በተለያዩ የኢትዮጵያ ክፍሎች በአንድ ወገን የሚካሄደው ግጭት እልባት ሳያገኝ ድርቅና ተረጋግቶ ማምረት ባለመኖሩ ረሀብ፤ ረሀቡን ተከትሎ ደግሞ የተለያየ ወረርሽኝ መከሰት የበርካቶችን ሕይወት ለአደጋ ማጋለጡ ይሰማል። በአማራ ክልል፤ በአፋር እንዲሁም በምዕራብ እና ቄለም ወለጋ እንዲሁም  የተለያዩ የኦሮሚያ ክልል አካባቢዎች ኅብረተሰቡ ለረሀብና ለበሽታን አቤት እያለ ነው።

በቀድሞ ስሙ ትዊተር በአሁኑ ደግሞ ኤክስ ፍሪደም የተባሉ ተጠቃሚ፤ «ዘንድሮ በኢትዮጵያ በጦርነት፣ በማዳበሪያ መጥፋት፣ በመንገድ መዘጋት የተነሳ ከፍተኛ የምግብ እህል እጥረት ይከሰታል፤ ረሀብ በስፋት ሊኖር ስለሚችል መፍትሄ ዓለም ይፈልግ።» ይላሉ። የኮከብ ልደት የተባሉት በበኩላቸው፤ «በሰሜን ጎንደር ጃናሞራ፤ በየዳ፤ ጠለምትና አካባቢው በተቀሰቀሰው ሰው ሠራሽ ረሀብ ምክንያት እጅግ በሚያስደነግጥ ሁኔታ የአማራ ሕጻናት፤ እናቶች፤ ጎልማሶች ሕይወት እንደቅጠል እየረገፈ ነው።» በማለት በፎቶ የተደገፈ መረጃ በዚሁ የማኅበራዊ መገናኛ ገጻቸው አካፍለዋል። ሳሚ አምሀራም እንዲሁ፤ «እጅግ አስቸኳይ መረጃ» በማለት፤ «ከጦርነት ጋር ሆኖ ሰሜን ጎንደር ዞን በየዳ ወረዳ፣ ጠለምት ወረዳ፣ ጃናሞራ ወረዳ እና ዋግኽምራ ዞን እንዲሁም ሌሎች ቀበሌዎች ህዝባችን በቸነፈር እየተገረፈ ነው። ያልሰማ ይስማ የሰማ ላልሰማ ያሰማ።» በማለት መልእክታቸውን አስተላልፈዋል። ሁንያለው ላይቀር በበኩላቸው፤ «የአራት ቀን ሕጻን ልጅ የሚታረድበት ምድር እሳት እንኳን አለመዝነቡ ነው የሚገርመው።» ይላሉ።

አየለ ተፈራ በፌስቡክ፤ «የጸጥታ ችግሮችን በተመለከተ ለሰላም እጦት ዋንኛው ምክንያት ኅብረተሰቡ አንድ ባለመሆኑና ከመንግሥት ኃይል ጋር ባለመናበብ ሁሌ ለሰላም እጦት ይዳረጋል። በወለጋ ያሉ ኅብረተሰቦች ከግማሽ በላይ ፀረ ሰላም ኃይሎችን በብብታቸው ስር ታቅፈው ሲያበቁ ሰላም አጣን ሲሉ ይሰማል። በሽታን በተመለከተ ጤና ቢሮ አስፈላጊውን ድጋፍ ሊያደርግ ይገባል። በተረፈ አካባቢን ማፅዳት ያስፈልጋል።» ነው የሚሉት። በረከት ደግሞ ፤ «በጣም ያሳዝናል ምስኪኑ ህዝባችን ሞትና ረሀብ አይገባውም ነበር፤ እግዚአብሔር አምላክ ልቦና ይስጠን።» ብለዋል።

ብርሃን ተክለጽዮን፤ «ከጠብ የምናገኘው ሞት ውድመት ኋላቀርነት በሽታና ረሀብ ነው። አሁንም ለኦሮሞ የሸኔ  ጭፍጨፋ መፍትሄ አያመጣም። የፋኖም ጫካ መግባት ምንም አይፈይድም። ምክንያቱም ዛሬ ያሸነፍን ቢመስለን የነገው ተሸናፊዎች ነን። ስለዚህ ሰላማዊውን ትግል እንምረጥ።» በማለት መክረዋል። የኢንጂነር ሚካኤል አስተያየት ይለያል፤ «አገዛዙም ሕዝቡ ላይ እሳት በማዝነብ ሥራ ስለተያዘ ስለሚያልቀው ሕዝብ ደንታ የለውም። ምናልባት ረሀብ ተስፋፍቶ ሁሉንም ሕዝብ እንዲጨርስለት እየተመኘ ይሆናል።» ባይ ናቸው።

