የኤክትሪክ ኃይል ለማመንጨት በአባይ ወንዝ ላይ የሚገነባው የኢትዮጵያ ግዙፉ ግድብ የተፋሰሱ ሃገራትን እንዳወዛገበ ነው ። ኢትዮጵያ ከግብፅና ሱዳን ጋ አዲስ አበባ ዉስጥ ግድቡን አስመልክቶ ያደረገችው አራተኛዉ ዙር የሦስትዮሽ ድርድር መክሸፉ በዚሁ ሳምንት ተዘግቧል ። ዓለም አቀፍ ሁለት ሠራተኞቼ በኢትዮጵያ የፀጥታ አካላት ተደብድበውብኛል፥ ከዲፕሎማሲያዊ አሠራር ውጪም ታስረውብኝ ነበር ያለው የአፍሪቃ ልማት ባንክ ዓለም አቀፍ ሠራተኞቹን ከኢትዮጵያ በአቸኳይ ለማስወጣት በዚሁ ሳምንት ወስኗል ። አዲስ አበባ ውስጥ በጠራራ ፀሐይ ዘረፋ እና ቅሚያ መስፋፋቱ፥ ሕገወጥ በሆኑ አካላትም ግድያዎች መደጋገማቸው በርካቶችን ያሳሰበ ብዙዎችንም በሳምንቱ ያነጋገረ ዐቢይ ጉዳይ ነበር ። ሦስቱም ጉዳዮች ላይ የተሰጡ አስተያየቶችን አሰባስበናል ።

የግድቡ ውዝግብ፦

አባይ ወንዝ ላይ በሚገነባው «የታላቁ የሕዳሴ ግድብ» የተነሳ ኢትዮጵያ፤ ግብጽ እና ሱዳን እስካሁን አራት ዙር የሦስትዮሽ ስብሰባዎችን አድርገዋል ። በአራቱም ስበሰባዎች ግን አንዳችም የማጠቃለያ ስምምነት ላይ አልደረሱም ። እንደውም በዚህ ሳምንት አዲስ አበባ ውስጥ ከተደረገው አራተኛው ስብሰባ፣ ንግግር አለያም «ድርድር» በኋላ ኢትዮጵያ እና ግብፅ በብርቱ መወቃቀሳቸውን ቀጥለዋል።   

የኢትዮጵያ የውጭ ጉዳይ ሚንስቴር መሥሪያ ቤት ማክሰኞ ታኅሣሥ 9 ቀን፣ 2016 ዓ.ም ምሽት ባወጣው መግለጫ አቋሙ በግብጽ በኩል በተዛባ መልኩ መቅረቡን ገልጾ ውድቅ አድርጓል ። «አራተኛው ዙር ድርድሩ ከተጠናቀቀ በኋላ ግብፅ የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ቻርተርን እና የአፍሪቃ ኅብረት ሕገ-መንግስታዊ ድንጋጌን የሚጻረር መግለጫ አውጥታለች። ኢትዮጵያም አቋሟ በግብፅ በኩል ተዛብቶ መቅረቡን ውድቅ አድርጋለች» ይላል መግለጫው ።

«ማናቸውም የቅኝ ግዛት ዘመን ውርስ አለያም ማናቸውም ደንቃራዎች ኢትዮጵያን ሊያስቆማት አለመቻሉን መረዳት ብልህነት ነው» ሲሉ የጻፉት ሐይደር አብደላ የተባሉ የትዊተር ተጠቃሚ ናቸው ። «ኢትዮጵያ በሚገባት መልኩ አቋም ይዛለች ። ሁላችንም ከተደራዳሪ ቡድኑ የምንጠብቀውም ያን ነው» የሚል አስተያየት የሰጡት መስመራይዚንግ ኢትዮ በሚል ስም የትዊተር ተጠቃሚ ናቸው ። ጆ ፀጋዬ የተባሉ ሌላ የትዊተር ተጠቃሚ በበኩላቸው፦ «የቀይ ባሕሩ ፕሮፖጋንዳ ምን ሆነ?» ሲሉ ይጠይቃሉ፤ ይቀጥላሉ፦ «አሁን ደግሞ የሕዳሴው ግድብ ካርድ» ሲሉ ።

