በኦሮሚያ ክልል ግጭት በተስፋፋባቸው አከባቢዎች አርሶ አደሩ ከቀየው መፈናቀሉ የምግብ ዋስትና ላይ ጋሬታ መደቀኑ እየተነገረ ነው፡፡ 
በምእራብ ኦሮሚያ በተለይም በሆሮ ጉዱሩ ወለጋ እና ምስራቅ ወለጋ ዞኖች ግጭት በከፋባቸው ወረዳዎች ከበርካታ ቀበሌያት የተፈናቀሉ አርሶ አደሮች ወደ ከተማ መጠጋታቸው መሬት ጦም አሳድሯል ሲሉም ተፈናቃይ አርሶ አደሮች በምሬት ይገልጻሉ፡፡
“ሰው ሁሉ ሊገነዘብልን የሚገባው ትልቁ ችግር አሁን የግብርና ችግር ነው፡፡ ሰው ለመኖር እኮ በቅድሚያ መብላት ይኖርበታል፡፡ ይህ ህዝብ አሁን ከስንት ቀበሌ ተፈናቅሎ ነው በከተማ ብቻ ተሰብስቦ ያለው፡፡ ማደሪያ የለው፣ እርሻ እየታረሰ አይደለም፣ የሚበላም የለም፡፡ ሰው አሁን ችግር ውስጥ ነው፡፡ ለርሃብ ተጋልጧልም፡፡ ከብቶቹን ጭምር የተዘረፈ ህዝብ በመቆፈሪያ በቆሎ እንኳ ለመትከል እየጣረ ነው፡፡”
ይህን አስተያየት ለዶቼ ቬለ የሰጡት በምስራቅ ወለጋ ዞን ከኪረሙ ወረዳ የተፈናቀሉ ነዋሪ ናቸው፡፡ እንደ አስተያየት ሰጪው፤ ግጭት ከቀዬው ያፈናቀለው አርሶ አደር ያለምንም ስራ ከተማ ላይ መክተሙ ከፍተኛ የርሃብ ስጋትን ደቅኗል፡፡ በዚህ አከባቢ ላለፉት ሶስት ዓመታት በግጭት ምክኒያት ግብርናው ስስተጓጎል እንደነበርና አሁን ደግሞ መክፋቱን በመግለጽ፤ በዚህ ከቀጠልን ተስፋችን ምን ይሆን ሲሉ ይጠይቃሉ፡፡
“ከዘንደሮ ትንሽ አምና እንኳ የሚሻል ይመስለኛል፡፡ አምና በተወሰነ መልኩም ብሆን የታረሰውን ህዝቡ እተመገበ ነው፡፡ ዘንድሮ ደግሞ ሙሉ በሙሉ ሊባል በሚችል ደረጃ ምንም አልታረሰም፡፡ የመንግስት ጦር ቢመጣ ከተማ ላይ ነው የሚርያፈው፡፡ የአርሶ አደሩ ከብት በተገኘ አጋጣሚ ወደ ገጠር ወጣ ከተባለ በታጠቁ አማጺያን ይዘረፋል፡፡ እስካሁን የተሰጠ መፍትሄ የለም፡፡ አርሶ አደሩም ቤቱ እየተቃተለ ንብረቱ እየወደመ ወደ ከተማ እየኮበለለ ነው፡፡ ያሳስባል፡፡”
በአሙሩ ወረዳ የአገምሳ ከተማ ዙሪያ አርሶ አደር በፊናቸው በሰጡን አስተያየትም፤  ዘንድሮ በዚህም አከባቢ ወደ እርሻው ዝር የሚል ገበሬ የለም ይላሉ፡፡ “ወጥተህ ማረስ አትችልም፡፡ አብዛኛ ከብት በመዘረፉ የምታረስበት በሬም ያስቸግራል፡፡ ከከተማ ወጣ ካልክ የተለያዩ ግድያዎች ሊያጋጥም ስለምችልም ስጋት ነው፡፡ ይህ ችግር ነው እንግዲህ ግብርናን አስተጓጉሎ እየፈተነን ያለው፡፡ እኔን ጨምሮ የትኛውም አርሶ አደር አሁን በከተማ ውስጥ ከትሟል ወጥቶ ማረስ አልተቻለም፡፡ አሁን ሰላሙ ወደ መደበኛ ብመለስ እንኳ ይህ አርሶ አደር በምኑ ዘር፣ ማዳበሪያ እና መድሃኒት ገዝቶ ወደ ግብርና ሊመለስ ይችላል፡፡ ከብትም በተዘረፈበት በምን ታረሳል፡፡ አሁን እያረስን አይደለም፡፡ አቁመናል፡፡”
በዚህ ወረዳ ምግር በምትባል ቀበሌ ውስን አርሶ አደር በስጋት ወጣገባ እያለ ከሚያርሰው ውጪ ምንም አይነት የስራ እንቅስቃሴ የለም ብለዋልም አስተያየት ሰጪው፡፡ ከየገጠር ቀበሌያቱ ተፈናቅለው ከተማ የተሰባሰቡ አርሶ አደሮቹ ብታመም እንኳ መታከሚ እንደማይኖረውም አክለው ገልፀዋል፡፡ “አሁን መጪውን ክረምት እንኳ እንዴት እንደሚወጣ አናውቅም፡፡ ሰው እያቃተው ነው፡፡ ብታመም ሃኪም መሄጃ ሳንትም እጁ ላይ የለም፡፡ ማጣት ድህነት ለካፋ ችግር ዳርጎናል፡፡ ተዳክሞ የተኛ ህዝብ ብዙ ነው፡፡ በቂ እርዳታም አይደርሰንም፡፡ ከገጠር ለተፈናቀሉ አንዴ ሁለቴ እርዳታ ደርሶ የነበረ ቢሆንም ለአገምሳ ከተማ ግን ምንም እርዳታ ደርሶ አያውቅም፡፡ ሰው ተስፋ እየቆረጠ እየተዳከመ ሄዷል አሁን በቃ፡፡”
ሌላም አስተያየት ሰጪ የአከባቢው ነዋሪ፡ “ሰው ሁሉ ተፈናቅለው ከተማ ነው ያለው ማሳ ላይ ዝር የሚል የለም” ሲሉ ነው ምሬታቸውን የገለጹት፡፡
በዚህ በነዋሪዎቹ አቤቱታ ላይ ለኦሮሚያ ክልል ግብርና ቢሮ እና ለኮሚዩኒኬሽን ቢሮ እንዲሁም ለቡሳ ጎኖፋ የስራ ኃላፊዎች ደውለን አስተያየታቸውን ለማካተት ትረት ብናደርግም ስልካቸው ባለመነሳቱ አልሰመረም፡፡
በአገሪቱ በተለያዩ አከባቢዎች በሰላም እጦት ለተለያዩ አለመረጋጋቶች የተዳረገውን አርሶ አደሮች ጨምሮ በመንገደኞች ጭምር ላይ የሚደርሰውን እገታ እና የተለያዩ ወንጀሎችን ለመቀነስ መንግስት እንዴት እየተንቀሳቀሰ ይሆን በሚል ጥያቄ ያቀረብንላቸው የፌዴራል ፖሊስ የህዝብ ግንኙነት ኃላፊ አቶ ጄኢላን አብዲ ግን ፖሊስ መረጃ የሚደርሰው ከሆነ እርምጃ በመውሰድ የዜጎችን ደህንነት ያስጠብቃል የሚል ምላሽ ሰጥተዋል፡፡ 
ስዩም ጌቱ
ኂሩት መለሰ
ሸዋዬ ለገሠ