Kada su Monika, Rejčel, Fibi, Čendler, Ros i Džoi 22. septembra 1994, po prvi put sjeli na narandžastu sofu u jednom fiktivnom njujorškom kafiću u Central parku, niko nije mogao pojmiti kakav će kultni status jednog dana steći. Sitkom je vrlo brzo osvojio srca obožavaoca širom svijeta. Skoro da ne postoji niko srednjih godina da nije odgledao jednu epizodu, ili barem čuo za šest „prijatelja" i njihove uspone i padove. Neki fanovi znaju napamet čitave dijaloge, imaju kolekciju DVD-ova sa svih 236 epizoda i svake godine gledaju svih 10 sezona ispočetka. Šta je to što je posebno u vezi sa ovom serijom i zašto ima toliki broj gledalaca? Ovo je pokušaj izbalansirane analize jedne aposlutne obožavateljke „Prijatelja“.

Serija je bila daleko ispred svog vremena

Za one malobrojne, koji nikada nisu čuli za seriju, kratak sinopsis: šest prijatelja srednjih dvadesetih različitog porijekla i interesa, provode jako puno vremena zajedno u kafiću u Central parku. Tu je Monika, koju igra Kortni Koks, koja je prije svoje 18. imala problema sa gojaznošću, ima užasnu potrebu da čisti i posprema, a na kraju serije muku muči sa sterilitetom.

Rejčel glumi Dženifer Aniston i ona je Monikina najbolja prijateljica. Iz bogate je porodice i zamjenjuje naizgled savršen brak za posao i nezavisnost. Fibi (Liza Kudrou) je najčudniji tip u grupi i sušta je suprotnost Rejčel – odrasla je na ulici kao siroče, vegetarijanka i surogat majka trojkama svog polubrata. Ros (Dejvid Švimer), Monikin brat je doktor paleontologije, sa tri neuspjela braka, a njegova supruga iz prvog braka, sa kojom ima dijete, autovala se kao lezbejka i otišla da živi kod svoje djevojke.

Onda, tu je i Čendler (Metju Peri), Rosov najbolji prijatelj koji se zaljubljuje u Moniku. Na kraju se vjenčaju i usvajaju dvoje djece. On se plaši vezivanja, a razlog je između ostalog leži u tome što su se njegovi roditelji razveli a on živio jedno usamljeno djetinjstvo; tek kasnije je ponovo uspostavio kontakt sa svojim ocem, koji je transsekusalac i dreg kvin. I na kraju Džoi (Met Leblank), porijeklom Italijan, osrednji glumac ubjedljiv više šarmom nego inteligencijom. Voli žene i hranu, a život uzima olako sa naivnom sabranošću.

Dakle, šta je recept uspjeha ove serije, kada je 1990-ih na televizijama emitovana gomila sitkoma sličnog sadržaja. Šta razlikuje na primjer „Dadilju i, „Punu kuću“ od „Prijatelja“?

Kultna američka serija je za svoje vrijeme bila veoma progresivna i nije povlađivala uobičajenim klišeima. U tom smislu su „Prijatelji“ bili revolucionarni, više nego običan sitkom – serija je pop art.

Kao dokaz navešću nekoliko primjera: to što Rosova prva žena živi u homoseksualnoj vezi je od početka predstavljeno normalno. Žene su generalno u seriji jakih karaktera – tako Monika ima svoj sopstveni biznis, a Fibi je već od rane mladosti nezavisna, otkako joj se majka ubila.

Takođe i Rejčel, koja je u početku prilično razmažena i živi od novca njenih roditelja, tokom serije počinje da uči da živi od svog rada i napreduje u karijeri. Za 1990. kada feminizam još uvijek nije bio mejnstrim – prilično progresivan pristup. Kao što bi Čendler rekao: Je l bi moglo malo progresivnije? Tako da su prijatelji govorili o temama, koje tada još nisu nailazile na širu prihvaćenost društva ili pak nisu bile toliko prisutne u medijima: samohrane majke, lezbejke koje zajedno odgajaju dijete, surogat majke, usvajanje djece kao i muškarci koji se bore sa svojom muškošću.

Kritički glasovi mlađe generacije

I dok fanovi euforično govore o progresivnosti njihove serije, tzv. milenijumska generacija je kritički nastrojena prema sitkomu. Riječ je o pojedinim gegovima o gojaznosti, seksističkim izjavama… Za milenijumsku generaciju serija ne ide dovoljno daleko. Ali, koja serija uopšte iz tog vremena odgovora današnjim standardima?

Postavlja se pitanje da li je ispravno istrgnuti seriju iz kulturološkog i vremenskog konteksta i mjeriti je današnjim standardima.

Bilo kako bilo, uspjeh serije je nesporan, pa su mnogi pokušali da je kopiraju, kao na primjer „Kako sam upoznao tvoju majku“ ili „Big Bang Theory“. A svi oni koji se raduju ponovnom okupljanju - „Friends-Reunion“ će početi sa emitovanjem danas 27. maja na kanalu HBO Max. Specijalna epizoda u kojoj se ponovo sreću šest prijatelja i pričaju o nekadašnjim vremenima.

Zvijezde serije „Prijatelji" nisu nestali, samo su bili na pauzi.

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu