ሩስያ በዩክሬይን ላይ ጦርነት ከጀመረች ወዲህ በአውሮጳ በተከሰተዉ የጋዝ አቅርቦት እጥረት የአዉሮጳ ህብረት አባል አገሮች አማራጭ የጋዝ አቅራቢዎችን እየፈለጉ ነዉ። አህጉር አዉሮጳ በሩሲያ የውጭ ምንዛሪ ላይ ያለዉን ጥገኝነት ለመቀነስ አንድ ትልቅ ሚናን ሊጫወት ይችላል። አፍሪቃ ዉስጥ አንዳንድ ሃገራት ከፍተኛ የጋዝ ክምችት ቢኖራቸዉም አብዛኛውን ጊዜ የማምረቻና የመጓጓዣ አቅም ውስንነት ይታያል። ሰሜን አፍሪቃዊቷ ሀገር አልጄሪያ በዓለማችን አስረኛ የጋዝ አምራች ሃገር ናት። በጎርጎረሳዉያኑ 2021 ከሃገሪቱ ወደ ውጭ የሚላከዉ ፈሳሽ የተፈጥሮ ጋዝ ማለትም liquefied natural Gas «LNG» በአብዛኛው ለአውሮጳ ገበያ ይውል ነበር ። ፈሳሽ የተፈጥሮ ጋዝ ፤ ወደ አውሮጳ ከሚልኩ ሃገራት መካከል አልጄሪያ በአራተኛነት ደረጃ ላይ ትገኛለች። ከአዉሮጳ ኅብረት ሃገራት መካከል ጀርመን የአልጀርያን ጋዝ በከፍተኛ መጠን ትገዛለች ።  

በሩሲያና በዩክሬን መካከል ጦርነት ከተቀሰቀሰ ወዲህ አልጀሪያ የተፈጥሮ ድፍድፍ ጋዝና በፈሳሽ መልክ የተመረተን የተፈጥሮ ጋዝ ወደ ውጭ ለመላክ ፍቃደኝነቷን ገልፃለች። ነገር ግን በለንደን የምርምር ተቋም የጂኦፖለቲካና የደህንነት ዳይሬክተር አሊስ ጋወር እንደሚሉት የአልጀሪያ የጋዝ ክምችት መሬት ዉስጥ ነው።  ማዕድኑን ለማዉጣጥ ከፍተኛ ገንዘብ ተመድቦአል። 

 ,«የመጀመርያዉ ጥያቄ አልጀሪያና ግብፅ፤ ጀርመን ከሩስያ የምትገዛዉን ጋዝ በምን ያህል መጠን ሊተኩ ይችላሉ የሚለዉ ነዉ። እና በሚያሳዝን ሁኔታ፤ መልሱ ጀርመን ከሩስያ የምትገዛዉን የጋዝ መጠን አይተካም የሚል መሆኑ ያስፈራኛል። ከሁሉ ይበልጥ አስፈላጊ የሆነው ነጥብ ሁለቱም ከጥሬ የጋዝ መጠን አንፃር ተመሳሳይ መጠን ቢኖራቸውም ጋዙን ወደ ፈሳሽ መልክ ለዉጦ ለዉጭ ገበያ እስኪቀርብ ረጅም ጊዜ የሚወስድ መሆኑ ነው።"   

ይህ ማለት ታድያ አልጄሪያ በአጭር ጊዜ ውስጥ ገበያዉን ትቀላቀላች ማለት እንዳልሆነ ምሁሩ ለዶቼ ቬለ ተናግረዋል።  ሁለቱ የኃይል ማመንጫ ማሽኖች ማለትም የስፔን ናቱርጊ እና የአልጄሪያ ሶናትራክ የሜድ ጋዝ ቧንቧ አቅም ብዙም ወጭ ሳያስፈልገዉ ሊያድግ ይችላል። ይሁንና አልጄሪያ ይህን የጋዝ ማመላለሻ ቧንቧ መስመር በበቂ ጋዝ የመሙላት አቅም የላትም። አልጄርያ (MEG)  ተብሎ በሚጠራዉ የማግሬብ-አውሮጳ የጋዝ ማመላለሻ ቧንቧ ወደ ስፔይንና ፖርቹጋል  ፈሳሽ የተፈጥሮ ጋዝ የምትልክበት የተለየ መንገድ ይኖራታል ሲሉ በለንደን የምርምር ተቋም የጂኦፖለቲካና የደህንነት ዳይሬክተር አሊስ ጋወር አክለዋል። 

«አልጀሪያ ወደ ውጭ ገበያ የምትልከዉን የጋዝ መጠን ለመጨመር ፈቃደኛ መሆንዋን ገልፃለች። ይሁን እንጂ ቧንቧዉ ጋዙን የማስተላለፍ አቅም እንዳለዉ ከተገለፀ በኋላ የማስተላለፍያ ቧንቧ መስመሩን መሙላት የሚያስችል ጋዝ መጠን ከማግኘት ጋር የሚስተካከል አልሆነም። ስለዚህ በቅድምያ የአገር ውስጥና እንዲሁም የኮንትራት ግዴታን መወጣት ይኖርበታል።»   

ይሁን እንጂ ባለፈው ጥቅምት ወር በአልጀርስና በራባት፤ መካከል በነበረው የፖለቲካ ውጥረት ምክንያት በአልጀሪያ የኃይል ማመንጫ ኩባንያ እና በሞሮኮ የሃይል ሚኒስቴር (ONEE) መካከል የነበው ውል አልታደሰም። የአልጀርያ ዋነኛ ችግር የጋዝ ማስተላለፍያ የቧንቧ መስመር በሞሮኮ ክልል ውስጥ የሚያልፍ መሆኑ ነው። የአልጀርሱ መንግሥት እስካሁን አስር በመቶውን የጋዝ ንግድ ገቢ ለሞሮኮ ንጉሳዊ መንግሥት ከፍሏል።

