Hladno i maglovito je u Brezovici, planinskom mjestu na jugu Kosova. Ali ispred sportske sale je veoma živahno. Mnoge mlade djevojke sa sportskim torbama dolaze na fudbalski trening. Već i to je neobično, jer je fudbal na Kosovu muška stvar. Ali najneobičnije od svega što tu zajedno treniraju kosovske djevojke iz srpskih i albanskih porodica.

Aurora Cakoli ima četrnaest godina i na Brezovicu je došla autobusom sa svojim klubom KFV Priština, iz osamdeset kilometara udaljenog glavnog grada Kosova. Ovdje želi da trenira, a zatim i da igra protiv ekipe FK Brezovica, u susjednom Štrpcu. U Brezovici i Štrpcu su neke od rijetkih većih srpskih zajednica na jugu Kosova, koje je uglavnom naseljeno ljudima albanskog porijekla. U lokalnim školama se govori srpski jezik, dok Aurora uči albanski u Prištini.

Ali za mlade fudbalerke to nije problem, jer one se sporazumijevaju na engleskom. Prepreka u njihovom kontaktu nema, povezuje ih strast prema fudbalu i radoznalost – takođe zato što kosovske djevojke nemaju mnogo mogućnosti za igranje fudbala. „Teško je biti fudbalerka na Kosovu”, potvrđuje Aurora. „Čak sam počela da treniram sa muškim timom, dok nisam saznala za KFV Priština.”

Osnaživanje kroz fudbal

Za razliku od muškaraca, mogućnost takmičenja u ligi Fudbalski savez Kosova nudi samo djevojkama i ženama starijim od 17 godina. UN su zato pokrenule projekat kako bi se mlađim devojkama omogućio pristup fudbalu. Cilj projekta je da se djevojkama na Kosovu pruži više razvojnih mogućnosti i da se istovremeno prevaziđu etničke granice među stanovništvom.

„Djevojke mlađe od 17 godina samo kroz ovaj projekat imaju šansu da igraju fudbal“, kaže Armenda Filipaj, osnivačica KFV Priština. „Osnaživanje kroz fudbal je u našoj zemlji veoma važno, posebno kada su djevojke iz svih etničkih grupa u tim ekipama.“ Zahvljajujući projektu UN do sada je osnovano pet klubova - dva albanska, dva srpska i jedan goranski. Goranci su slovensko-islamska manjina iz jugozapadnog dijela Kosova. Od dobijenog novca, u visini od 24.000 dolara (oko 22.375 evra) kupljeni su dresovi za fudbalerke i pokriveni troškovi za trenere, sudije i prevoz.

Ponekad se duže putuje, jer na Kosovu nema mnogo dobrih terena sa vještačkom travom, a uz to ih još koriste i muške ekipe. Ipak, Armenda Filipaj uvijek pronađe mogućnost kako bi njene djevojke mogle da treniraju i igraju.

Međunarodne utakmice

„Volim fudbal i radujem se dobrim treninzima i prilikama za igru“, kaže je 14-godišnja Jana Simanović, jedna od fubalerki FK Brezovica, uoči utakmice protiv KFV Priština. Oba tima na dresovima imaju logo UN. Kosovsko-srpski tim je u žutim, a kosovsko-albanski u plavim dresovima.

U projektu je aktivno više od 170 djevojaka. Vrhunac je kada igraju jedne protiv drugih. Te utakmice su neka vrsta međunarodnih utakmica. Fudbalerke dolaze iz iste zemlje, ali iz različitih kultura i etničkih grupa. Naravno, obje ekipe žele pobjedu, kao i treneri koji tokom čitave utakmice dijele savjete. Ali već kod pozdrava prije početka utakmice postaje jasno koliko su kontakt i susreti važni. Već se rodilo i poneko prijateljstvo.

Fudbal, ništa drugo

„Današnji trening i prijateljska utakmica sa našom prijateljskom školom fudbala 'Priština' je nešto posebno, zato što znamo u kom kraju živimo i kakva je trenutna situacija ovdje“, kaže Zvonko Staletović, trener FK Brezovice. „Nama je samo fudbal važan, ništa drugo.

Još jedna posebnost projekta UN je ublažavanje granica, koje su inače veoma čvrste i stroge. U ostalom dijelu Kosova, ni jedan Srbin ne može da bude član nekog kosovskog tima ili lokalnog sportskog društva. Sport na Kosovu organizuju isključivo Albanci. „Postojale su inicijative da se angažuju fudbaleri srpske manjine“, kaže za DW Taulant Hodaj, generalni sekretar Fudbalaskog saveza Kosova.

„Bilo je Srba koji su željeli da igraju za Kosovo, ali je nažalost postojao veliki politički pritisak iz Srbije, koji je spriječio sportiste i sportiskinje da učestvuju na takmičenjima koje organizuje Fudbalski savez Kosova.

Veto iz Srbije

Kosovo je od maja 2016. godine član FIFA i UEFA i ima svoj nacionalni fudbalski savez. Srbija je tada protestovala zbog članstva i podnijela žalbu najvišem sportskom sudu CAS u Švajcarskoj. Sud je čitavu stvar ocijenio kao apolitičnu i potvrdio članstvo. Iako je Kosovo dio međunarodnih sportskih saveza, njegov politički status je sporna tačka.

Kosovski parlament je 17. januara 2008. godine proglasio nezavisnost. Od tada je 115 zemalja priznalo Kosovo, uključujući i Njemačku. Srbija, Rusija, Kina, ali i pet zemalja članica EU nisu priznale nezavisnost Kosova. Srbija i dalje Kosovo smatra svojom otcjepljenom pokrajinom.

FIFA je bila svjesna da bi prijemom Kosova poitičke tenzije i sukobi mogli da se prenesu i na sportske terene. Svjetski savez je zato odlučio da na međunarodnim takmičenjima kao što su Evropsko prvenstvo, kvalifikacije za Svjetsko prvenstvo ili UEFA Liga nacija, kosovskom timu iz političkih razloga neće biti dozvoljeno da igra protiv Srbije ili Bosne i Hercegovine.

Pozitivna iskustva sa dugoročnim efektima

Od takvih podjela djevojke u Štrpcu su daleko. Za njih je važna mogućnost da ostvare svoju strast prema fudbalu. Ali ispostavilo se da osim fudbala, one zapravo imaju ista interesovanja i sklonosti.

„Bilo bi lijepo da svaki dan zajedno igramu fudbal i zajedno uživamo u danu“, kaže kosovska Srpkinja Jana Simanović. Ona sanja da postane uspješna fudbalerka i da jednog dana učestvuje na međunarodnim takmičenjima.

Zato je za nadati se da će njen primjer i primjeri drugih djevojaka biti važni. Što je više pozitivnih iskustava u razmjeni srpske i albanske djece i mladih, to bolje za cjelokupni zajednički odnos i normalizaciju političke situacije. Jer bez toga ni fudbalski svijet između Srbije i Kosova neće biti normalan.

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu