Brektanje traktora, zavijanje sirena, to je početkom godine bila muzika kojom su dočekivani političari u Briselu. Poljoprivredna mehanizacija je blokirala ulice , gorile su automobilske gume i slama. Poslije protesta seljaka, evropska četvrt u Briselu danima je vonjala na štalu.

Poljoprivrednici su se digli na noge u više zemalja članica, protiveći se padu cijena poljoprivrednih proizvoda, uvozu jeftine robe iz Ukrajine ili ukidanju agrarnih subvencija. To je pokazalo dejstvo. Evropska unija je olabavila regulativu zajedničke agrarne politike kojom je predviđena zaštita klime i životnog prostora.

Pojednostavljenje ili strukturni problem?

Prema mišljenju Demohrišćana u Evropi Brisel je time postavio granicu birokratizaciji. Oni to nazivaju pojednostavljivanjem, koje ne znači slabljenje pravila koja štite čovjekovu okolinu. EU je spustila kriterijume, koje moraju da ispune poljoprivredna gazdinstva da bi dobila subvencije. Poljoprivrednici su oslobođeni obaveze da ostave neobrađene površine radi zaštite nekih vrsta.

Zemlje članice su dobile veći manevarski prostor da odlučuju o pokrivanju tla i promjeni zasada. Dosadašnja pravila su imala cilj da onemoguće pretjerano iscrpljivanje zemljišta. Manja seoska gazdinstva više ne moraju da računaju sa kontrolama i kaznama.

Prema mišljenju Zelenih, problem nije u pretjeranim zahtjevima za zaštitu životne sredine, već niska cijena, koju poljoprivrednici dobijaju za svoje proizvode. Prehrambena industrija i prodajni lanci mogu da diktiraju cijenu proizvođačima. Zeleni smatraju da je za to odgovorna i zajednička agrarna politika Evropske unije, pa ukupnu strukturu i mehanizme dovode u pitanje.

Mnogo novca u igri

Trećinu budžeta EU izdvaja za poljoprivredu, prije svega da bi podržala poljoprivrednike. Sa 55 milijardi evra to je jedna od najvećih pojedinačnih stavki u budžetu. U Njemačkoj skoro polovinu dohotka poljoprivrednika čine subvencije.

Osnovne smjernice agrarne politike EU donosi za period od sedam godina. Za aktuelni period do 2027. važi pravilo subvencije po agrarnoj površini. Veća agrarna preuzeća dobijaju više.

Dio direktnih subvencija je predviđen za ekološku poljoprivredu. Gazdinstva dobijaju novac ako zasiju cvijetne površine ili se odreknu upotrebe pesticida.

Samo da ne bude više problema

Neposredno uoči izbora i Brisel kao i politički centri zemalja članica nisu željeli da kvare odnos sa malom ali glasnom grupom – poljoprivrednicima. Evropski savez seljaka Copa-Cogeca smatra se najuticajnijom lobističkom grupom sa dobrim vezama u Evropskoj komisiji.

Predsjednica Komisije Ursula fon der Lajen (von der Leyen) obećala je poljoprivrednicima krajem prošlog ljeta više dijaloga i manje konfrontacije. U februaru je povukla prijedlog da se do 2030. u Evropskoj uniji smanji upotreba pesticida za pola – tako je namjeravano da se zaustavi izumiranje vrsta. Brisel je u proljeće ove godine djelimično ukinuo olakšice za uvoz agrarnih proizvoda iz Ukrajine. Poslije izvjesne količine, ponovo su uvedeni carinski nameti na neke ukrajinske proizvode, jer su se poljoprivrednici u Evropskoj uniji pobunili zbog pada cijena tih proizvoda.

Distanca spram sopstvenog programa "Green Deal"

Fon der Lajen je rekla da su potrebni razgovori i drukčiji pristup. Time je izašla u susret demohrišćanskom poslaničkom klubu Evropskog parlamenta, čiji je glavni kandidat. Naime, taj poslanički klub se mjesecima distancira od spornih zakona za zaštitu okoline, iako oni spadaju u paket pod imenom „Green Deal“ – a to je plan njihove političarke Fon der Lajen da Evropu na tom polju reformiše u pravcu održivosti.

Demohrišćani i Fon der Lajen se zapravo pribojavaju da bi desničarski populisti mogli da iskoriste gnjev seljaka u predizbornoj kampanji. Šef demohrišćanskog poslaničkog kluba Evropske narodne stranke Manfred Veber (Weber) vidi tu partiju kao stranku seljaka i zastupnicu seoskih područja u Evropi.

Pošto se promijenila generalna politička klima u Evropi, onda se i glavna kandidatkinja Evropske narodne stranke na izborima za Evropski parlament i šefica Evropske komisij Ursula fon der Lajen distancira od svog programa „Green Deal“ i više uzima u obzir interese privrede, kaže stručnjak za EU Fondacije nauka i politika Nikolaj fon Ondarca (Nicolai von Ondarza).

On objašnjava da bi se to moglo kritikovati sa stanovišta klimatske politike, ali isto tako pokazuje da Evropska unija postaje demokratski senzibilnija, jer reaguje na proteste specifične grupe stanovništva.

U svakom slučaju, građani imaju jasne političke alternative u agrarnoj politici na izborima za Evropski parlament.

ARD/dd

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu