Desetine hiljada ljudi demonstriralo je u Poljskoj protiv vlade lijevog centra Donalda Tuska. Pristalice nacionalne konzervativne opozicione partije PiS okupile su se ispred zgrade parlamenta u Varšavi. Nosili su poljske zastave i plakate na kojima je pisalo: „Ovo je Poljska, a ne Tuskoland" i „Ministar kulture – ministar cenzure". Prema podacima Gradske vijećnice Varšave, bilo je 35.000 učesnika, a organizatori su govorili o 100.000 do 300.000 demonstranata.

Kada je izašao pred demonstrante, lider PiS-a Jaroslav Kačinjski upozorio je da EU planira da „likvidira poljsku otadžbinu” i da želi da je svede na „stambeno naselje za Poljake”. Osvrćući se na Tuskovu proevropsku koalicionu vladu, koja je na funkciji skoro mjesec dana, Kačinjski je rekao: „Ovo nije poljska vlada“. PiS stalno prebacuje Tusku da djeluje "u ime Njemačke".

Prvobitno protestujući protiv restrukturiranja medija

„Protest slobodnih Poljaka“, organizovan u režiji nacionalnih konzervativaca koji su izgubili na izborima u oktobru, prvobitno je imao za cilj da bude usmjeren protiv restrukturiranja javnih medija. Jer, Tuskova vlada je prije nekoliko nedelja započela restrukturiranje televizijske stanice TVP, poljskog radija i novinske agencije PAP, koje je PiS stavio pod svoju kontrolu tokom osam godina na vlasti.

Međutim, sukob oko hapšenja dvojice pravosnažno osuđenih političara PiS-a pomjerio je fokus događaja. Bivši ministar unutrašnjih poslova Marius Kaminski i njegov bivši državni sekretar Maciej Vasik uhapšeni su ovog utorka (9.1.) i odvedeni u zatvor nakon što su prvobitno tražili zaštitu u predsjedničkoj palati od šefa države Andžeja Dude. PiS njih dvojicu vidi kao „političke zatvorenike“.

Duda najavljuje još jedno pomilovanje

Kaminski i Vasik su u apelacionom postupku u decembru pred Okružnim sudom u Varšavi osuđeni na dvije godine zatvora zbog zloupotrebe službenog položaja i trebalo je da počnu da izdržavaju kaznu. Duda je pomilovao njih dvojicu nakon prvog suđenja 2015. godine. Međutim, Vrhovni sud je ovo pomilovanje proglasio nezakonitim, jer je žalbeni proces u to vrijeme još uvijek bio u toku.

Neposredno prije početka demonstracija, Duda je najavio da želi da pomiluje Kaminskog i Vasika po drugi put. Lider stranke PiS, Kačinjski pozvao je demonstrante da održe kratke proteste ispred dva pritvorska centra u kojima su smješteni Kaminski i Vasik.

„Naša susjedna država klizi u ustavnu krizu"

Za njemačkog istoričara Feliksa Akermana (Felix Ackermann) sa Univerziteta u Hagenu protesti u Poljskoj su znak da „naša susjedna zemlja klizi u ustavnu krizu“. Hapšenje dvojice političara iz PiS-a pokazuje „kako se dva različita pravna mišljenja sudaraju i kako ih Kačinjski i Tusk namjerno koriste jedno protiv drugog kako bi dodatno podijelili ionako polarizovano društvo", objašnjava Akerman na ts24.

Proteklih osam godina vlasti PiS-a sa Kačinjskim na čelu dovele su do deregulacije podjele vlasti i vladavine prava. „Demokratski izabrana vlada Donalda Tuska sada ima ogromne poteškoće da vrati na staro ukinutu podjelu vlasti.” Nakon gubitka vlasti, Kačinjski pokušava da nastavi „borbu starim sredstvima“ i oteža život vladi – masovnom polarizacijom i upotrebom svih legalnih instrumenata.

Tekst je izvorno objavljen na tagesschau.de.