ ነው።የርሳቸው ተዋጊዎች ወደ ዋና ከተማይቱ ትሪፖሊ እየተጠጉ ነው።በአገራት መካከል የሚፈጠሩ ግጭቶችን የሚያጠናው እና መፍትሄውንም የሚጠቁመው ክራይስስ ግሩፕ የተባለው ተቋም ባልደረባ ክላውዲያ ጋዚኒ እንደሚሉት የሀፍጣር ኃይሎች ማዕከላዊ ትሪፖሊን ለመያዝ እየሞከሩ ነው።
«ለ9 ወራት ትሪፖሊ ጠርዝ ላይ የነበሩት በፊልድ ማርሻል ሀፍታር የሚመሩት ኃይሎች ቀስ በቀስ ወደ ማዕከላዊ ትሪፖሊ ለመግባት እየሞከሩ ነው።»
የሀፍጣር ሚሊሽያዎች  አሁን ከማዕከላዊ ትሪፖሊ 10 ኪሎሜትር ርቀት ላይ ነን ነው የሚሉት።ዓለም አቀፍ እውቅና የተሰጠው የሳራጅ መንግሥት ትሪፖሊን በሞላ አልተቆጣጠረም።ከዚህም በላይ  የራሳቸውን ጥቅም የሚያራምዱ ሚሊሽያዎች ወታደራዊ ድጋፍ ጥገኛም ነው። የተመድ እንደሚለው ባለፉት 8 ወራት በሁለቱ ወገኖች መካከል በተካሄደው ውጊያ ከ280 በላይ ሰላማዊ ሰዎች ተገድለዋል፤ከ140 ሺህ በላይ ደግሞ ከቀዬቸው ተፈናቅለዋል።ቱርክ እንዳግዛቸው ጠይቀውኛል ያለቻቸው ሳራጅ በሕዳር ወር ከቱርክ ጋር አንካራ የአየር የምድር እና የባህር ኃይልዋን እና የጦር መሣሪያ ሊቢያ መላክ የሚያስችላት ስምምነት ተፈራርመዋል። የክራይስስ ግሩፕ ባልደረባ ክላውዲያ ጋዚኒ ፣ ሳራጅ የቱርክን እርዳታ የተቀበሉት ሥልጣናቸውን ይዘው ለመቆየት ነው ይላሉ።እናም ቱርክ ሊቢያ መግባቷ ቀውሱን ያባብሳል እንጂ መፍትሄ አያመጣም ብለዋል።
«ይህ ማለት በዋና ከተማይቱ በትሪፖሊ የሚካሄደው ውጊያ ይባባሳል፤በጦርነቱ የውጭ ሀገራት ጣልቃ ገብነትንም ይጨምራል።» 
የአውሮጳ ህብረት በሊቢያ የተኩስ አቁም ድርድር እንዲካሄድ እየሞከረ ነው።ለዚህም በጥር ወር በርሊን ጀርመን  ጉባኤ የማካሄድ እቅድ ተይዟል።ሆኖም የሊቢያ ጉዳዮች አጥኚ እና የተመ የሊቢያ ልዩ መልዕክተኛ የጋሳን ሳላኔ አማካሪም የሆኑት ክላውዲያ ጋዛኒ እንደሚሉት ይህ ጉባኤ ግቡን የማሳካቱ እድል አነስተኛ ነው።አሁን ባለው ሁኔታም የሰላም ጉባኤ በሊቢያ ለተፈጠረው ጥላቻ መፍትሄ ማምጣቱ ያጠያይቃል።ጀነራል ሀፍጣርም ቢሆኑ ለመደራደር አይፈልጉም ፤ከዚያ ይልቅ ማንኛውንም ዋጋ ከፍለው ሥልጣን መያዝ ነው ፍላጎታቸው ይባላል።የጦር አበጋዙ ሀፍጣር ከወዳጆቻቸው ወታደራዊ እርዳታ እስከተቀበሉ ድረስ በጦርነቱ ይገፋሉ ነው የሚባለው።ከዚህ ሌላ አውሮጳውያንም በሊቢያ ግጭት ላይ አንድ አቋም አለመያዛቸው ሌላው መፍትሄውን ያራቀ ችግር ነው።ለምሳሌ ኢጣልያ እንደ አብዛናዎቹ የአውሮጳ ህብረት አባል ሀገራት የሲራጅ መንግሥት ደጋፊ ናት ።ፈረንሳይ ግን ሀፍጣርን ነው የምትደግፈው።በዚህ የተነሳም ሊቢያዊው የፖለቲካ ተንታኝ ሞሀመድ ፉአድ እንዳሉት የአውሮጳ ህብረት ሀፍጣር ላይ ጫና ሊያደርግ አይችልም።ለስምምነት መንግሥቱም ቢሆን የአውሮጳ መንግሥታት የፖለቲካ ድጋፍ ከመስጠት ውጭ ሌላ ሊያደርጉ የሚችሉት ነገር የለም።እናም እርሳቸው እንደሚሉት ከአውሮጳውያን ብዙም አይጠብቁም።
