ዛሬ ዓለም አቀፍ የሕዝ ብዛት ቀን ነው። በያዝነው የጎርጎሮሳውያኑ አቆጣጠር የዓለም ሕዝብ ብዛት ከ8 ነጥብ 1 ቢልዮን በላይ መድረሱን ዕለቱን በማስመልከት የወጡ መረጃዎች ያመለክታሉ።
በኢትዮጵያ የሕዝብ ቆጠራ መካሄድ ካለበት ድፍን 7 ዓመታት አልፎታል። ይህ በሕዝብ የፖለቲካ ውክልናና በዋናነት የሕዝብ ቁጥርን መሰረት ላደረገው የፌደራል መንግስት ለክልሎች የሚሰጠው የበጀት ድጎማ ላይ አሉታዊ ጥላውን እንዳጠላ የተወካዮች ምክርቤት አባላትና ፖለቲከኞች እየወተወቱ ነው።

ስለቆጠራው ሕገመንግስቱ ምን ይላል?

የኢትዮጵያ ፌደራል ሕገመንግስት አንቀጽ 103 ንኡስ አንቀጽ 5 “የሕዝብ ቆጠራ በየ 10 ዓመቱ ይካሄዳል። በውጤቱም የምርጫ ክልሎችን አከላለል የምርጫ ቦርድ በሚያቀርበው ረቂቅ መሰረት የፌደረሽን ምክርቤት ይወስናል“ ሲል ይደነግጋል። በዚሁም መሰረት እስከ አሁን ለሦስተኛ ጊዜ ቆጠራ የተካሄደ ሲሆን አራተኛው ዙር ቆጠራ ግን መካሄድ ከነበረበት ድፍን 7 ዓመታት አልፎታል።

ኢኮኖሚያዊ አንደምታው
ቆጠራው በወቅቱ ባለመካሄዱ በተለይ በዋናነትየሕዝብ ቁጥርን እንደመስፈርት ባደረገው የፌደራል መንግስት ለክልሎች የሚሰጠውን የበጀት ድጎማ ድልድል ላይና የሕዝብ ውክልና ላይ አሉታዊ ጥላውን  እንዳጠላ እየተነገረ ነው። የሕግና ሕገመንግስት ሙሁርና ተመራማሪ ረዳት ፕሮፌሰር ተሰማ ኤልያስ፤
"የቆጠራው አለመካሄድ ካስከተላቸው የበጀት ድልድል ችግሮች እንደ አንድ ማሳያ የሚወሰደውና በፌደሬሽን ምክርቤትም አከራካሪ ሆኖ የቀጠለው፤  አሁን ወደ 4 ክልሎች የተከፈለው የቀድሞው የደቡብ ክልል ከዚህ ቀደም በተካሄደው የሕዝብ ቆጠራን መሰረት በማድረግ ነው የፌደራል መንግስት የበጀት ድጎማ የሚያገኘው። ይህ በክልሉ ከሚታዩ የሙስናና የበጀት አጠቃቀም ችግሮች ጋር ተዳምሮ ለበጀት እጥረት እንደዳረገው ይታወቃል።"
የሕዝብ ቆጠራ አለመካሄድ በኢኮኖሚ ላይ የሚኖሮው አሉታዊ ተጽዕኖ በተመለከተ ጀርመን አገር በዶይች ባንክ የሚሰሩት  የምጣኔ ሐብት ባለሙያው ዶክተር ተኽለወይኒ ገብረመድህን ተከታዩን አክለዋል።

" ያገኘሁት ቁጥር እንደሚያመለክተው ለመጨረሻ ጊዜ ቆጠራ ከተካሄደ እስከ አሁን ባለው ጊዜ የሕዝብ ቁጥር በ40 ሚልዮን ጨምሯል። ይህ ከጎረቤት አገር ሱዳን አጠቃላይ የሕዝብ ቁጥር ተቀራራቢ የሆነ ነው።  እና ይህን 40 ሚልዮን ሕዝብ የማያካትት የበጀት ድልድል ነው ተግባር ላይ እየዋለ ያለው ማለት ነው። ይህን ትተህ ቀደም ሲል በነበረው የሕዝብ ቁጥር መሰረት አድርገህ ፍትሐዊ የሐብት ክፍፍል ማድረግ አትችልም።"

ፖለቲካዊ አንደምታው
የሕዝብ ቆጠራን በተመለከተ በሕገመንግስቱ መሰረት አለመከናወኑ የሕዝቡ ፖለቲካዊ ተሳትፎ እንደሚያጠብ የሕዝብ ተወካዮች ምክርቤት አባል የሆኑት አቶ አብረሃም በርታ ያስረዳሉ። 

"የሕዝብ ውክልና ሲባል በሕዝብ ቁጥር ነው አንድ ተመራጭ ወደ ምክርቤት የሚመጣው። እውነተኛ በሆነ መልሁ አንድ ተወካይ ወደ ምክርቤት የሚመጣው በሕዝብ ቁጥር ነው። ስለዚህ አስራምናምን ዓመት የሕዝብ ቁጥር ሳታውቅ 100ሺህ ሕዝብ የሚወክል ተመጭን ይወክላል ብሎ ወደ ምክርቤት ማምጣት ፍትሃዊ ላይሆን ይችላል።"

በተለያዩ ምክንያቶች ለ3ኛ ጊዜ የተራዘመውና አሁን አሁን ጨርሶ የተረሳ የሚመስለው የሕዝብ ቆጠራ ጉዳይ በቅርቡ ከመንግስት የመገናኛ ብዙሃን ጋዜጠኞች ውጭ ዶይቼቨለን ጨምሮ ሌሎች ጋዜጠኞች እንዳይገቡ ተደርጎ በተካሄደ ስብሰባም ጉዳዩ ተነስቶ የገንዘብ ሚኒስትሩ “ቆጠራው የሚካሄድ ከሆነ ተጠባባቂ በጀት ስላለን ሊካሄድ ይችላል“ የሚል ግልጽ ያልሆነ ምላሽ እንደተሰጠ አቶ አብርሃም ነግረውናል።
ይህ የሕዝብ ቆጠራ አለመካሄዱን በተመለከተ ዕለታዊ ነጥብ ከማስቆጠር በዘለለ አማራጭ ሐሳቦችን በማቅረብ አይሞጉቱም እየተባሉ የሚወቀሱት የሐገሪቱ ፖለቲከኞችና ሙሁራን በዚህ ወሳኝ ነጥብ ላይ ድምጻቸውን አለማሰማታቸውን ብዙዎች ይወቅሳሉ። ረዳት ፕሮፌሰር ተሰማ ግን ይህ አገሪቱ ከገባችበት አጠቃላይ ፖለቲካዊ ውድቀት አንጻር ቅንጦት ነው ይላሉ። የፖለቲካ ምህዳሩ መጥበብና ፖለቲካዊ ቁርጠኝነት አለመኖር በምክንያትነት በመጥቀስ።

ዮሃንስ ገብረእግዚአብሄር

ፀሐይ ጫኔ