የጄፍሪ ፌልትማን የኢትዮጵያ የሰላም ተልዕኮ እና አንድምታው

ዩናይትድስቴትስ አንደኛ ዓመቱን ያስቆጠረው የሰሜን ኢትዮጵያ ግጭት በአስቸኳይ ቆሞ ችግሩ በሰላማዊ ውይይትና ድርድር እልባት እንዲያገኝ አሁንም በድጋሚ በውጭ ጉዳይ መስሪያቤቷና በልማት ተራድዖ ድርጅቷ በኩል ጥሪዋን አስተላልፋለች:: የፕሬዝዳንት ጆ ባይደን አስተዳደር ላለፉት ተከታታይ ወራት ሁሉም ተፋላሚ ወገኖች ወደ ሰላም ጠረጴዛ እንዲመጡ ከማግባባት አልፎ በስም ባልጠቀሳቸው የኢትዮጵያና የኤርትራ ባለስልጣናት እንዲሁም የሕወሃትና የአማራ ክልል አመራሮች ላይ የጉዞና የጦር መሳሪያ ማዕቀቦችን ከመጣሉም ሌላ አሜሪካ ለአፍሪቃ ሃገራት ከዘረጋችው ከቀረጥ ነጻ ዕድል የአጎዋ ስምምነት ተጠቃሚ የሆነችውን ኢትዮጵያ ከቀናት በፊት ማገዷን ይፋ አድርጋለች:: ኢትዮጵያ እንደ ጎርጎሮዋዊው አቆጣጠር በ 2000 ዓ.ም ይፋ በተደረገው በዚህ የቀረጥ ነጻ ዕድል ተጠቃሚ ከሆኑ 38 ሃገራት አንዷ ነበረች:: በምስራቅ አፍሪቃ ያንዣበበውን ግጭትና ቀውስ ለማርገብ የባይደን መንግሥት በአሜሪካ የውጭ ጉዳይመስሪያ ቤት ከ 26 ዓመታት በላይ ሙያዊ ልምድ ያካበቱትንና በሃገራት የግጭት አፈታትና ሽምግልና ተቀናቃኝ ኃይላትን በማደራደርና በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ውስጥ ጭምር በውጭ ጉዳይ ፖሊሲዎች ያገለገሉትን አንጋፋው ዲፕሎማት ጄፍሪ ፌልትማን የአፍሪቃ ቀንድ ጉዳዮች ልዩ መልዕክተኛ አድርጎ በመሾም በኢትዮጵያ ጦርነቱ በሰላም እንዲቋጭ ከሱዳን ጋር ያለው የድንበር ውዝግብና በካርቱም መንግሥት ውስጥ ያለውን ቅራኔ ለመፍታት ብሎም በህዳሴው ግድብ ዙሪያ በሶስቱ ሃገራት መካከል ያለው ውዝግብ እልባት እንዲያገኝ ባለፉት ወራት ከየሃገራቱ መሪዎች ከተባበሩት መንግስታትና ከአፍሪቃ ሕብረት ተጠሪዎች ጋር በቀጣናው ሰላምን ለማስፈን ውይይትና ምክክር ሲያደርጉ ቆይተዋል:: በያዝነው ሳምንትም "የሕወሃት ኃይሎችና ሸኔ የተባለው የኦሮሞ ነጻነት ታጣቂ ቡድን ወደ አዲስ አበባ የሚያደርጉትን ግስጋሴ እንዲያቆሙ አሳስባለሁ" ስትል መግለጫ ያወጣችው አሜሪካ የሃገሪቱ ወቅታዊ ሁኔታ እጅግ እንዳሰጋት በመግለጽ ከመንግሥት ጋር በጉዳዩ ዙሪያ ለመምከር ልዩ ልዑኳን ፌልትማን ለሁለተኛ ጊዜ በድጋሚ ወደ አዲስ አበባ ልካለች:: ይሁን እንጂ የፌልትማን በቀጠናው ልዩ ልዑክ ሆኖ መሾምም ሆነ አሜሪካ በኢትዮጵያ መንግሥት ላይ ያላትን አቋም "አድሏዊና የጠራ አይደለም ከልክ ያለፈ ጫና በመንግሥት ላይ እየፈጸመችበት ነው" በማለት በአንዳንድ ኢትዮጵያውያን ዘንድ ቅሬታ መሰማቱ አልቀረም:: ከምክንያቶቹም መካከል ፌልትማን የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ልዩ ልዑክ በነበሩበት ወቅት ሕዝቦች በአገዛዙ ጭቆናና የመብት ጥሰት ፍዳ በሚያዩበት ሕወሃት መራሹ አስተዳደር በቀድሞው የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ዜናዊ ሥርዓተ ቀብር ላይ የመንግሥታቱን ድርጅት ወክለው ባሰሙት ንግግር "የአፍሪቃ ምሳሌ አስደናቂ መሪ ነበር የሚል አንድምታ ያለው" መልዕክት ማስተላለፋቸው ከጠቅላይ ሚኒስትሩና ከሕወሃት አመራሮች ጋር ያላቸውን ቅርበት አመላካች ነው በማለት በአደራዳሪነት ሚናቸው ላይ ዕምነት እንደሌላቸው እነዚሁ ተቺዎች ስጋታቸውን መግለጻቸው ነው::