የአረብ ነዳጅ አምራችና ለዉጭ ገበያ አቅራቢ አገሮች ድርጅት (ኦአፔክ) ባወጣው መረጃ መሠረት በምስራቅ አፍሪቃ ግብፅ ከዓመት ወደ ዓመት ከፍተኛ የዉጭ ንግድ እድገት እያስመዘገበች ነዉ። በተመሳሳይም አገሪቱ ከአውሮጳ የነዳጅ ማመላለሻ ቧንቧ መስመር ጋር ገና ባለመገናኘትዋ በአሁኑ ጊዜ ግብፅ ወደ ውጭ ለንግድ የምትልከዉ ፈሳሽ ጋዝን ነው።  

«ግብፅ LNG የተሰኘዉን ውጭ ገበያ ችሎታዋን ይዛ ወጥታለች። ለግብፅ ጉዳዩ የንግድም ነው። ከቦታ ቦታ ሊያገኝ የሚችለውን የገበያዎች ከፍተኛ ዋጋን የምትመርጥ ሲሆን ቻይና ደግሞ ለረጅም ጊዜ ዉሎች ጠቀም ያለ ገንዘብን የምትሰጥ ነች። በዚህም ምክንያት የቻይናን ገበያ ለመካፈል ስትሞክሩ፤ አስተማማኝ አቅራቢ ሆኖ መቀጠል በጣም የተሻለ ይሆናል»    

በምዕራብ አፍሪቃ ናይጀሪያ የተገነባዉ ግዙፍ ጋዝ ማምረቻ ፕሮጀክት ለአውሮጳውያን ተጨማሪ ተስፋን ቀስቅሶአል። በአልጄሪያ፣ ኒጀርና፤ ናይጄሪያ በኩል ወደ አውሮጳ የሚያመራ 4,128 ኪ.ሜ ርዝመት ያለው፣ ቢሊየን ዶላር ወጪ እንደሚጠይቅ የተገመተዉ ትራንስ-ሳሃራ የጋዝ ቧንቧ ለመገንባት በሦስቱ ሀገራት መካከል ስምምነት ተደርሶአል። የመገናኛ ብዙሃን ዘገቦች እንደሚያሳዩት ከሆነ የማስተላለፍያ ቧንቧው ከተጠናቀቀ በኋላ በየዓመቱ 30 ቢሊዮን ሜትር ኩብ ጋዝ ያጓጓዛል። 

ይህ ሃሳብ አዲስ ባይሆንም ለረጅም ጊዜ በአካባቢው ላይ በሚታየዉ አሳሳቢ የፀጥታ ሁኔታ ብሎም በአልጀርስና በኒጀር መካከበል በተፈጠረው ውጥረት ግዙፉ ፕሮጀክት እስካሁን እዉን ሳይሆን ቀርቶአል።

 «ስለዚህ፣ በአጭር ጊዜ ውስጥ፣ አውሮጳ እና ጀርመን ከእነዚህ የሰሜን አፍሪቃ ሃገራት አቅርቦቶች ከሩሲያ የሚመጣዉን ጋዝ መጠን ይተካል ብሎ ማሰቡ በእርግጥ ቀላል መፍትሔ የሚሆን አይደለም። አውሮጳ አብዛኛውን ጊዜ በአጭር ጊዜ ውሎችና ገበያዎች ላይ ይመካ ነበር። ነገርግን  አቅራቢዎች ይበልጥ አስተማማኝና ዘላቂ የሆኑ ገዢዎችን ለማግኘት ፊታቸዉን አዙረዋል። በመሆኑም በአሁኑ ጊዜ አውሮጳ ከፍተኛ እንቅስቃሴ በሚታይበት በገበያ ላይ አጣብቂኝ ዉስጥ ገብቶአል።» 

አልጄሪያ እና ኒጀር በጎርጎረሳዉያኑ በ2021 የዘጉትን ድንበራቸውን ከከፈቱ በኋላ የጋዝ ማስተላለፍያ ቧንቧ ግንባታም እንደገና ጀምሮዋል። ግንባታዉ ከተጠናቀቀ በኋላ ናይጄሪያን በአውሮጳና በአልጄሪያ መካከል ካለው የቧንቧ መስመር ጋር በማገናኘት ለአውሮጳ በቀጥታ ጋዝን ለማቅረብም እቅድ ተይዞአል። 

«ግብፅ፣ ከየትኛውም የአውሮጳ መስመር ጋር የተገናኘች አይደለችም። ስለዚህ ያለዉ አማራጭ LNG ብቻ ነው። አልጄሪያ ወደ ጣሊያን እና ስፔን የጋዝ የቧንቧ መስመሮች እንዳላት ግልጽ ነው፣ ስለዚህ እንዳልኩት ይህ የውጭ ገበያን በከፍተኛ ደረጃ ሊያሳድግ የሚችልበት መንገድ ይሆናል። ደረጃ በደረጃ ይሁን እንጂ ሁኔታው ተመሳሳይ ነው ። አልጄሪያ በባንቧ የጋዝ ንግድን ለማስተላለፍ ዝግጁ ናት። በዚህ ዓመት መጀመሪያ ላይ ለጋዝ የዉጭ ንግድ ከአምስት ዓመት ለበለጠ ጊዜ የሚሆን ከፍተኛ መዋዕለ ንዋይ እንደሚያዉሉ ይፋ አድርገዋል።»

አዜብ ታደሰ

እሸቴ በቀለ