በሩስያ እና ዩክሬን መካከል የቀጠለው ጦርነት ዳፋው ወደ አፍሪቃም ተሻግሯል። በሙስና፣ በአሻጥር፣ በንዝኅላልነት እና ሌሎች ሰበቦች የኑሮ ውድነቱ ያሰቃየው አፍሪቃዊ አሁን ደግሞ የዩክሬኑ ቀውስ በእንቅርት ላይ ጆሮ ደግፍ ሆኖበታል። በተለያዩ የአፍሪቃ ሃገራት መሠረታዊ የሸቀጦች ዋጋ ከፍተኛ ጭችማሪ ማሳየትም ጀምረዋል። 

የዩክሬን ቀውስ ብዙ ሺህ ኪሎ ሜትሮችን ርቆ፤ ውቅያኖስ በመሻገር ዳፋው ለአፍሪቃውያንም ተርፏል። ከናይጀሪያ አየር መንገድ እስከ ማላዊ ቸርቻሪዎች፤ ከቱኒዝያ ጎዳናዎች እስከ ኢትዮጵያ መገበያያዎች የሸቀጦች ዋጋ ጨምሯል። የነዳጅ፣ የናፍጣ፣ የዘይት፣ የእህል ማዳበሪያዎች ዋጋ ጣራ ነክቷል። 

ወትሮም በሙስና እና በፖለቲካ ንቅዘት፤ በተፈጥሮ አደጋ እና በአስተዳደራዊ ንዝኅላልነት የአብዛኛው ነዋሪ የኑሮ ደረጃ ባሽቆለቆለባት አፍሪቃ የሩስያ እና ዩክሬን ጦርነት አስቸጋሪውን የኑሮ ኹኔታ እጅግ አባብሶታል። ሦስት ሳምንት ባለፈው የሩስያ ዩክሬን ጦርነት አፍሪቃውያን በቀጥታ ተጎጂዎች መሆናቸውን የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ዋና ጸሐፊ አንቶኒዮ ጉተሬሽ ይናገራሉ።         

«45 የአፍሪቃ እና አዳጊ ሃገራት ቢያንስ አንድ ሦስተኛ የስንዴ እህል የሚያስገቡት ከዩክሬን አለያም ከሩስያ ነው። ከእነዚህ ሃገራት 18ቱ አምሳ በመቶ የስንዴ እህል ከውጭ የሚያስገቡ ናቸው። ይህም እንደ ቡርኪና ፋሶ፤ ግብፅ፣ የኮንጎ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ፣ ሶማሊያ፣ ሱዳን፣ ሊባኖስ፣ እና የመንን የመሳሰሉ ሃገራትን ያካትታል። እጅግ ብርቱ የረሐብ አደጋን እና ዓለም አቀፍ የምግብ ሥርዓት እጥረትን ለመቅረፍ የተቻለንን ሁሉ ማድረግ አለብን።»

በዩክሬን ጦርነት የተነሳ የሸቀጦች ዋጋ ንረቱ ጎልቶ ከታየባቸው የአፍሪቃ ሃገራት መካከል ናይጀሪያም አንዷ ናት።  ከአንድ ወር ባልበለጠ ጊዜ ውስጥ የናፍጣ ዋጋ በናይጀሪያ መገበያያ ናይራ የሦስት እጥፍ ታይቶበታል። ናይጄሪያዊው የግንባታ መሐንዲስ ሣሙኤል ሣላው ቀደም ሲል በናይጀሪያ መገበያያ ገንዘብ 270 ናይራ ይሸጥ የነበረው ናፍጣ ወደ 280 ትንሽ ቆይቶም ወደ 310 ናይራ ከፍ ማለቱን እና በፍጥነት ማሻቀቡን ተናግረዋል።

«በአንድ ወር ጊዜ ውስጥ ወደ 600 ናይራ ከምናምን አካባቢ ከፍ ብሏል። አብዛኞቹ ኢንዱስትሪዎች የሚሠሩት በናፍጣ ነው። የምግብ ተዋጽኦዎችን ከሰሜን ወደ ደቡብ የሚያመላልሱ ከባድ ተሽከርካሪዎች የሚንቀሳቀሱት በናፍጣ ነው። ሌላው ቀርቶ ባቡሮች እንኳን የሚሽከረከሩት በናፍጣ ነው።»

በሸቀጦች ዋጋ መናር የተነሳ ነዋሪዎች ሌላው ቀርቶ ዳቦ ለመግዛት እንኳን መቸገራቸውን የማላዊ ዋና ከተማ ሊሎንግዌ ነዋሪዋ ቲዎንጌ ፓካህቲ ይናገራሉ።

«እንደ ማንኛው ዳቦ ገዢ አሁን ዳቦ መግዛት በጣም አስቸጋሪ ኾኗል፤ ምክንያቱም ካለፈው ጊዜ አንጻር ዋጋው እጅግ አሻቅቧል። በፊት ሁለት ዳቦ በምንገዛበት ነው አሁን ለአንዲት ዳቦ የምናወጣው።  ወጪው ጨምሮብናል።»

ቱኒዝያዊው ዳቦ ጋጋሪ ስሊሚ ታልቢ የዱቄት አቅርቦት ላይ ከፍተኛ የዋጋ ጭማሪ ማሳየቱ በበዳቦ ቤት ሥራው ላይ ችግር ፈጥሮበታል። በቱኒዝያ የመገበያያ ገንዘብ ዲናር የሚገዛው የስንዴ ዱቄት ዋጋ ከአራት እጥፍ በላይ ጨምሯል።

«አሁን 10 ኪሎ ግራም የምገዛው በ18 ዲናር ነው። ለወትሮው በፊት በ26 ዲናር 50 ኪሎ ግራም መሸመት እችል ነበር። ይህ ሁሉ መሆን የጀመረው ከጦርነቱ በፊትም አንስቶ ነው። ወደፊት እንዴት ነው የምንሠራው? እኔ ይኼ ያሳስበኛል።»

እንደ ሌሎቹ የአፍሪቃ ሃገራት ኢትዮጵያ ውስጥም የሸቀጦች የዋጋ ጭማሪ ተስተውሏል። በእርግጥ የምጣኔ ሐብት እና የፖለቲካ ተንታኞች የኑሮ ውድነቱ በኢትዮጵያ የተከሰተው ከዩክሬኑ ጦርነት በፊትም እንደሆነ ይናገራሉ። ይህንኑ በተመለከተ ባለፈው ሳምንት ሳምንታዊ የውይይት መድረካችን ተወያዮች ገልጠዋል።  የዋጋ ጭማሪ እና የኑሮ ውድነቱ ኢትዮጵያ ውስጥም በጉልህ እየታየ ነው።

ጎረቤት ሶማሊያ ከሳምንት በፊት 25 ዶላር ይሸጥ የነበረው 20 ሊትር የጀሪካን ዘይት ዛሬ በእጥፍ ጨምሮ 50 ዶላር ገብቷል። ከ2 ሺህ 5 መቶ ብር በላይ ግድም ማለት ነው። የአንድ ሊትር ጋዝ ዋጋም ከእጥፍ በላይ መጨመሩ ተነግሯል። የምግብ ዘይት እና ዳቦ ማላዊ ውስጥ 50 በመቶ ጭማሪ ዐሣይቷል።  በአጠቃላይ ከዩክሬን ጦርነት በኋላ አፍሪቃ ውስጥ ቀድሞም የነበረው የዋጋ ጭማሪ ብርታቱ ተንጸባርቋል።

ማንተጋፍቶት ስለሺ 

ኂሩት መለሰ