የኢትዮጵያ ዋና ተደራዳሪ አምባሳደር ስለሺ በቀለ ድርድሩ መክሸፉ ይፋ ከሆነ በኋላ በሰጡት መግለጫ ግብጽን በተመለከተ ሲናገሩ፦ «በዐየነው መግለጫ ውስጥ ዛቻ የመሰለም ነገር አለ ። ይህ ደግሞ ዓለም አቀፍ ሕግን የሚጥስ ነው» ብለዋል ።

በፌስቡክ ከተሰጡ አስተያየቶች መካከል ደግሞ አበበ ታምሩ የተባሉ አስተያየት ሰጪ፦ «አዎ፣ ልትዝት ትችላለች» ይላሉ፤ ግብጽን መሆኑ ነው ። «ምክንያቱም ሀገሪቷ ያለችበትን ሁኔታ ስለምታወቅ ነው» ሲሉም ያክላሉ ። «የራስሽ ጉዳይ በሏት» ሲሉ ንዴታቸውን የገለጹት ደግሞ ኢትዮ ምኔ የተባሉ አስተያየት ሰጪ ናቸው ። እሥራኤል  ሞላ ግን ሥጋት ገብቷቸዋል፦ «ድንበሩ ባዶ ነው፤ ብትዝት አይገርምም ። መከላከያው ሰፈር ለሰፈር እየዞረ ነው» ሲሉ አስተያየታቸውን አስፍረዋል ።

የታላቁ ህዳሴ ግድብ የኃይል ማመንጫ መገንባት ከጀመረ 13 ዓመቱን አስቆጥሯል ፤ ግድቡ ዛሬም አልተጠናቀቀም ። ኢትዮጵያ ተጠናቆ በሙሉ አቅሙ መሥራት ሲጀምር 6 ሺሕሜጋዋት ኤሌክትሪክ ያመነጫል ያለችው ግድብ ግንባታ 94 በመቶ በላይ መድረሱን ዐስታውቃለች ። የግድቡ የውኃ አሞላል እና አስተዳደር ጉዳይ በየጊዜው እየተነሳ ድርድሩም መቋጫ ያጣ ይመስላል ።

የአዲስ አበባ ደሕንነት፦

የአፍሪቃ ኅብረት ዋና መቀመጫ አዲስ አበባ ከተማ ከቅርብ ዓመታት ወዲህ በጠራራ ጸሐይ ዝርፊያ፣ ቅሚያ ብሎም አረመኔያዊ ግድያዎች እየተስተዋሉባት ነው ። የመኪናዎች ስርቆት፣ የታክሲ ላይ ዘረፋዎች፤ ባልታወቁ ሰዎች ተጠልፎ መሰወር እና የመሳሰሉት አዲስ አበባ ውስጥ በየዕለቱ የሚያጋጥሙ ለመሆኑም በማኅበራዊ መገናኛ ዘዴዎች የሚሰራጩ ገጠመኞች ማሳያዎች ናቸው። በድንገተኛ ክስተት በጠራራ ፀሐይ የሰው ሕይወት ማጥፋት ደረጃ መደረሱ ሕገወጥነቱ ወዴት እየሄደ ነው የሚል ጥያቄ ያጭራል ። ጉዳዩ በማኅበራዊ መገናኛ አውታሮችም በስፋት መነጋገሪያ ሆኗል ። 

በተለይ ሰሞኑን ከተማዪቱ ውስጥ የተፈጸሙ ግድያዎችን በተመለከተ ሣራ ፍሪ የተባሉ የትዊተር ተጠቃሚ አስተያየት ሲሰጡ፦ «ኢትዮጵያ በተለይም አዲስ አበባ ለመኖር እጅግ አደገኛ እየሆነች ነው» ብለዋል። ራስ ደጀን በሚል የትዊተር ስም ተጠቃሚ ደግሞ፦ «አንድ ሀገር የወሮበለች እና የማፊያዎች ሀገር ሲሆን እንዲህ ያለ ግድያ የተለመደ ይሆናል» ብለዋል ።

