Nijemci nemaju povjerenja u Ursulu fon der Lajen
5. juli 2019
Na opšte iznenađenje, šefovi država i vlada Evropske unije predložili su njemačku ministarku odbrane Ursulu fon der Lajen za naslednicu Žan-Kloda Junkera. To da li će ona i postati predsjednica Evropske komisije, sada zavisi od Evropskog parlamenta. I to je ispravno, smatra većina državljana Njemačke: 71 odsto njih slaže se s tim da bi poslednju riječ trebalo da ima parlament, a ne šefovi država.
U najnovijoj anketi „Dojčlandtrend", koju svakog mjeseca po narudžbini javnog servisa ARD sprovodi Njemački institut „Infratest dimag", građani su pitani da li jeUrsula fon der Lajen prava žena za mjesto predsjednice Evropske komisije. Čak 56 odsto ispitanika odgovorilo je sa „Ne", a samo 33 procenta smatra da je njemačka ministarka dobar izbor za tu funkciju.
U Berlinu je ministarka pod političkim pritiskom. Optužuju je da je nezakonito dodijelila višemilionske ugovore spoljnim firmama. Istražna komisija bavi se takozvanom „Aferom konsultanata". Samo su pristalice njemačkih liberala (FDP) tijesnom većinom mišljenja da bi Fon der Lajenova bila dobra predsjednica Evropske komisije. Članovi demohrišćana (CDU/CSU) su po tom pitanju podijeljeni.
Protiv su se izjasnile pristalice socijaldemokata (SPD), Ljevice i Alternative za Njemačku (AfD). Samo jedan od pet ispitanika podržao je Fon der Lajenovu. Posebno veliki skepticizam prisutan je među mlađim građanima, do 34 godine, ali je i među starijim ljudima skepsa prema Ursuli fon der Lajen veća od povjerenja.
Debata o spasavanju izbjeglica na Mediteranu
Privremeno hapšenje njemačke kapetanke „Si-voča 3" Karole Rakete ponovo je pokrenulo raspravu o evropskoj izbjegličkoj politici i tretmanu izbjeglica u nevolji na Mediteranu. Njemačka kapetanka prošlog vikenda je bez dozvole uplovila sa svojim brodom u luku italijanskog ostrva Lampeduza, nakon čega su tamošnje vlasti, između ostalog, protiv nje pokrenule postupak i optužile je za podsticanje ilegalne migracije. Kasnije je oslobođena.
Taj postupak većina njemačkog stanovništva posmatra kritično: tri četvrtine Nijemaca izrazile su se protiv krivičnog gonjenja onih koji spasavaju izbjeglice u nevolji. To što Italija aktivistima koji spasavaju izbjeglice odbija da dozvoli pristup lukama, 70 procenata ne smatra ispravnim.
Pri tom, privatne inicijative koje spasavaju izbjeglice iz Mediterana dobile su većinsku podršku (72%). Žene češće od muškaraca pozitivno ocjenjuju privatno spasavanje izbjeglica (80:64) i češće kritikuju restriktivni stav Italije (79:60).
Skoro dvije trećine (64%) ispitanika smatra da je pogrešno to što je Evropska unija obustavila pomorsku misiju „Sofija" za spasavanje izbjeglica na Mediteranu. Takođe, većina građana (88%) podržava promjene u evropskim pravilima o azilu. Zemlje EU na spoljnim granicama trebalo bi da budu opuštenije, a izbjeglice bi trebalo da budu raspoređene što je moguće ravnomjernije u sve države-članice.
Drugačiji stav prema spasavanju izbjeglica na Mediteranu zastupaju samo pristalice desničarsko-populističke AfD. Oni su u 65 odsto slučajeva protiv privatnog pomorskog spasavanja izbjeglica i 68 odsto njih smatra da je restriktivni stav Italije ispravan.
Nezadovoljstvo zaštitom klime
Jedna od tema aktuelne ankete bila je i zaštita klime. Među stanovništvom raste sumnja u to da se važni društveni akteri s tim u vezi dovoljno angažuju. Dvije trećine ispitanika kritikuje napore stanovništva, ali i zalaganje Evropske unije, Savezne njemačke vlade i kompanija u Njemačkoj kao nedovoljne. Najočiglednija kritika upućena je na adresu međunarodne zajednice.
Za poboljšanje zaštite klime izrazila se velika većina njemačke populacije (92%) u korist dalje izgradnje obnovljivih izvora energije, uvođenja poreza na kerozin (68%) i bržeg izlaska iz proizvodnje električne energije iz uglja (64%). Uvođenje poreza na ugljen-dioksid, međutim, podržava samo 39 odsto ispitanika. Nijemci su još eksplicitnije protiv toga da kupovina i održavanje motora sa unutrašnjim sagorijevanjem bude skuplje. Samo 24 procenta njih to smatra ispravnim.
Kada bi u nedjelju bili održani izbori…
Sumnje u to da li se dovoljno radi na zaštiti životne sredine i klime povećavaju se sa nivoom obrazovanja i očekivano su posebno izražene među pristalicama Zelenih i Ljevice. Međutim, dok ljevičarska stranka od toga nema političku korist, popularnost Zelenih nastavlja da raste. Oni su, kao i prethodnog mjeseca, najjača stranka u anketi.
Samo troje od deset građana trenutno je zadovoljno radom Savezne vlade Njemačke. Pritom se popularnost kancelarke Angele Merkel se ne smanjuje. Ona je i dalje najpopularnija političarka i 54 odsto anketiranih zadovoljno je njenim radom. Podrška lideru Zelenih Robertu Habeku porasla je na 37 procenta, a nova predsjednica CDU Anegret Kramp-Karenbauer i dalje gubi: samo 22 posto ispitanih dalo joj je pozitivnu ocjenu.
Neonacisti napreduju
Nakon ubistva predsjednika gradske uprave Kasela, Valtera Lubkea, raspravlja se o tome kako se postaviti prema desničarskom ekstremizmu u Njemačkoj. Dvije trećine stanovništva izrazilo je zabrinutost zbog toga „što bi desničarski ekstremisti mogli da promijene državu" i smatra da su desničarske ekstremističke pozicije u poslednje vrijeme postale društveno prihvatljivije.
Iako 66 odsto građana uočava nedostatke u borbi protiv desničarskog ekstremizma, takva kritika rjeđe se čuje nego recimo 2011. godine, kada se, nakon eliminacije terorističke ćelije NSU, još uvek oko 80 odsto ljudi žalilo na suviše blag pristup prema desničarskim ekstremistima.
Velike razlike po tom pitanju postoje među pristalicama AfD-a i Zelenih. Svi se slažu u tome da bi snage bezbjednosti trebalo da dobiju više ovlašćenja za nadgledanje komunikacije na internetu i društvenim medijima – ali to većinski odbacuju pristalice Ljevice.
Koji teror je opasniji?
Što se tiče politički motivisanog nasilja, glavna opasnost, prema mišljenju građana, dolazi od desničarskih ekstremista (71%). Postoji i zabrinutost zbog islamističkog terora (60%). Opasnost koju predstavljaju ljevičarski ekstremisti 41 odsto anketiranih ocijenilo je kao prilično veliku.
Značajna odstupanja u vezi te teme postoje kod pristalia AfD. Dok pristalice većine drugih stranaka najveću opasnost vide u desničarskom ekstremizmu, pristalice Alternative za Njemačku smatrju da je islamistički teror daleko najveći rizik.