በሰላም ወጥቶ መግባት ብርቅ እየሆነ በመጣባት ኢትዮጵያ በተለይ ኦሮሚያ ክልል ውስጥ የቀጠለው የሰዎች እገታ እያነጋገረ ነው። ዘመነ ዝጋለ፤ «መንግሥት ግን አለ?» ብለው ሲጠይቁ፤ ሚሊየን ታፈሰ ደግሞ፤ «በተከታታይ ለሦስት ዓመት ሰላም ሙሉ በሙሉ የራቃት በሰሜን ሸዋ ደራ ከተማ እና አካባቢ ሙሉ በሙሉ በሚባል ደረጃ መከላከያ ሠራዊት እያለ OLF ሸኔ ሰው እየገደለ፤ እያፈነ ዛሬ ድረስ የደራ ህዝብ ሰላም የሚባል ነገር የለውም።» ይላሉ። አብዱልዋህሊድ አሊ ግን፤ «ታጣቂ ቡድኖች የሉም፤ የመንግሥት አካል ናቸው» ባይ ናቸው፤ መርሻ ደያሶም የአብዱልዋሂድ አሊን አስተያየት ይጋራሉ፤ «በጣም ትክክል በማለት!»  

ጌታቸው መኩሪያም፤ «አሁን አሁን የሰዎች እገታ በኦሮምያ ብቻ ሳይሆን በመላው ኢትዮጵያ በሌቦች እንደሥራ እየተቆጠረ ነው ።» የችግሩ አድማስ መስፋቱን አመላክተዋል።

አቡ ፌውዛን ሂክ፤ «የኢትዮጵያ ነገር እጅግ አሸጋሪ ነው። በጣም የሚገርም ነው። መንግሥት ሥራው ምንድነው? እስከመቸስ ነው እንዲህ ህዝብ ተሸማቆ የሚኖረው?» በማለት ሲጠይቁ፤ ባንቲ ዘውዲ፤ «ይህ ነው እውነቱ! በተከታታይ አምስት ዓመታት፤ አሁን ደግሞ ከፍተኛ ደረጃ ደርሷል እገታው። ሀገሬ መቼ ነው ሰው እንደ ሰው የሚኖረው?» የሚል ጥያቄ አክለዋል። ቴዲ ቴዲ፤ «ኅብረተሰቡ ከመንግሥት ጋር ተቀናጅተው ጥፋተኞችን ለሕግ ማቅረብ። አስፈላጊውን እርምጃ መውሰድ ነው መፍትሄው!» የሚል ነው።  

ጌታመሳይ በኃይሉ ግን፤ «መንግሥት መኖሩን ቢያስመስልም ፣ አለመኖሩን ከሚያሳብቁ ነገሮች ዋናው ይሄ ነው።» ባይ ናቸው። ደለለኝ ኤፍራታም፤ »ሕግ የለም!» ብለዋል። ታደሰ አየለ በሃሳባቸው የሚስማሙ ይመስላል፤ «እውነት ነው የሰው ልጅ መብት የለም ከኛ ይልቅ ጫካ ያለው እንስሳ መብቱ የተጠበቀ ነው።» በማለት ፤ ፓርትሬጅ ፋኖ የተባሉት ሌላው የማኅበራዊ መገናኛ ተጠቃሚ፤ በአጭሩ፤ «ኦሮሚያ ይግቡና ይታገቱ!» በማለት ሲሳለቁ፤ ራባቶ አብራር ዑመር ግን፤ «አይ ኢትዮጵያ ማጨረሻሽን ፈጣሪ ያብጀው!» በማለት ጉዳዩን ለፈጣሪ አቅርበዋል።

