በጠቅላይ ሚኒስትሩ ጥሪ ላይ የተንታኞች አስተያየት

ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ "የአካባቢው የፖለቲካ ሁኔታ መበላሸት" ሲሉ የገለፁት የአፍሪካ ቀንድ ሁኔታ የፈጠረው ሥጋት፣ ኃያላን ሀገራት ጅቡቲ ላይ ትልልቅ ወታደራዊ ካምፖች ያሏቸው በመሆኑ ሀገራቱ ግጭት ውስጥ ቢገቡ ኢትዮጵያ የምትገባበትን ፈተና በመጥቀስ "ብቸኛ  መተንፈሻችን ነው" ያሉት ቀይ ባህርን እና የጎረቤት ሀገራትን ወደቦች በንግድ ሕግ መሠረት የመጠቀም ፍላጎትን ደጋግመው አንስተዋል።"ኢትዮጵያ ወደ ኤርትራ ፣ ወደ ሶማሌ ፣ ወደ ጅቡቲ፣ ወደ ኬንያ ወይም ወደ ሌላ ጌረቤቶቻችን አንድም ጥይት የመተኮስ ፍላጎት የላትም፣ በሉአላዊነታቸው ላይም ጥያቄ የላትም። እያልን ያለነው በአፍሪካ ምርጥ አየር መንግድ አለን እሱን እንጋራ እና ውኃ አጋሩን፣ በአፍሪካ አንደኛውን ግድብ ገንብተናል፣ እሱን እንጋራና አጋሩን ነው"  በጉዳዩ ላይ ሀሳባቸውን የጠየቅናቸው የምጣኔ ሀብት ባለሙያው አቶ ክቡር ገና ነገሩ "የቤተሰብ ጉዳይ" እንዳልሆነና አሰራሩም የተልመደ አለመሆኑን ጠቅሰዋል።«ከመገዳደል መገዳደር» ጠቅላይ ሚንስትር ዐብይ አሕመድ"ወደብ ማስፈለጉ ግልጽ ቢሆንም ያለወደብ እስከዛሬ ድረስ ኖረንም እድገት ያሳየንበት ወቅት አለ። የቤተሰብ ጉዳይ አይደልም ፣ የተለመደ እሰራርም ስላልሆነ በተለይ በአሁኑ ጊዜ ትክክል ነው ብየ አላስብም" ብለዋል።  

ወደብ ለማግኘት የሀገራት መተማመን ወሳኝ ነው

ሌላኛው የጠየቅናቸው የአለም አቀፍ ሕግ እና ዲፕሎማሲ ተንታኝ አለም አቀፍ የውኃ አጠቃቀም ሕግ "የትኛውም ሀገር ወደብ አልባ የሆኑ ሀገራትን ወደብ እንዳይጠቀሙ መከልከል አይችልም" ሲሉ የሕጉን ጭብጥ አብራርተዋል።ለፓርላማው የዓለም መንግስታት ሊያግዙ እንጂ ሊያራግቡ አይገባም ያሉት ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ በጉዳዩ ላይ መወያየት የሚፈል ጎረቤት ሀገር ካለ መንግሥት በማንኛውም ጊዜና ቦታ ለመነጋገር ዝግጁ መሆኑን ገልፀዋል።

በጠቅላይ ሚንስትር ዐቢይ የወደብ ሃሳብ ሰዎች ምን አሉ?አቶ ክቡር ገና እንደሚሉት ግን ጉዳዩ ቀድሞውኑ ንግግር የሚሻ ነው። የጉዳዩ ባለቤት ሀገራት መተማመን የግድ ያስፈልጋቸዋል የሚለው ደግሞ የአለምአቀፍ ሕግ ተንታኙ ሀሳብ ነው።ባለሙያው እንደሚሉት ጠቅላይ ሚኒስትሩ ያቀረቡት ጥያቄ ተገቢነት ያለው የመሆኑን ያህል መቅደም ያለበት ሥራ አልተሠራም።"ስለዚህ አጀንዳ ማውራት እንድ ነገር ነው። ምቹ ከባቢ ፈጥሮ ነው ሊገለጽ ይሚገባው። ከዚያ ውጪ በሕዝብ አደባባይ ይሚባሉ ነገሮችም የሚፈጥሩት ጉዳት አለ። ምክንያቱም ይህ በዲፕሎማሲ ግንኙነት የሚገኝ ጥቅም ነው" ኤርትራ ነፃነቷን አውጃ ከኢትዮጵያ ከተለየች ወዲህ ወደብ አልባ ከሆኑ 16 የአፍሪካ ሀገራት አንዷ የሆነችው ኢትዮጵያ የወጪ ንግድ እንቅስቃሴዋ በጅቡቲ ላይ የተንጠለጠለ ሆኗል 

ሰሎሞን ሙጬ 

ኂሩት መለሰ

ታምራት ዲንሳ