Politčke prilike sa obje strane Drine, u Srbiji i Republici Srpskoj u mnogo čemu se preklapaju, a jedna od najupečatljivijih je uspostavljanje vlasti na principu razbijanja opozicije i stvaranja apsolutne poluge vlasti, bez bilo kakve alternative. Milorad Dodik, prvi čovjek SNSD-a, stranke oko koje je okupljena većina, politički je nadživio sve strukture vasti u Srbiji. Sadašnje politike sa obje strane Drine imaju isti šablon: razbijanje opozicije, asimlijacija njihovih istaknutih članova i stvaranje jakog političkog bloka, koji zajedno sa medijima koji ih podržavaju u stopu, imaju apsolutnu moć.

Politike preletača

Pokušaj ujedinjenja opozicije 2014. godine pred opšte izbore u BiH bio je, sada je jasno, loš potez, s obzirom da im je politička snaga nakon svakog izbornog ciklusa opadala. Dodik je tu pronašao šansu i nakon posljednjih izbora doslovno razbio ne samo Savez za promjene, već i najjaču opozicionu stranku do tada, SDS.

„Pali" su svi, jer se rogovi u vreći nisu mogli dogovoriti ko će da preuzme lidersku poziciju, iako realno nijedan nije imao kapacit za to. Doduše, nisu mogli da se dogovore ni 2014. godine, od kada je SzP formiran. A formiran je stavljanjem parafa na sporazum i lidera partija i udruženja građana i svih koji su htjeli da se obračunaju sa vlašću. Ali i tada sporazum nisu potpisali svi.

Milorad Dodik je zapravo uradio ono što je u Srbiji uradio Aleksandar Vučić. Neki će reći da je to preuzet model iz Srbije, mada je i obrnuta opcija moguća. U svakom slučaju, Vučić je razbio opoziciju u Srbiji, preuzeo ključne igrače iz partija, kupio medije i učvrstio poziciju. U Republici Srpskoj, gdje je takođe većina medija pod kontrolom vlasti, razlika je utolika što se opozicija raspala sama i što Dodik praktično nije ni morao da interveniše, već su se zbog interesa, prvo unutar Saveza za promjene, a kasnije i unutar SDS-a, svi razbježali u „režimske" fotelje.  Pitanje je da li su preletači u SNSD ikada bili simpatizeri SDS-a ili su cijelo vrijeme radili iznutra, s obzirom na nekoliko struja u partiji.

Zdravlje na usta ulazi

„Tačno je da je šablon isti, iako tu postoji jedna ogromna razlika. Dodik je to radio na planu onog što se zove jedna vrsta državotvornog, nacionalnog objedinjavanja građana u RS. To je ta platforma, na kojoj je on razbio opoziciju, odnosno opozicija mu se sama namjestila jer je SDS kao vodeća partija pobjegla u jednom trenutku od svog programa, dozvoljavajući SNSD-u da im izvuče taj tepih nacionalno odgovorne političke partije i da time odvuče najveći dio birača. Ali tu je i tehnologija vlasti, da uz pobjednike idu oni koji su do jučer bili na drugoj strani“, kaže Cvjetin Milivojević, politički analitičar iz Beograda, ističući da je Vučić otišao u drugom pravcu. „On ne da nije napravio tu vrstu kopče oko koje se može vezati najveći dio nacionalne scene u Srbiji, već je napravio rascjep, sa porukama u kojima je u svađi sa građanima, prozivajući ih da su lijeni, debeli, da previše jedu“, kaže Milivojević.

Da ne pretjeramo, nekoliko struja postoji i unutar SNSD-a i jedino što partiju drži na okupu je upravo Dodik, iako sudeći po tome kako se plaća lojalnost prema dojučerašnjim opozicionarima, teško da će mir u kući dugo da se zadrži. Zbog toga je jasno da onog trenutka kada se Dodik povuče sa političke scene, biće to i kraj SNSD-a.

Istinite laži

U cijeloj opozicionoj priči je ostao PDP, koji je od početka bio u vlasti upravo sa Dodikom, da bi tadašnji prvi čovjek partije Mladen Ivanić, misleći da je ojačao stranku, zatražio politički razvod od Dodika. I dobio ga je ali se nikada nakon toga nije oporavio. 

Pitanje je samo da li je SNSD i politička struktura oko njega, uz povlačenje paralele sa SNS-om u Srbiji, toliko jaka ili je opozicija toliko slaba, bez političke snage koja bi bila alternativa sadašnjoj vlasti.

„Tehnologija Vučićeve vlasti je bazirana na enormnoj količini laži ali to nisu one laži koje ima Dodik, poput referenduma, nezavisnosti, Dana RS, nadležnosti suda. Ove su mnogo opasnije. Imate izjavu bivšeg ministra u Vladi Srbije, koji je rekao da Srbija, ukoliko se bude ovim tempom razvijala, za 185 godina ne može stići životni standard 15 zemalja EU. A istovremeno imate državnu propagandu medija sa pričom da je Srbija na vrhu svih lista kada je riječ o rastu BDP-a“, kaže Milivojević.

U BiH je na proteklim izborima glasalo oko 53 odsto građana. Što znači da ih je skoro polovina ostala kod kuće i da su „bijeli listići“ - apstinenti.  Ako i pretpostavimo da je po ko zna koji put napravljena izborna krađa u Republici Srpskoj, da ne širimo na državu jer i ovo je na tankim nogama, a stranci su rekli da je sve proteklo po zakonu (stranci su uvijek u pravu?), više od deset odsto glasova teško da se može ukrasti. Ne bi li bilo logično postaviti pitanje, zašto nema veće izlaznosti ili je odgovor upravo u tome da, čak i uz ovakvu vlast, ogrezlu u svim retrogradnim aferama,  ne postoji politička alternativa.

 

Čitajte nas i preko DW-aplikacije za Android