Karlova nagrada koja se svake godine u Aachenu dodjeljuje ličnostima ili institucijama koje su dale izuzetan doprinos ujedinjenju Evrope smatra se jednom od najčasnijih nagrada u Evropi. Od 1950. primili su je osnivači zajedničke Evrope, kao i kraljevi i šefovi vlada, predsjednici i pape, opozicija u Bjelorusiji i ukrajinski narod. 9. maja nagradu će po prvi put dobiti jedan rabin.

Pinchas Goldschmidt je skoro 13 godina predsjednik Konferencije evropskih rabina (CER), koja uključuje oko 800 ortodoksnih jevrejskih učenjaka. Ovaj 60-godišnjak je vjerovatno najistaknutiji rabin u Evropi. „Ovom nagradom direktorat Karlove nagrade želi da pošalje signal da je jevrejski život sastavni dio Evrope i da u Evropi ne bi smjelo da bude mjesta za antisemitizam", navodi se u saopštenju.

"Eksplozija antisemitizma"

"Nažalost, stvarnost je upravo suprotna", rekao je Goldschmidt u razgovoru za Deutsche Welle. "Nakon 7. oktobra doživljavamo eksploziju antisemitizma", dodaje on. Teror islamističkog Hamasa protiv Izraela rezultirao je najvećim masovnim ubistvom Jevreja od holokausta. Oko 1.200 ljudi je ubijeno, hiljade je povrijeđeno, a oko 240 ih je uzeto i odvedeno u Pojas Gaze za taoce. Izrael je odgovorio vojnom ofanzivom velikih razmjera u Gazi.

Od tada je u mnogim dijelovima svijeta porasla mržnja prema Jevrejima. Roditelji Jevreji, kaže Goldschmidt, su se počeli plašiti da šalju svoju djecu u školu. Muškarci Jevreji, mladi i djeca su se plašili da šetaju ulicom sa kipom na glavi, a jevrejski život se počeo često odvijati pod zaštitom policije.

Antisemitizam je, prema riječima ovog rabina, "ponovo postao društveno prihvatljiv i politički korektan". To se mora promijeniti, dodaje on. Vlade moraju jasno staviti do znanja da ne prihvataju mržnju prema Jevrejima, "ni u školama, ni na ulicama, ni u kulturi". Sve dok se toleriše otvorena mržnja prema Jevrejima, "imamo ozbiljan problem". Kada Goldschmidt kaže „mi“, ne misli isključivo ili prvenstveno na Jevreje. Za njega se radi o budućnosti Evrope.

Užas Auschwitza je dio evropske istorije porodice Goldschmidt. Pinchas je rođen u Cirihu 1963. godine - jer su se njegovi djed i baka zbog bakine bolesti preselili iz Beča u Švicarsku baš na vrijeme - 1938. Njegovi pradjed i prabaka  sa majčine strane umrli su u Auschwitzu, kao i njihova braća i sestre, zatim sestre i braća njegovog djeda, te više od 40 njegovih rođaka, govori rabin.

Bijeg od Putinovog agresorskog rata

Od 1993. do 2022. Goldschmidt je bio glavni rabin u Moskvi. Nekoliko dana nakon početka ruskog agresorskog rata u Ukrajini u februaru 2022. godine, pobjegao je iz Rusije jer je Kremlj htio natjerati sve vjerske predstavnike da slijede njegovu liniju. Od njegovog odlaska iz Moskve Rusiju je napustilo više od sto hiljada Jevreja, objašnjava on. "Politička situacija u Rusiji postaje sve teža. Zemlja se vraća u potpunu izolaciju, u Sovjetski Savez bez komunizma. A antisemitizam je ponovo postao dio vladine politike", govori on.

Od tada Goldschmidt i njegova supruga, koji imaju sedmoro djece i brojne unuke, žive u Jeruzalemu. U zemlji koja se promijenila od 7. oktobra 2023. „Otišao sam iz jednog rata i došao u drugi“, kaže on. Rat je, kaže, "strašan, jedna od najstrašnijih stvari koje je čovječanstvo izmislilo". Ali Izrael, kao i svaka zemlja, ima pravo na samoodbranu. A u Gazi, Izrael se ne bori protiv vojske, već protiv gerilskih snaga.

Spominje i ulogu Irana u podršci Hamasu i Hezbolahu, koje je EU klasifikovala kao terorističke organizacije. "Ovo je veliki čas za Evropu. Evropa se mora braniti od ovih napada. To su napadi na demokratiju i slobodu koji dolaze iz Rusije s jedne strane i iz Irana s druge", objašnjava on za DW.

Ovaj rabin poliglota je zapravo majstor dijaloga. U kontaktu je s mnogim vodećim političarima, često je bio i gost u uredu njemačkog kancelara, te nekoliko puta posjetio papu Franju. Otkako je postao predsjednik Evropske rabinske konferencije, uspostavio je dijalog između vodećih rabinskih učenjaka i muslimanskih imama iz evropskih i sjevernoafričkih zemalja. To je dovelo do rastućeg povjerenja koje je rijetko dolazilo do medija, ali je izuzetno važno, objašnjava on. Rabinska konferencija sada ima svoje sjedište u Minhenu u južnoj Njemačkoj.

Islam i Evropa

"Umjesto da se bori protiv radikalnog islama, jednostavno se bori protiv islamske religije. To je velika, vrlo velika greška", rekao je Goldschmidt. Moramo se boriti protiv radikalnog islama, ali je istovremeno jasno i sljedeće: "Islam kao takav može postati vrijedan dio Evrope ako njegovi vjernici i predstavnici aktivno žive evropske vrijednosti kao što su sloboda, demokratija i tolerancija."

Sretan je zbog nagrade Karla Velikog. "Za mene lično, ali i za jevrejsku zajednicu u Evropi, ovo je lijep simbol. Zato što bismo željeli da vidimo više podrške jevrejskim zajednicama od strane civilnog društva. To bi bilo jako važno", zaključuje on za DW.

Ovaj članak je prvobitno objavljen na njemačkom.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu