To se više ne može previdjeti : vojno povlačenje IS-a u Siriji i Iraku. Asadove trupe su antički grad Palmiru ponovo vratile pod svoju kontrolu. To je veoma važno, kako u simboličnom, tako i u strateškom smislu. Sada Asadove akcije trebaju i moraju biti usmjerene na centar IS-a - Raku. Istovremeno, iračka vojska priprema napad na Mosul. Ukoliko to uspije, onda će teritorije tzv. "Islamske države" biti sabijene a njen poraz i uništenje predvidljivi. To, međutim, ništa ne mijenja u pogledu opasnosti od mogućih terorističkih napada u Evropi. Eventualno se čak i povećava opasnost od terorizma, jer IS u svojim uporištima dolazi pod pritisak, tako da bi se moglo desiti da udari divljački i bez cilja. Jedno je sigurno: IS je pod vojnim pritiskom i sve je manje dobrovoljaca koji dolaze u IS da se bore.

Pomjeranje strateškog težišta

Vjerovatna propast IS-a, svakodnevno varvarstvo u ime islama i na sav glas proklamovanog kalifata je najprije blagoslov za napaćene ljude u Siriji i Iraku. Asadovom pobjedom u Palmiri - uz rusku podršku - pomjeraju se strateška težišta u regionu. Za sada. Asad je konačno ponovo faktor moći. Zavisi doduše od milosti Moskve, koja ga, ako bude htjela, brzo može pustiti i da padne - nepredvidljivo. Ko želi mir ili u najmanju ruku okončanje rata u regionu, ne može izbjeći Bašara el Asada. To je gorka spoznaja za sirijsku demokratsku opoziciju u egzilu, ali to je politička realnost. Čovjek, koji je odgovoran za pet godina strašnog građanskog rata i više od 250.000 mrtvih, za mučenja i prisilna raseljavanja, ponovo je važan pijun u bliskoistočnom pokeru za moć i vlast.

I Rusi su -više nego ikada- sila za pregovaračkim stolom. Oni su omogućili da se postigne uspjeh u borbi protiv IS-a. Oni neće dopustiti da im neko ospori te zasluge. To znači da, s jedne strane, Asad ostaje na funkciji a s druge strane da su Rusi - uprkos svih ekonomskih problema kod kuće - ponovo postali više nego moćan i uticajan igrač (kontrahent) na Bliskom istoku. I to ne samo zbog svojih baza u Siriji već i kao protuigrač Sjedinjenih Američkih Država, koje su se, pod vođstvom Obame, povukle iz regiona i koje tamo kao da više nemaju sopstvenih interesa. Vjerovatno je to, nakon fijaska sa ratom u Iraku, fatalna greška ali, u najmanju ruku, razumljiva.

A Evropljani - zaokupljeni izbjegličkom krizom? Oni su doduše prisutni za pregovaračkim stolom oko rješavanja krize u Siriji. Spremni su da se ekonomski angažuju, čak i sa"soft skills". Ali: oni samo učestvuju u razgovorima i u najboljem slučaju su sila potpisnica mogućeg mirovnog sporazuma. Njihov uticaj u ovom spoljno-politički važnom regionu u neposrednom susjedstvu je skroman, pa čak i minimalan. I Pariz i London, koji tradicionalno vode sopstvenu bliskoistočnu politiku, su potisnuti na margine i na funkciju pukih posmatrača - i pored vojnog angažmana Francuske nakon napada 13. novembra 2015. To dakle očito nema efekta, koji bi se ogledao u političkom uticaju.

Neobjavljeni rat između šiita i sunita

Sadašnje strateško stanje moglo bi se opisati ovako: Asad je veliki pobjednik u borbi protiv IS-a. Rusi su vratili svoj uticaj. Amerikanci su se, zabavljeni izbornom kampanjom i uprkos neumornog Johna Kerry-ja, sveli na funkciju posmatrača. Evropljani učestvuju u razgovorima ali ništa ne odlučuju. IS je pred propašću. Islamistički teror će se nastaviti. U Pakistanu, Nigeriji ili Evropi. Terorizam ostaje najveći izazov za arapski i islamski svijet. A Iran se, očito uspješno, bori za prevlast u regionu, isto kao i šiiti. Istovremeno Saudijska Arabija - upletena u rat u Jemenu- gubi. Drugim riječima: Neobjavljeni rat između šiita i sunita se nastavlja.