Kad će doći vakcina protiv korona virusa?
29. januar 2020
Učinjen je prvi ključni korak ka efikasnoj vakcini protiv novog virusa korona (nCoV). Kineski ljekari iz Centra za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) su izolovali novi virus i analizirali njegov genetski kod, kazao je Su Venbo, rukovodilac instituta za kinesku novinsku agencijeu Sinhua. Još nikada u istoriji čovječanstva se nije tako brzo otkrio prelaz novog patogena sa jedne za sada još uvijek neidentifikovane životinje na čovjeka. Još nikada se nije desilo da je virus u potpunosti dekodiran, da se razmnožio u ćelijskoj kulturi i da se svijetu znanje o virusu tako brzo predstavilo u formi naučne publikacije.
Razvoj vakcine je u toku
Kineski naučnici su već krenuli sa razvojem vakcine. Na razvoju vakcine se radi i u SAD, Australiji i drugim zemljama. U SAD na tome radi nova grupa za istraživački rad na otkrivanju vakcine Nacionalnog instituta za zdravlje (NIH) pod vođstvom Entonija S. Fausija, direktora Instituta za alergijske i zarazne bolesti (NIAD).
Fausi je u jednom stručnom časopisu pisao da bi vakcine, koje su već razvijene protiv virusa SARS i MERS, vjerovatno mogle da budu dobra osnova za razvoj vakcine protiv nCoV virusa.
Nepoznati rizici
No, jedna stvar otežava razvoj vakcine protiv korona virusa - veoma je promjenljive strukture. Isto tako je bilo kod SARS-a. Ljekari su se plašili da vakcina sa aktivnim supstancama spajk proteina može čak i pospiješiti prodiranje određenih varijanti virusa.
Ipak, Fausi smatra da bi spajk vakcina, isto kao i nukelokapsid proteinska vakcina mogle da budu baza za dalja istraživanja na nCoV vakcini. I proizvođači vakcina, poput firme Novavkas iz Merilenda, koja je već razvila vakcinu protiv virusa MERS, su već na startnim pozicijama.
U međuvremenu su se australijski naučnici, predvođeni Kejtom Čepelom sa Univerziteta Kvinslend, takođe okrenuli razvoju vakcine. Oni su se udružili sa drugim ljekarima i rade na razvoju nove vakcine uz pomoć tzv. molekularne stezaljke. Ideja je da se na virus gleda kao na razvijen, stabilan virus već u njegovoj prvoj tzv. preliminarnoj fazi. Tako bi imuni sistem mogao da ga napadne prije nego se on stopi sa ćelijama.
Ova metoda je doduše već pokazala dejstvo protiv drugih opasnih virusa poput ebole, SARS-a i MERS-a - ali, samo u laboratorisjkim uslovima.
Najveći izazov je, isto kao i kod SARS-a, brzina razvoja vakcine. Naučnici okupljeni oko Fausija se nadaju da bi već za tri mjeseca vakcinu mogli da testiraju na ljudima.
Ako sve bude išlo po planu, sa uvođenjem vakcine može se računati najranije u ljeto 2020. To bi svakako bio rekord u razvoju jedne vakcine. Kod SARS-a je to trajalo oko 20 mjeseci, a vakcina je bila razvijena kada je epidemija već bila na kraju.
Lijekovi protiv virusa
No, da li će se ići toliko daleko, zavisi od toga koliko će uspjeha imati potpuno drugačiji pristup. Naime, terapija nevirusnim lijekovima.
Fausi je pisao da bi se mogli razmotriti različiti antivirusni lijekovi širokog spektra, poput onih protiv ebole i HIV-a. Kineske zdravstvene službe su u svakom slučaje već poručili velike količine lijekova protiv HIV-a, izjavila je Rojtersu portparolka firme AbbbVie u Čikagu.
Još jedan potpuno drugačiji pristup borbi protiv virusa, tzv. monoklonalnim antitijelima, dakle imunološki aktivnim proteinima, koji zapravo pozivaju tijelo na potpuno specifičan imuni odgovor.
Herbert Virdžin iz Vir-biotehnologije u Ilinoisu, SAD kazao je da je njegova firma već razvila antitijela, koja su se pokazala djelotvornim protiv SARS-a i MERS-a u laboratorijskim uslovima. On smatra da bi neka od njih mogla da neutralizuju korona virus. "Možda imaju potencijal u terapiji i suzbijanju virusa iz Vuhana", kazao je Virdžin.
Karantin je i dalje najdjelotvornija mjera
Da li će se na tržištu pojaviti vakcina zavisi i od daljeg širenja epidemije. Kinezi za sada koriste najdjelotvornije sredstvo u suzbijanju bolesti: izolacija oboljelih i karantin za kompletne gradove. Ovim mjerama je za sada pogođeno 43 miliona ljudi.
Pri tom izgleda da nCoV infekcija sve manje završava smrtnim ishodom, nego što je to bio slučaj sa SARS-om. Tada je umrlo 8.000 pacijenata kod kojih je ustanovljena zaraza. U ovoj epidemiji smrtnost je znatno manja.
Broj inficiranih istina rapidno raste, ali relativno mali broj pacijenata umire od posljedica infekcije; mahom starije osobe koje su već bile bolesne.
Profesor Mark Heris, virusolog na Školi za molekularnu i ćelijsku biologiju na Univerzitetu Lids procjenjuje da je smrtnost samo oko 0,1 odsto. On u svojim procjenama uzima u obzir i vjerovatno veliki broj neprijavljenih pacijenata sa veoma blagim tokom bolesti, koji se nisu ni javili klinikama te tako ne ulaze u zvanične statistike.
Ako su njegove pretpostavke tačne, onda ovaj virus nije ništa opasniji od sezonskog gripa.