በፌስቡክ ከቀረቡ አስተያየቶች መካከል ደግሞ ጊዜ ለኩሉ የተባሉ አስተያየት ሰጪ ዘለግ ባለ ጽሑፋቸው ስለ ተጠያቂነት ጠይቀዋል ። «በዚህ ሁነት ማንስ ይጠየቃል? ሕግና ስርዓት ቢኖር የፍትህ ተቋማትን ትጠይቃለህ ኢትዮጵያ ውስጥ ፍትህ የሚባለው ጉዳይ ከጨለመ ሰነባብቷል ታዲያ ማንስ ማንን ይጠይቃል? ሕግ በሌለበት ሀገር ሁሉም የጊዜው ጉልበተኛ ነኝ ባይ ሕግና ስርዓትን በራሱ መንገድ እያስከበረ ነው » ሲሉም ጽፈዋል ።

አዩስ ማይ በሚል ስያሜ ፌስቡክ ተጠቃሚ፦ «የኑሮ ውድነቱ ነው በጠራራ ፀሐይ ስርቆትን ያመጣ» ሲሉ ጽፈዋል ። «ለማን ይነገራል... አለች አስቴር ዐወቀ» ያሉት ቦብ ዌስተርን የተባሉ ተጠቃሚ ናቸው ። «ሚዲያው ስራ ስላልሠራ ነው» ሲሉ ይተቻሉ ደሳለኝ ታደለ ። «ብልፅግና ነው አይገባችሁም እንዴ እናንተ» ሲሉ ምጸታቸውን ያሰፈሩት ደግሞ ልዑል ዓለማየሁ የተባሉ አስተያየት ሰጪ ናቸው ። ማኔ ቴቄል ፋሬስ፦ «የሕዝብ ዝምታ ውጤት ነው» ይላሉ ። ሠይፈ ሰማይ የተባሉ የፌስቡክ ተጠቃሚ፦ «ይሄንን ሁሉ እያየው ዲቪ እንኳን አልሞላሁም ።» ብለዋል ።  በዓማኑ ዮሐንስ አጭር ምጸታዊ ጽሑፍ ወደ ሌላኛው ርእስ እንሻገር፦ «አሪፍ ነው ፤ ተመችቶናል ዝም በሉ፤ ለውጡን አታደናቅፉ ።»

የአፍሪቃ ልማት ባንክ መውጣት፦

የአዲስ አበባ ነዋሪዎች የደሕንነት ጉዳይ እንዲህ ባነጋገረበት ወቅት፦ የአፍሪቃ ልማት ባንክ ዓለም አቀፍ ሠራተኞቹን በመሉ በአስቸኳይ ከኢትዮጵያ ለማስውጣት መወሰኑን ዐስታውቋል። ባንኩ እዚህ ውሳኔ ላይ የደረሰው፦ የኢትዮጵያ የፀጥታ ኃይሎች በሁለት ዓለም አቀፍ የባንኩ የሥራ ባልደረቦች ላይ ፈጸሙት ባለው ጥቃት ምክንያት ነው። ከዚያም ባሻገር ዲፕሎማሲያዊ ስምምነት በቅርቡ ተጥሷል ሲል አክሏል ። ባንኩ ረቡዕ ዕለት በይፋዊ የትዊተር ገጹ ባወጣው ጽሑፍ፦ ዓለም አቀፍ ሠራተኞቹ ከኢትዮጵያ በአስቸኳይ እንዲወጡ አዟል ።

ፕሮፌሰር ዓለማየሁ ገዳ በትዊተር ገጻቸው፦ «እናንተ ላይ በሆነው ከልብ አዝነናል፤ በመንግሥታችንም ተሸማቀናል» ሲሉ በእንግሊዝኛ ጽፈዋል።  ነጻ ፍሪ በሚል የትዊተር ስም ተጠቃሚ መልእክት እንዲህ ይነበባል፦ «የዲፕሎማሲያዊ ከለላ ባላቸው ከፍተኛ ባለሥልጣናት ላይ ያን ማድረግ ከቻሉማ በሀገሬው ተወላጆች ላይ የሚያደርጉትንማ አስቡት ።» አሼ ማን ደግሞ፦ «ይህ እንግዳ ነገር ነው፤ ግን ውሳኔያችሁን እናከብራለን ።» ብለዋል ። የሲሳይነው የትዊተር መልእክት እንዲህ ይነበባል፦ «የአፍሪቃ ልማት ባንክ ቡድን የሀገራችን ሁኔታ ስላጋለጣችሁ እናመሰግናለን ። »

በመቀጠል ደግሞ በፌስቡክ የተሰጡ አስተያየቶችን ነው የምናቀርበው ። «ንጹህ ሀገር ወዳድ ኢትዮጵያዊያን ላይ የሚደርሰውን ግፍ ቢያዩ ሙሉ አፍሪቃ ኅብረትን ነቅለው ይወጡ ነበር» ዮኒ ዮኒ ናቸው አስተያየቱን የሰጡት ። ዓለማየሁ እንግዳ ጉዳዩን «በጣም ከባድ ነው» ሲሉ ይገልጻሉ ። ይቀጥላሉ፦ «ከኢትዮጵያ አፍሪቃ ኅብረትን ለማውጣት የሚጣጣሩ ሀገሮች ይሄን አጋጣሚ በጣም ነው የሚጠቀሙበት። መንግሥት ሆይ ሳይቃጠል በቅጠል» ሲሉም አስተያየታቸውን ይደመድማሉ ።

ቲና ሳሚ ለዓለማየሁ እንግዳ መልስ ሲሰጡ፦ «በቀን በማንነቱ እየታረደ እየተገደለ አንተ ስለአፍሪቃ ኅብረት ስለመውጣት ያሳስብካል? ቅድሚያ የአገሩ ዜጋ ከሞት ከመታረድ ይዳን» ብለዋል ።

«ይሄ ይገርምሃል» ሲሉ ጽሑፋቸውን የሚጀምሩት በልክ አ በልክ በሚል የፌስቡክ ስም ተጠቃሚ፦ «በዚህ ከቀጠልን አፍሪቃ ኅብረትንም ከኢትዮጵያ ወደ ኬኒያ የማዛወር እቅድ አለ» ብለዋል ። የሸምስ መሀመድ አስተያየት፦ «መንግስት በውጭ ሀገርም ሆነ በውስጥ ያሉ ችግሮችን ከልክ በላይ ችላ ያለ ይመስላል» በሚል ይነበባል ። «የአንድ ሐገር ዋናው ቁልፍ ነገር ዜጎች በሰላም መኖራቸው ነው፤ ስለዚህ መንግስት ከሁሉም ነገር በፊት ለሰላሙ ቅድሚያ መስጠት አለበት» ይላሉ አብደላህ ዐወል አህመድ የተባሉ አስተያየት ሰጪ ።  ኄኖክ ከበደ፦ «የሀገሩ ሰው ጠፍቶ ነው የውጪውን ያሰሩት?» በሚል ሲጠይቁ፤ አክራም ዓሊ፦ «ተው እኛ ሳንመረምር አናስርም ስም አታጥፉ» ብለዋል ።

የተለያዩ የማኅበራዊ መገናኛ አውታሮች ባንኩ ወደሃገራቸው እንዲመጣ ምኞታቸውን ገልጸዋል። ኑ ወደ ኤርትራ፤ እባካችሁ ወደ ሶማሊያ ኑ በደስታ እንቀበላችኋለን፤ ኬንያ እጇን ዘርግታ ትጠብቃችኋለች ፤ ርዋንዳዎች አለን ወዘተረፈ የሚሉ ተመሳሳይ ጥሪዎችም ለአፍሪቃ ልማት ባንክ በማኅበራዊ የመገናኛ አውታር ተጠቃሚዎች ቀርቧል ።

ማንተጋፍቶት ስለሺ

እሸቴ በቀለ