Nakon napada nožem u Zolingenu, odgovornost za zločin preuzela je teroristička organizacija Islamska država (IS). Napadač je djelovao iz „osvete za muslimane u Palestini i drugdje"; Napad je bio usmjeren na „grupu hrišćana“, rekao je Amak, portparol IS.

„Ekstremisti koriste trenutni sukob na Bliskom istoku za mobilizaciju", rekao je Tomas Mike za DW. Mike radi u Mreži za prevenciju nasilja (VPN), organizaciji za prevenciju ekstremizma i deradikalizaciju nasilnih kriminalaca.

Od 7. oktobra 2023. godine se broj napada i pokušaja napada u zapadnoj Evropi „učetvorostručio". Tada jeIzrael pokrenuo kontranapad u Pojasu Gaze nakon terorističkog napada Hamasa, u kojem je, prema zdravstvenim vlastima pod kontrolom Hamasa, do danas tamo ubijeno oko 40.000 ljudi. Broj se ne može nezavisno provjeriti.

Mobilizacija kroz rat na Bliskom istoku

Napad u Zolingenu je jedan u nizuislamističkih napada i pokušaja napada širom Evrope u roku od nekoliko nedelja, čak i ako nije uvijek jasno da li iza svakog od njih stoji IS.

Istog dana kada i napad u Zolingenu, dva automobila su eksplodirala ispred sinagoge u mjestu La Gran-Mot u južnoj Francuskoj. Neposredno prije dva planirana koncerta američke pjevačice Tejlor Svift u Beču početkom avgusta, austrijske vlasti su uhapsile dvojicu osumnjičenih simpatizera IS-a. Prema austrijskoj državnoj bezbjednosti, 19-godišnji glavni osumnjičeni, Austrijanac sjevernomakedonskih korijena, rekao je kada je uhapšen da je želio da "ubije sebe i veliku masu ljudi". Koncerti su otkazani.

Krajem maja, jedan Avganistanac je smrtno ranio policajca i teško povrijedio još pet osoba u Manhajmu, na jugu Njemačke. Napad je bio usmjeren na člana odbora antiislamskog pokreta - Paks Evropa. U ovom slučaju nisu bile poznate direktne veze sa Islamskom državom, ali su istražitelji klasifikovali zločin kao „vjerski motivisan“.

Njemačke i francuske vlasti tada su prilično strahovale od nasilja IS-a na Evropskom fudbalskom prvenstvu u Njemačkoj i Olimpijskim igrama u Parizu ovog ljeta. Oba velika događaja protekla su mirno, ali možda samo zahvaljujući pojačanim mjerama bezbjednosti u gradovima i većoj kontroli na granicama.

Od 7. oktobra 2023. u zapadnoj Evropi je zvanično registrovano sedam napada i 21 pokušaj ili planirani napad. Talas ne može da bude iznenađenje, kaže Tomas Mike: „IS je definisao zapadnu Evropu kao metu napada, naravno sa namjerom da širi teror i strah i podijeli društvo kako bi mogli da regrutuju još više ljudi za svoje ciljeve."

Međutim, najgori nedavni napad za koji je IS preuzela odgovornost nije bio u zapadnoj Evropi, već u Moskvi u martu 2024. godine, kada je više od 140 ljudi ubijeno u terorističkom napadu na koncertnu dvoranu. "Vojnici Islamske države napali su veliki skup hrišćana" i "ubili i ranili stotine", rekao je Amak, portparol IS-a.

Poziv na ubijanje „nevjernika"

Teroristička milicija postala je poznata širom svijeta prije deset godina kada je njen tadašnji šef Abu Bakr al-Bagdadi proglasio uspostavljanje „kalifata" na Bliskom i Srednjem istoku. U ovom muslimanskom obliku vlasti, i svjetovno i duhovno vođstvo leži u rukama kalife. Sljedeće godine IS je dostigla vrhunac svoje moći i kontrolisala velike dijelove Sirije i Iraka. Video snimci brutalnih ubistava i posebno odsijecanja glava objavljivani su na mrežama.

Ali, IS je ciljala i Evropu i cijeli Zapad – „nevjernike“ prema njenom tumačenju Kurana. „IS više puta poziva da se takvi napadi izvode putem internet propagande", kaže Mike, „a postoje i precizni opisi kako se napadi mogu izvesti, na primjer korišćenjem automobila za ubijanje „nevjernika" svuda".

Posebno žestoko je bilo nekoliko napada u Parizu krajem 2015. sa ukupno 130 mrtvih, kao i napad kamionom simpatizera IS-a na božićnom sajmu u Berlinu 2016, koji je koštao života dvanaest ljudi. Bio je to najgori islamistički napad u Njemačkoj do sada.

Od 2019. IS slovi kao vojno poražen na Bliskom istoku. Projekat islamske države je najkasnije tog trenutka propao. Napadi IS u Evropi takođe su opadali neko vrijeme. Ali izgleda da se džihadizam vratio sa novim talasom napada.

Počinioci su postali mlađi, kaže Mike, dvije trećine uhapšenih u zapadnoj Evropi su tinejdžeri. A metode obraćanja prilagođavane su njihovom uzrastu. „Internet igra ogromnu ulogu u radikalizaciji, mobilizaciji, a takođe i u regrutovanju.”

Zračak nade: kada se radikalizacija rano otkrije

Stručnjak ne može zaista da kaže da ima nade za poboljšanje. Eskalacija bliskoistočnog sukoba od 7. oktobra 2023. „nastaviće da utiče na terorističku dinamiku u narednih nekoliko godina”.

Zone zabrane nošenja noževa, poput onih koje njemačka ministarka unutrašnjih poslova Nensi Fezer želi da uspostavi, su od male koristi u očima brojnih stručnjaka: neko ko želi da ubija ljude nožem vjerovatno neće baš biti impresioniran zabranom.

Ipak, Tomas Mike iz Mreže za prevenciju nasilja gaji malo nade: „Pozivi na telefonske linije za savjete su se umnožili od 7. oktobra. Tada dobijamo tragove i možemo pokušati da prekinemo procese radikalizacije koji počinju relativno rano."

Kao priliku vidi i to što su nasilnici sve mlađi. „Prije svega, nadam se da ljudi koji se radikalizuju mijenjaju svoju prirodu i da to primjećuju oni oko njih“, kaže on. „I važno je da se te promjene što prije komuniciraju i da se traži pomoć i podrška, jer svaka ekstremistička scena nastoji da regrutuje posebno mladu generaciju. I tu još uvijek imamo najbolje šanse za suzbijanje ekstremizma i terorizma."

 

Ovaj tekst je provobitno objavljen na njemačkom jeziku.

Pratite nas i na Facebooku, preko "X", na Youtubeu, kao i na Instagramu