 

"ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ዜናዊ በአፍሪቃም ሆነ በዓለም መድረኮች አፍሪቃን ለማስተዋወቅ የጣረ ድንቅ መሪ ነበር:: ፈጣን የኢኮኖሚ ለውጥ ለማምጣት የሚተጋ በሰላምና በልማት ተግዳሮቶችም ላይ የተባበሩት መንግሥታት ድርጅትን በአያሌው የረዳ መሪ መሆኑን እንዘክራለን" ሲሉ ነበር ፌልትማን በወቅቱ ንግግር ያሰሙት:: ከሶስት ቀናት በፊት በአሜሪካ የውጭ ጉዳይ መስሪያ ቤትና የዩናይትድስቴትስ የሰላም ተቋም ባዘጋጀው መርሃግብር ላይ ተጋብዘው ይህን የሚሰነዘርባቸውን ትችት በተመለከተ በሰጡት ምላሽ "ከበርካታ ዓመታት በኋላ በጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ዜናዊ ሥርዓተ ቀብር ላይ ያደረኩት ንግግር በአንዳንድ የማህበራዊ መገናኛ ዘዴዎች ሌላ ትርጉም ተሰጥቶት ለተዛባ ቅስቀሳ መዋሉ አስገርሞኛል" ብለዋል::

የአፍሪቃ ቀንድ ልዩ መልዕክተኛው ፌልትማን በዚሁ በኢትዮጵያ ጉዳይ በተዘጋጀው የምክክር መድረክ እሳቸውም ሆኑ አሜሪካ በሰሜን ኢትዮጵያው ጦርነት ልዩ ፍላጎት እንዳላቸውና ለሕወሃት ወገንተኛ እንደሆኑና የጠቅላይ ሚኒስትር ዓብይን አስተዳደር በማስወገድ የሕወሃትን የበላይነት ለማምጣት ተደርጎ በአንዳንድ ወገኖች የሚነገረው አባባል ፍጹም ሃሰት ነው ሲሉ በአጽንዖት ገልፀዋል:: "አሜሪካ ውስጥ እኖርባት በነበርው ትንሽ ከተማ ገና ከልጅነቴ ጀምሮ ስለ ኢትዮጵያ ጥንታዊ ታሪክና ብቸኛ የቅኝ ግዛት የነጻነት ተጋድሎዋ የቡና ተክል መገኛነቷና የተለያዩ ድንቅ ጥንታዊ ታሪኮች ባለቤት መሆኗን ስሰማ ነው ያደኩት:: በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት የአሜሪካ ወዳጅና አጋር ሃገር የነበረች እዚህ በዩናይትድስቴትስ የሚኖሩ አያሌ ኢትዮጵያውያ የዲያስፖራ ማህበረሰብ አባላትም ለአሜሪካ ሁለንተናዊ እድገት የበኩላቸውን ከፍተኛ አስተዋጽዖ የሚያደርጉ መሆናቸውን ጠንቅቀን እናውቃለን::ኢትዮጵያ ለቀጠናው የምታበረክተውንም የማይናቅ አስተዋጽዖ እናደንቃለን:: በትምህርት ቤት ቆይታዬም ስለ ኢትዮጵያ ታሪክና ፖለቲካ ሰፊ ግንዛቤን ለመጨበጥ