የፍልስጤሙ ታጣቂ ሃማስ እስራኤል ላይ ድንገተኛ ከባድ ጥቃት ሰንዝሮ በመቶዎች የሚቆጠሩ እስራኤላውያንን ሕይወት ከቀጠፈና በርካቶችን ካቆሰለ በኋላ እስራኤል በጋዛ እና አካባቢው የከፈተችው ጥቃት የመላውን ዓለም ትኩረት እንደሳበ ሳምንታት አልፈዋል። በጥቃቱም የሞቱት ቁጥር በሺህዎች ሲገመት የተጎዱ፤ ከመኖሪያ አካባቢያቸው የተፈናቀሉ፤ አስቸኳይ ሰብአዊ እርዳታ የሚሹ ወገኖች ቁጥር መበርከቱ እንዳሳሰበው የተመድ እየገለጸ ነው።

ታመነ ገበየሁ፤ «ተመድም፣ የዓለም ሰብአዊ ተሟጋችም ፣ ኦቻም፣ የአውሮጳ ህብረትም፤ ደሃው አፍርቃ አገር ላይ ይፎክራል እንጅ፤  ምንም በዓለም ፍትሕ የሚያመጣ ድርጅት አይደለም።» ብለው ሲወቅሱ፤ ፍቅር ተስፋ ጮራም እንዲሁ፤ «ጥርስ የሌለው አንበሳ ነው ተመድ። ምስጢሩን በማያውቁት ዘንድ አንደ ጀግና ያቅራራል። ለምሳሌ በሰሜን ኢትዮጵያ ጦርነት፣ በዩክሬን ጦርነት .....ወዘተ።» በማለት የመንግሥታቱ ድርጅት አቅም ውሱን እንደሆነ ለማሳየት ሞክረዋል። ምንም እንኳን ግጭቱ መካከለኛው ምሥራቅ ውስጥ ቢካሄድም ኢትዮጵያውያን ጎራ ለይተው ሞቅ ባለ ስሜት በማኅበራዊ መገናኛው አስተያየት ይለዋወጣሉ፤ መለሰ ሙዜ ሆራንሶ፤ «የታገቱ ሰዎች ሳይለቀቅ እርምጀው አይቆምም።» ባይ ናቸው፤ ሮባ ለታ ደግሞ፤ «በጋዛ ጉዳይ ሁሉም ዓለም ዋጋ ይከፍላታል፤ የሰው ልጅ ላይ በምድር ላይ ቅያማ ሲቆም ግፍ ሞልቶ ሲፈስ አየን!» ይላሉ። ጠቢባን እስራኤል የተባሉ የፌስቡክ ተጠቃሚ፤ «እስራኤል ዜጎቿን ከአሸባሪ የመከላከል መብት አላት። HAMAS ከ ISIS የባሰ ዓለም አቀፍ አሸባሪ ድርጅት ነው። ድል ለእስራኤል።» ሳም ከድር በበኩላቸው፤ «አላዋቂዎች ይላሉ ሀማስ ለምን ጥቃት ፈፀመ? ፍልስጤማውያን በየቀኑ በየሰአቱ የሚደርስባቸውን የመከራ ጥግ ግን አያውቁም ወይም ማወቅ አይፈልጉም። የዓለም ሚዲያ መንጫጫት ሚጀምረው ወራሪዋ ስትነካ ነው።» ነው የሚሉት። ገብረሥላሴ አጽበሀ ግን፤ «በየትኛውም ሁኔታ ገዳይ ይወገዝ።» ባይ ናቸው። ሶፋንያስ ሶፍም በጎራ የተከፈለው አስተያየት ሰጪ ነው የሚተቹት፤ «የእምነት ጦርነት ለማስመሰል አትጋጋጡ» በማለት ተችተዋል። ተስፋለም ምህረት ደግሞ፤ «በጣም ያሳዝናል ሌላው ሁሉ ጦርነትን መቃወም አለበት። ምክንያቱም እኔ እንደማስበው በየቦታው በጦርነት ሊመጣ የሚችለው ጊዜያዊ ለውጥ ብቻ ነው። ነገር ግን... በሰላም ከሆነ ሰዎች ለሰው ልጅ ጠቃሚ የሆኑ ቋሚ ለውጦችን ማምጣት ይችላሉ።» በማለት መክረዋል። ሀብታሙ ታደለ በበኩላቸው፤ «ፈጣሪ ለንፁሃን ይድረስ!!!» ነው ያሉት። እኛም በዚሁ የዕለቱን የማኅበራዊ መገናኛ ዘዴዎች ቅኝት አበቃን።

ሸዋዬ ለገሠ

ነጋሽ መሐመድ