«ዩናይትድ ስቴትስ አውሮጳን ካላገዘች በስተቀር ፣በቅርብ ጊዜ ውስጥ አውሮጳ በዚህ ጉዳይ ላይ አንድ ሚና ይኖረዋል ብዬ አላስብም፤ተስፋ ያለው ሆኖ አይታየኝም።»
የፖለቲካ አማካሪዋ ጋዚኒም ተመሳሳይ አስተያየት ነው ያላቸው።
«ከተባበሩት አረብ ኤምሬቶች እና ከግብጽ እንዲሁም ከሩስያ ወታደራዊ እርዳታ እና የሎጂስቲክስ እገዛ  በተለይም ደግሞ ከዩናይትድ ስቴትስ የፖለቲካ ድጋፍ እስካገኙ ድረስ የሀፍታር የአውሮጳ ጉብኝት የድርጊቱን አካሄድ አይለውጥም።»
ጋዚኒ ትሪፖሊ ጦርነቱን ማቆም እንዳለባት ነገር ግን ለዚህ ከአውሮጳ ልታገኝ የምትችለው እርዳታ እንደማይኖር ነው የሚያስረዱት።እናም ከአውሮጳ እርዳታ እንደማያገኝ ያወቀው የሊቢያ ብሔራዊ የስምምነት መንግሥት ፊቱን ወደ ቱርክ ያዞረበት ምክንያት ግልጽ መሆኑን ለማስረዳት ሞክሯል።አማራጭ ያጡት አል-ሳራጅ ለአንድ የኢጣልያ ጋዜጣ በሰጡት ቃለ ምልልስ መንግሥታቸው ኢጣልያ የጦር መሣሪያ እንድትሰጠው ቢጠይቅም መልስ እንዳላገኘ ተናግረዋል። በዚሁ ቃለ ምልልስ አል ሳራጅ እኛን የሚወቅሱ ሁሉ በኛ ቦታ ቢሆኑ ምን ሊያደርጉ እንደሚችሉ መጀመሪያ ራሳቸውን መጠየቅ ይኖርባቸዋል።እኛ ምንም አማራጭ አንዳጣን ይረዱ ነበር ብለዋል።
የቱርክ እና የሳራጅ መንግሥት ወታደራዊ ትብብር በከፍተኛ ደረጃ አወዛጋቢ ነው።በዚህ ውል ቱርክ የሜዴትራንያንን ባህር ከትሪፖሊ መንግሥት ጋር ለመቆጣጠር ፈርማለች።ይህን ደግሞ አውሮጳውያን የግሪክን መብት የሚጥስ ነው ይላሉ ።በዚህ የተነሳም የአውሮጳ ህብረት ውሉን በጥርጣሬ እንደሚያየው ጋዚኒ ይናገራሉ።በሌላ በኩል ቱርክ በሊቢያ ጉዳይ ጣልቃ መግባትዋ ለቱርክ ፕሬዝዳንት ታይፕ ሬሴፕ ኤርዶሀን ከሀፍጣር ደጋፊዎች ከሳዑዲ አረብያ የተባበሩት አረብ ኤምሪቶችን እና ግብጽ ተቃራኒ በመቆም ቀጣናውን የጉልበታቸው ማሳያ መድረክ አድርገው ሊጠቀሙበት ይችላሉ።እናም በክላውዲያ ጋዚኒ እምነት ቱርክ ሊቢያ መግባትዋ የትሪፖሊውን ጦርነት የማባባስ ትልቅ ስጋት ደቅኗል።ምናልባት የአውሮጳ ህብረት ሊያደርግ የሚችለው ፍጥነቱን መቀነስ ሊሆን ይችላል፤ ሀፍታርን ግን ማስቆም አይችሉም እንደ ጋዚኒ።በርሳቸው አስተያየት ጦርነቱን አስቁሞ ሰላም ማውረጃው ብቸኛው መንገድ ዓለም አቀፍ አጋሮች ለሊቢያ ተቀናቃኝ ኃይሎች የጦር መሳሪያ እንዳይሰጡ ማስቆም ነው።

ኂሩት መለሰ

ማንተጋፍቶት ስለሺ