ጥሬያለሁ:: ጥረታችን ይህች በአፍሪቃ ቀንድ ጠናካራና ምሳሌ የሆነች ሃገር በእርስ በእርስ ግጭት ሕልውናዋና የግዛት አንድነቷ አደጋ ላይ እንዳይወድቅ አስፈላጊውን እገዛ ማድረግ ነው:: በጦርነት ምክንያት ለሕወሃት አድሎ ታደርጋላችሁ የሚለው ፈጽሞ ስህተት ነው:: እኛ ሁሉንም ተፋላሚ ወገኖች በእኩል ደረጃ እየወቀስን ነው::ለምሳሌ የሕወሃት ኃይል ግጭቱን ከትግራይ አልፎ ወደ አማራና አፋር ክልሎ በማስፋፋት በመቶሺዎች የሚቆጠሩ ዜጎች እንዲፈናቀሉና ለጉስቁልና እንዲዳረጉ የሚያደርገውን እንቅስቃሴ በማውገዝ ከክሎቹ በአፋጣኝ ለቆ እንዲወጣ ጠይቀናል:: የአሜሪካ ሉዑክ በቅርቡ በአማራ ክልል ተገኝቶ ተፈናቃዮችን በጎበኘበት ወቅት የነገሩት ታሪክ እጅግ ልብ የሚሰብር ነው:: ይህ አቋምችን በግጭት አፈታቱ ላይ የምንከተለው መርሆዋችን ከአድሏዊነት የፀዳ መሆኑን አመላካች ነው" በማለት ነው ፌልትማን ምላሽ የሰጡት:: ሌላው አሉ ፌልትማን የጠቅላይ ሚኒስትር ዓብይ አህመድ አስተዳደር ወደ ስልጣን ከመጣ በኋላ ወስዶት በነበረው የፖሊሲ ለውጦችና የዲሞክራሲ መሻሻሎች ሳቢያ የሁለቱ ሃገራት ግንኙነት መሻሻሉን ከግንዛቤ በማስገባት በትራምፕ አስተዳደር ወቅት በሕዳሴው ግድብ ውዝግብ ምክንያት ማዕቀብ ተጥሎበት የቆየው ለኢትዮጵያ የሚሰጠው የሰብአዊ እርዳታ እንዲነሳ አድርገናል በማለት ካብራሩ በኋላ "ምንም እንኳ በርካታ የተፎካካሪ ፓርቲ አመራሮች በእስር ላይ በሚገኙበት ሁኔታ የተካሄደ ምርጫ ቢሆንም የጠቅላይ ሚኒስትር ዓብይ ብልጽግና ፓርቲ ሕዝባዊ ድጋፍ እንዳለው ተረድተናል ሲሉም በኢትዮጵያ ብሄራዊ ምርጫ ዙሪያ ለመጀመሪያ ጊዜ የመንግስታቸውን እይታ አንጸባርቀዋል:: ሆኖም አምና የተቀሰቀሰውን ጦርነት ተከትሎ በሃገሪቱ በሁሉም ተፋላሚ ወገኖች ኤርትራንም ጨምሮ የሰላማዊ ዜጎች ግድያ አስገድዶ መድፈር ማፈናቀል ሕብረተሰቡን ለረሃብ ማጋለጥ ሰብዓዊ ዕርዳታ በተገቢው ሁኔታ እንዳይዳረስ እንቅፋት መሆን ብሎም ከፍተኛ የሰብዓዊ መብት ጥሰት እየተፈፀመ በመሆኑ አሁን ላይ የአሜሪካና የኢትዮጵያ ግንኙነት በነበረበት ሁኔታ ሊቀጥል እንደማይችልና ለዓመታት የተገነባው ጠንካራ የሁለትዮሽ የንግድ የልማትና የውጭ ግንኙነት ትብብር ሻክሮ መስቀለኛ መንገድ ላይ ይገኛል ነው ያሉት:: በዚሁ ዘለግ ያለ ንግግራቸውም በአሁኑ ወቅት ከ 900 ሺህ በላይ ሕዝብ በትግራይ ለአስከፊ ረሃብ የተጋለጠበት ሁኔታ መኖሩን አስታውሰው ወደ ክልሉ በየወሩ መግባት የነበረባቸው 2 ሺህ የእርዳታ ጭነት መኪናዎች በመንግሥት ሆን ተብሎ እንዳይገቡ መደረጉና ጦርነቱ ባለባቸው አካባቢዎች የሰብአዊ ዕርዳታ ሰጪ ድርጅቶች እንቅስቃሴም መስተጓጎሉ ተገቢ ያልሆነና ፈጽሞ ተቀባይነት የሌለው ነው ሲሉ ተችተዋል:: ኤርትራም በኢትዮጵያ ግጭት እጇን ከማስገባት እንድትቆጠብ ጠይቀዋል::

"በዓለማችን በተለያዩ ጊዜያት በግጭቶች ዙሪያ ከተካሄዱ ጥናቶች መገንዘብ እንደሚቻለው አንዳንዴ የእርስ በእርስ ጦርነቶች በአማካይ እስከ 20 ዓመታት ሊዘልቁ ይችላሉ:: በኢትዮጵያም አሁን በመሬት ላይ ያለው ተጨባጭ ሁኔታ ከቀደመው አሳሳቢነቱ እየጨመረ መምጣቱን እያስተዋልን ነው:: አንዳንዶችች ከጦርነት ይልቅ ችግሩ በሰላም እንዲፈታ የጀመርነውን አቋም መንግስትን ቀይረን የሕወሃትን የበላይነት ለማስፈን ይመስላቸዋል:: እውነታው ግን  በርካታ ኢትዮጵያውያን የቀደመው የመለስ ዜናዊ አስተዳደር ተመልሶ እንዲመጣ እንደማፈልጉ በሚገባ እንገነዘባለን :: መብታቸውንም እናከብራለን:: ይህ 1983 ዓ.ም አይደለም:: እንዲታወቅ የምንፈልገው ሕወሃት ወደ አዲስ አበባ የሚያደርገውን ግስጋሴም ሆነ ከተማዋን ለመክበብ የሚያደርገውን ጥረት እንቃወማለን:: ለሕወሃት አመራሮችም ይህንኑ በግልጽ አሳውቀናል" በማለት በኢትዮጵያ ግጭት ዙሪያ በመከረው መድረክ የአሜሪካንን አቋም ለማንፀባረቅ ሞክረዋል::

በመጨረሻም በጦርነቱ ጦስ ለልማት መዋል የነበረበት የውጭ ምንዛሪ ለጦር መሳሪያ ግዢና ለአግባቢ ተቋማት ማለትም የሎቢስት ድርጅቶች ክፍያ መዋሉ አግባብ አለመሆኑን በመጥቀስ ከመንግሥት አንጻር ብረት ያነሱ ተፋላሚዎችም ከሌሎች ተገንጣይ ድርጅቶች ጋር የሚፈጥሩት አጋርነት ሀገሪቱንም ሕዝቦቿንም ለበለጠ መከራና አደጋ የሚያጋልጥ በመሆኑ መንግስትም ሆነ ሕወሃት ለሰላም ድርድርና ውይይት በአስቸኳይ ተገዥ እንዲሆኑ ጄፍሪ ፌልትማን ጠይቀዋል::

እንዳልካቸው ፈቃደ

ታምራት ዲንሳ

ማንተጋፍቶት ስለሺ