Nagrada Saharov bjeloruskoj opoziciji
22. oktobar 2020
Čuvena Nagrada Saharov koju za ljudska prava dodjeljuje Evropski parlament, ove godine je pripala opoziciji u Bjelorusiji. Ovim je Evropski parlament prva Međunarodna institucija koja odaje priznanje tim protestima.
Nagrada je dodijeljena demokratskoj opoziciji u Bjelorusiji koju zastupa Koordinacioni savjet, politički aktivisti poput Svjetlane Tihanovskaje i ličnosti iz civilno društva kao što je politički aktivna dobitinica Nobelove nagrade za književnost Svjetlana Aleksijevič, saopštio je pred Evropskim parlamentom njegov predsjednik David Sasoli.
On je na Tviteru napisao da mu je čast da saopšti da je dobitnik ovogodišnje nagrade Saharov – demokratska opozicija Bjelorusiji. Pritom je demonstrantima uputio poruku: „Na vašoj strani je ono što gruba sila nikada ne može pobijediti: istina. Ne odustajte od borbe. Mi smo uz vas.“
Prva čestitka stigla je od portparola njemačke vlade, Štefana Zajberta: „Ljudi u Bjelorusiji koji izlaze na ulice zbog slobode izražavanja i poštenih izbora sve nas impresioniraju svojom hrabrošću. Dodjeljivanje nagrade Saharov je snažan znak solidarnosti. Čestitamo!“
Borbena ženska trojka
Od predsjedničkih izbora 9. avgusta, u Bjelorusiji se održavaju redovni protesti. Zemlja je u ozbiljnoj unutrašnjoj političkoj krizi.
Bivša nastavnica Tihanovskaja smatra se vođom demokratskog pokreta. Nakon što je njen suprug uhapšen i zatvoren, ta 38-godišnja žena iznenada je dobila pravo da se kandiduje na predsjedničkim izborima. Njen suprug Sergej Tihanovski nije dobio pravo da se kandiduje, kao ni Viktor Babarik, koji je zatvoren na početku predizborne kampanje.
Tihanovskaja se kandidovala uprkos prijetnjama vlasti. Sa Babarikovom menadžerkom kampanje Marijom Kolesnikovom i Veronikom Cepkalo, suprugom politički angažovanog preduzetnika Valerija Zepkala, formirana je borbena ženska trojka.
Na njihove nastupe pred izbore, dolazilo je mnogo ljudi - uprkos masovnim opstrukcijama vlasti. Ženska trojka, na čelu sa Tihanovskajom, brzo je postala simbol otpora Lukašenku.
EU ne priznaje Lukašenka
Ipak, Aleksandar Lukašenko (66) koji je već 26 godina na vlasti, šesti put zaredom je proglašen za predsjednike – sa više od 80 odsto glasova. Ali Tihanovskaja sumnja u taj rezultat. Njeni sljedbenici su nju proglasili pravom pobjednicom.
No, majka dvoje djece je bila primorana da napusti zemlju i utočište je našla u susjednoj Litvaniji, članici EU. Tokom predizborne kampanje je tamo već bila poslala svoju djecu, plašeći se za njihovu bezbjednost.
Cepkalo je takođe otišla u inostranstvo. A Kolesnikova, koja se obrazovala u Štutgartu, nastavila je da vodi proteste protiv Lukašenka. Poslije njene otmice od strane tajne službe KGB i neuspjelog protjerivanja u Ukrajinu i ona je završila u zatvoru.
Otada je Tihanovskaia vodeći glas u egzilu protiv Lukašenka. Ona se često sastaje sa šefovima država i vlada, uključujući kancelarku Angelu Merkel i Emanuela Makrona.
Evropska unija više ne priznaje Lukašenka kao predsjednika Belorusije i obećala je široku podršku Tihanovskoj i Demokratskom pokretu. Vlasti Bjelorusije Tihanovskaju vide kao prijetnju nacionalnoj bezbjednosti i za njom je raspisana potjernica.
O Nagradi Saharov
Pored bjeloruske opozicije, u užem izboru za ovogodišnu nagradu bili su i ubijena aktivistkinja Berta Caceres iz Hondurasa i drugi aktivisti za zaštitu životne sredine, kao i nadbiskup sjevernog iračkog grada Mosula Nadžib Mihail Musa. Prošle godine nagradu je dobio Kinesko-ujgurski ekonomista i kritičar Vlade u Pekingu – Ilham Tohti.
Svečano uručivanje nagrade Saharov koja je dotirana sa 50 000 evra održaće se 16. decembra u velikoj sali Evropskog parlamenta u Strazburu.
Evropski parlament od 1988. dodjeljuje Nagradu Saharov – ličnostima ili organizacijama koje se zalažu za ljudska prava i slobodu izražavanja. Nagrada nosi ime po sovjetskom fizičaru, disidentu i dobitniku Nobelove nagrade za mir Andreju Saharovu (1921-1989).
dr/agencije