Ideja je u početku bila jednostavna – organizovati seriju susreta između vodećih ljudi opština i gradova u regionu, porazgovarati o saradnji, upoznati se s tuđim iskustvima i podijeliti svoja. Naći zajednički interes i lično upoznati nekog ko bi u budućnosti mogao da bude dobar partner u nekom projektu. Projekat je zvanično nazvan „Podrška umrežavanju i evropskoj saradnji gradova i opština“, ali ga danas svi prepoznaju kao „Kava/Kafa susreti“.

Opušteno druženje uz višestruku korist

Agencija lokalne demokratije iz Osijeka, u suradnji sa Centrom lokalne demokratije u Subotici i još četiri partnerske organizacije, krenuli su u projekt prekogranične saradnje gradova i opština iz Osječko-baranjske i Vukovarsko- sremske županije u Hrvatskoj i Bačkog i Sremskog okruga u Vojvodini.

bTako su se predstavnici Erduta, Drenovaca, Nijemaca, Starih Jankovaca, Belog manastira, Vukovara i Osijeka počeli da se svakog petka nalaze „na kafi“ sa kolegama iz Rume, Inđije, Apatina, Stare Pazove, Bača i Subotice. Susreti su se održavali svaki put u drugoj opštini, a razmjena iskustava imala je odličan efekat.

Pritom sve to zajedno ima više karakter opuštenog druženja nego zvaničnog projekta. Kako kaže Miljenko Turniški iz Agencije lokalne demokratije, ni oni sami ne znaju koji su sve rezultati tih susreta, jer za mnoge projekte i dogovore nemaju povratnih informacija, ljudi se jednostavno sretnu, prepoznaju zajednički interes i krenu u posao. „Krenuli smo od pretpostavke da drugačije gledate na elektronsko pismo koje vam šalje osoba koju ste lično upoznali, a drugačije ako stiže sa nepoznate adrese, od nepoznate osobe. Bilo je važno da se ti ljudi sretnu i lično upoznaju. Svaka sredina ima bar nešto s čime može da se pohvali i prenese pozitivna iskustva drugima, a mnogi imaju i slične probleme koje je zajedno lakše riješiti“, objašnjava Miljenko Turniški ideju koja stoji iza poziva susjeda/komšija na kavu/kafu.

Inđija kao uzor

Pozitivni primjeri koje je jedna opština predstavila drugima ostavili su odličan utisak, pa sada svi pokušavaju da rješavaju probleme na način na koji je to neko već riješio prije njih. Jedan takav primjer je sistem lokalne uprave u Inđiji koji je na sve učesnike neformalnih druženja ostavio dubok utisak. Inđija ima umrežen čitav komunalni sistem, pa od trenutka pritužbe građana do rješavanja problema protekne samo 48 sati. Građani mogu da prijave sve, od kvara na vodovodnoj mreži do sijalice koja je pregorjela na uličnoj rasvjeti. Prijave mogu da se obave telefonom ili putem interneta, a u slučaju da pritužba ne može da se riješi na vrijeme, građanin će biti obaviješten o razlozima i vremenu u kojem će se problem otkloniti. Primjer Inđije postao je model upravljanja gradom kojem sada svi teže.

Biblioteke i biciklističke staze

Saradnja je međutim ostvarena i na mnogim drugim poljima. Projekat prekogranične saradnje „Biblioteke za novo doba“ finansira se iz predpristupnih fondova Evropske unije u sastavu IPA Prekograničnog programa Hrvatska-Srbija. Za 138.000 eura urađeno je mnogo. Projekat su vodili Tihomir Marojević iz Gradske biblioteke Vinkovci i Gordana Stankov Stojilović, koordinatorka međunarodnih programa. Cilj projekta je doprinijeti kulturnoj, socijalnoj, ekonomskoj i digitalnoj inkluziji lokalnih zajednica i to kroz jačanje međugeneracijske solidarnosti i razvoj prekogranične saradnje. Krenuvši od toga, nastala je priča koja je preobrazila biblioteke u Vinkovcima, Vukovaru, Iloku, Županji, Inđiji, Drenovcima i Kuli. One su se umrežile i krenule u rad sa najmarginalnijim grupama u društvu kojima su postale i mjesto okupljanja.

Primjer dobre saradnje su i projekti iz segmenta „Razvoj prekograničnog turizma u Srednjem podunavlju“ u okviru kojeg je izrađena turistička baza podataka za Baranju i Bačku, razvijeni novi sadržaji, uspostavljani novi ogranci biciklističke rute „Panonski put mira“ i označene pješačke staze sa osmatračnicama.

Saradnja ide dalje

Cilj da se gradovi umreže i izgrade kapacitete za efikasniju saradnju na regionalnom i evropskom nivou svakako je postignut, sada mnogo lakše i bolje sarađuju međusobno i efikasnije nastupaju prema EU i njenim fondovima za zajedničke projekte. Svaki grad napravio je i svoju „ličnu kartu“ na engleskom jeziku u kojoj su potencijalno zainteresovanim gradovima i opštinama iz EU ukratko predstavili svoje prioritete. Iako je projekat „Kava/Kafa sa komšijom“ u principu okončan završnom konferencijom u Osijeku, on je na neki način tek počeo, jer se ostvareni kontakti, razmijenjene ideje i novi izazovi u kulturnoj, ruralnoj, turističkoj ili privrednoj saradnji nastavljaju.

Autor: Vuk Tešija

Odgovorni urednik: Mehmed Smajić