Kakav je to samit?

U ponedjeljak i utorak (17. i 18. jul) se u Briselu sastaju članice Evropske unije i Zajednice latinoameričkih i karipskih država kojoj pripadaju sve zemlje na američkom kontinentu, osim SAD i Kanade.

Za EU su te veze važne u jeku ruske agresije na Ukrajinu. Kako je rekao šef diplomatije EU Žozep Borelj, svjetski regioni koji dijele iste vrijednosti moraju da se povezuju, a EU mora dodatno da se oslobodi zavisnosti od Kine.

Latinska Amerika je potencijalni isporučilac sirovina i energenata, veliko tržište i partner u borbi protiv klimatskih promjena.

„Mi smo saveznici u jačanju međunarodnog poretka zasnovanog na pravilima, u borbi za demokratiju, ljudska prava i mir“, navela je šefica Evropske komisije Ursula fon der Lajen pri predstavljanju strategije EU za odnose sa Južnom Amerikom ovog juna.

Države CELAC pak žele da podstaknu privredni rast nakon perioda korone. EU je tu dobrodošla kao partner i investitor. Države EU, naime, u ovaj region ulažu više nego Rusija, Kina, Indija i Japan zajedno.

Razmatra se sporazum o slobodnoj trgovini latinoameričke regije sa 600 miliona stanovnika, i EU koja broji 450 miliona. U posljednjih deset godina je obim trgovine i razmijenjenih usluga porastao za 40 odsto na 369 milijardi evra.

Hoće li biti trgovinskih sporazuma?

Još od 2019. je ispregovaran sporazum EU i privredne zajednice Mercosur, u koju spadaju Brazil, Argentina, Urugvaj i Paragvaj. No sporazum još nije ratifikovan u EU, djelimično i zbog kritike na račun krčenja vrijedne amazonske prašume.

U međuvremenu je sporni brazilski predsjednik Žair Bolsonaro, koji je forsirao sječu prašume, izgubio izbore od ljevičara Lule da Silve. EU bi da oživi sporazum ako Brazil pristane na dodatni protokol za zaštitu životne sredine.

Predsjednik Da Silva, koji trenutno predsjedava grupom Mercosur odbacuje takve zahtjeve Evropljana. On jeste uglavnom prekinuo štetnu praksu krčenja prašume, ali ne želi da mu Evropljani diktiraju politiku.

„Strateški partneri ne zasnivaju pregovore na nepovjerenju i prijetnji sankcijama“, rekao je Da Silva početkom jula. On je optužio EU da ovim sporazumom želi da osudi njegovu i komšijske države da vječno ostanu tek isporučioci sirovina i ruda.

Evropska komisija planira sporazume o trgovini sa Čileom i Meksikom. Samit u Briselu bi mogao da unese živost u sve te pregovore.

Kakve političke probleme prepoznaje EU?

Za evropske prijestolnice je predsjednik najveće latinoameričke zemlje, Brazila, nastrojen previše prokineski. Tokom posjete Pekingu u aprilu, Da Silva je dogovorio obimnu saradnju sa kineskim predsjednikom Sijem Đinpingom.

U junu je njemačka šefica diplomatije Analena Berbok tokom posjete Brazilu pokazala izvjesno razumijevanje za ovakve pozicije, rekavši da je ruski rat protiv Ukrajine daleko od Sao Paula i Rio de Žaneira.

Ipak su Evropljani nezadovoljni što se Lula makar simbolično nije pridružio pozivima Kremlju da povuče trupe iz Ukrajine. Umjesto toga, brazilski predsjednik se nudi kao posrednik i dio krivice za rat pripisuje Sjedinjenim Državama.

A opet, Brazil je jedina zemlja BRIKS-a (Brazil, Rusija, Indija, Kina, Južnoafrička Republika), koja je u Generalnoj skupštini UN glasala za osudu Rusije.

Šta kaže evropska privreda?

Devetnaest evropskih privrednih udruženja, koja pokrivaju sve bitne branše, traže da se što prije sklope trgovinski sporazumi sa Mercosurom, uz poštovanje zaštite klime.

„Taj sporazum bi Evropi otvorio jedinstvenu priliku da stekne prednost, da prva uđe na veliko latinoameričko tržište“, saopštila su privredna udruženja.

Kakve su kritike zaštitnika klime?

Zaštitnici klime iz organizacije Grinpis kritikuju mogući trgovinski sporazum kao „otrovni ugovor“. Oni pozivaju na proteste u Briselu.

Kako kažu, ispregovarani sporazum je zastario i omogućava uvoz i izvoz proizvoda koji štete klimi. Iz Latinske Amerike bi, kažu, stizalo još više goveđeg mesa i soje. EU će prodavati prije svega automobile i pesticide. Otrovi će se onda vraćati na evropske tanjire.

Njemački Savez za zaštitu životne sredine i prirode (BUND) kritikuje sadnju genetski manipulisane soje u Brazilu. To, kako tvrde, ubrzava odumiranje prašume i životinjskih vrsta.

Soja se potom prevashodno koristi za ishranu stoke u EU. A te stoke, kaže BUND, ionako ima previše jer jedemo previše mesa.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu