Više patrijahra i predstavnika različitih svjetskih pravoslavnih crkava pozvalo je prošle nedelje na samitu u Jordanu na panpravoslavni dijalog. Oni su se sastali i sa kraljem Abdulahom II. i pohvalili njegove zasluge za unapređenje međureligijskih odnosa.

Na sastanku je bilo mnogo manje predstavnika pravoslavlja nego što se jerusalimski patrijarh Teofil III. nadao, prenosi agencija kna. Glavna tema je bio konflikt između moskovske patrijašrije i ekumenske patrijaršije u Konstantinopolju oko Ukrajine. Patrijarh Teofil III., u čiju jurisdikciju spada i Jordan, još u novembru 2019. je najavio da će poglavare pravoslavnih crkava pozvati na susret pomirenja u Amanu.

Potreban je „panpravoslavni dijalog"

Ekumenski patrijarh Bartolomej I. oštro je kritikovao jerusalimskog patrijarha zbog njegove inicijative. Počasni poglavar svetskog pravoslavlja nije došao na samit, a došao je moskovski patrijarh Kiril I. Kako prenosi katolička novinska agencija kna, pozivu u Jeruzalem odazvao se i patrijarh Srpske pravoslavne crkve Irinej. Rumunsku i Poljsku pravoslavnu crkvu zastupali su episkopi, a češku – mitropolit Rastislav.

Na kraju savjetovanja, delegacije su u zajedničkoj izjavi saopštile da njihov skup treba da služi učvršćivanju veza između pravoslavnih crkava i jedinstva pravoslavlja. Da bi bio rješen konflikt između Moskve i Konstantinopolja, potreban je panpravoslavni dijalog. Patrijarsi i mitropoliti se nadaju da bi tako nešto – uz odgovarajući panpravoslavni sastanak – bilo moguće još ove godine.

Agencija kna podsjeća da je, nakon što je ekumenski patrijarh Bartolomej početkom 2019. podario nezavisnost Ukrajinskoj pravoslavnoj crkvi, Moskovska patrijaršija zamrzla odnose sa Konstantinopoljem. Kada su Aleksandrijska patrijaršija i dijelovi Grčke pravoslavne crkve priznali Ukrajinsku pravoslavnu crkvu, Moskva je i sa njima prekinula odnose. U Ukrajini sada postoje dve pravoslavne crkve: jedna nezavisna i druga – odana Moskvi.

Crna Gora – pravo na imovinu

Kada je riječ o Crnoj Gori, učesnici samita u Amanu su u završnoj izjavi zatražili od nadležnih vlasti da poštuje osnovno pravo na imovinu uključujući i imovinu crkve. Crna Gora je nezavisna od Srbije od 2006, i otada vlada u Podgoriciradi na ponovnom uspostavljanju sopstvene pravoslavne crkve. No, Beogradska patrijaršija ne priznaje autokefalnu Crnogorsku pravoslavnu crkvu, baš kao ni svjetsko pravoslavlje. Ne priznaje je ni većina vjernika u samoj Crnoj Gori – gdje 72 odsto stanovnika čine srpsko-pravoslavni hrišćani, piše kna.

Parlament u Podgorici je nedavno donio zakon o oduzimanju gotovo čitave imovine Srpske pravoslavne crkve koju predvodi mitropolit Amfilohije Radović. Riječ je o imovini koja je do 1918. pripadala autokefalnom crnogorskom pravoslavlju, piše agencija i zaključuje da je zbog toga je došlo do masovnih protesta.

Napeta situacija i u Severnoj Makedoniji

U Amanu se govorilo i o napetoj situaciji u Sjevernoj Makedoniji. Taj konflikt, navodi agencija, treba riješiti dijalogom „u okviru Srpske pravoslavne crkve i uz panpravoslavnu podršku“. Makedonska pravoslavna crkva (65 odsto od više od 2.000.000 stanovnika) je još 1967, uz jaku podršku komunista koji su htjeli da oslabe crkvu, najavili svoju nezavisnost od Beogradske patrijaršije, piše kna.

Ali tu autokefalnost svjetsko pravoslavlje do danas nije priznalo. Ipak, Makedonska pravoslavna crkva se nada da će joj Konstantinopoljska patrijaršija dati autokefalnost. Srpska pravoslavna crkva to striktno odbija i u Sjevernoj Makedoniji je (ponovo) etablirala sopstvenu crkvenu strukturu, piše katolička novinska agencija kna.

sb/kna

Čitajte nas i preko DW-aplikacije za Android