ቀዳማዊ አፎንሶ መቼ ይኖሩ ነበር?
የኮንጎ ቀዳማዊ ንጉስ አፎንሶ ወይም በትውልድ መጠሪያ ስማቸው ምቬምባ ኤ ንዚንጋ የተወለዱት እጎአ በ 1456 ሲሆን አባታቸው ቀዳማዊ ጆአኦን ተክተው የኮንጎ ሥርወ መንግሥትን ከ 1507 እስከ 1542 ገደማ ያስተዳድሩ ነበር።

ቀዳማዊ ንጉስ አፎንሶ የሚታወቁት በምንድን ነው?

አባታቸው የመጀመሪያዎቹን የፖርቹጋል ተጓዦች ሲቀበሉ ፣ አፎንሶ ደግሞ በባህል ስም ሀይማኖታዊ አምልኮንም ተቀብለዋል። አንዳንድ የታሪክ ምሁራን ይህንን ከፖርቱጋል ጋር ጥሩ የንግድ ግንኙነት ለመመሥረት ሆን ተብሎ የተደረገ ስትራቴጂካዊ እንቅስቃሴ አድርገው ይመለከቱታል። አፎንሶ ከፖርቹጋላዊያን ጋር አብሮ የመኖርን አጋርነት ጠብቀው ለማቆየት ንቁ እንደነበሩ የጻፋቸው በርካታ ደብዳቤዎች በተለይም የባሪያ ንግዱ ከቁጥጥር ውጪ ከሆነ በኋላ ለፖርቹጋሉ ንጉሥ ማኑዌል የፃፉት ፁሁፍ ያመላክታል።
ለቀዳማዊ አፎንሶ ትምህርት ምን አይነት ትርጉም ነበረው?
 የክርስትና ዕምነት በማንበብ እና በመፃፍ ነበር የተስፋፋው። እንደ አንድ ንጉስ አፎንሶ ከፖርቹጋላዊ የዘውድ አማካሪዎች ጋር ደብዳቤዎችን ይለዋወጡ ነበር። በተለይም የሃይማኖታዊ እና የአስተዳደር ጉዳዮችን በሚመለከት። ከዚህም በተጨማሪ ከልጆቻቸው አንዱ የሆነው ሄንሪኬ ኪኑ ኤ ምቬንባ ቄስ ሆኖ እንዲሰለጥን ልከው ነበር። በ 1518  ሄንሪክ ከመጀመሪያዎቹ የአፍሪካ የካቶሊካውያን ቄሶች አንዱ ምናልባትም የመጀመሪያው ነበሩ።  
አፎንሶ በባርያ ንግድ እንዴት ተሳታፊ ሆኑ? 
ብዙዎች አፎንሶ በባሪያ ንግድ መሳተፋቸውን ይነቅፋሉ። ይሁንና በዚያን ጊዜ የባርያ ንግድ ህጋዊ ነበር። በአፍሪካ ሕብረተሰብ እንኳን ሳይቀር በርካታ አሽከሮች ነበሩ። አብዛኛዎቹም የጦር እስረኞች ናቸው። ነገር ግን በመርከብ ተሸጠው ከተወሰዱት ጋር ሲነፃጸር በተለየ ሁኔታ ይያዙ ነበር። ሰብዓዊነታቸው የተጠበቀ ነበር፣ በአንዳንድ ሁኔታዎች መብቶቻቸውና ነፃነታቸውም ይመለስላቸው ነበር። የፖርቹጋላዊው የዘውድ ሥርዓት ባሮችን የአገሪቷ እጅግ ጠቃሚ ሀብት አድርገው ይመለከቷቸው ነበር እናም አፎንሶ የባሪያ ንግድ ተፅእኖን ሙሉ በሙሉ ባለማወቅም በባርያ ንግድ ለመሳተፍ ፈቃደኛ ሆነዋል። ለዚህ ትብብራቸው ደግሞ የአስተዳደር ስርዓትን ለማቋቋም እና የሃይማኖታዊ ተቋማትን ለመገንባት ከፖርቹጋልን ድጋፍ ያገኙ ነበር።
አፎንሶ የባሪያ ንግዱን በደንብ አጢነውት ይሆን?
ሳኦ ቶሜ ደሴት ውስጥ የሚገኙት አዳዲስ እርሻዎች ከፍተኛ መጠን ያለው የሰው ኃይል ይሹ ነበር። ስለሆነም ለባሪያዎች ያላው ፍላጎት ከፍተኛ ነበር። ኃላም ንግዱ ከቁጥጥር ውጪ ሆነ። ይህንንም አፎንሶ ለማቃናት ጥረው ነበር። አፎንሶ ለፖርቹጋላዊው ንጉሥ ቀዳማዊ ማኑኤል በጻፉት ደብዳቤ ላይ የባሪያ ንግዱ ቀስ በቀስ መንግሥታቸውን ባዶ እያደረገው እንደመጣና ይህንንም እንዴት ለማስቆም እንደፈለጉ ገልፀው ነበር። «አገራችን ሙሉ በሙሉ ህዝብ አልባ እየሆነች ነው።ግርማዊነትዎ በዚህ ሊስማሙ አይገባም»ሲሉ ጠቁመው“በእነዚህ መንግሥታት ውስጥ ንግድም ሆነ መገበያያ ሥፍራዎች ሊኖሩ አይፈቀድም” በማለት አስጠንቅቀዋል።
ንግዱ ይፈፀም የነበረው በሁለቱም ማለትም ስግብግብ በሆኑ የፖርቹጋል ነጋዴዎች እና በራሳቸው የአፎንሶ ሰዎች ነበር። እሳቸው እንደፃፉት በነጋዴዎች ወደ ሀገሪቱ የሚገቡ « በጣም የሚያጓጉ» ቁሳቁሶች ነበሩ። 

ይህ ዘገባ አፍሪካዊ ሥረ-መሠረት በሚል ከጌርዳ ሔንክል ተቋም ጋር በመተባበር የሚቀርብ ዝግጅት ነው። የዘገባው ሳይንሳዊ ምክር የተገኘው ከፕሮፌሰር ጉዳዬ ኮናቴ፣ ሊሊ ማፌላ Ph.D እና ፕሩፌሰር ክሪስቶፈር ኦግቦግቦ ነው።