Την εντυπωσιακότερη άνοδο σημείωσε προφανώς το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία με το κόμμα της Μαρίν Λεπέν να αυξάνει τη δύναμή του κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας το 25 % που μεταφράζεται σε 22 έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στη Μεγάλη Βρετανία την παράσταση έκλεψε το αντιευρωπαϊκό Ukip του Νάιτζελ Φάρατζ που αναδείχθηκε πρώτη δύναμη με 27 % και 24 έδρες ενώ στην Αυστρία το δεξιό λαϊκίστικο Κόμμα της Ελευθερίας είδε τα ποσοστά του να αυξάνονται κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες και να εκτοξεύονται στο 20,5 %. Και στις σκανδιναβικές χώρες όμως πολλά ακροδεξιά κόμματα είχαν την τιμητική τους.

Όπως σχολιάζει ο πολιτικός επιστήμονας Τιμ Σπιρ από το Πανεπιστήμιο του Ζίγκεν, η εκλογική αυτή επιτυχία των ακραίων δυνάμεων δεν θα πρέπει να υπερεκτιμηθεί. Κατά την άποψή του, το αποτέλεσμα δεν συνιστά απόρριψη της Ευρώπης: «Φυσικά και οι αριθμοί αυτοί θα πρέπει να μας προβληματίσουν, εντούτοις θα πρέπει να τα αξιολογούμε πάντα στα εθνικά τους συμφραζόμενα».

Τιμωρώντας τις εθνικές κυβερνήσεις

Πολλοί ψηφοφόροι, όπως λέει, εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να στείλουν ένα μήνυμα στις κυβερνήσεις τους και ενδεχομένως για να τις τιμωρήσουν. «Το γεγονός ότι το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία έγινε τόσο ισχυρό, οφείλεται αναμφίβολα και στο ότι οι πολίτες ήθελαν να τιμωρήσουν την νυν κυβέρνηση των Σοσιαλιστών».

Σε κάθε περίπτωση όμως ευρωσκεπτικιστικά και αντιευρωπαϊκά κόμματα κατάφεραν να εκλέξουν βουλευτές και να εκπροσωπηθούν στο επόμενο Ευρωκοινοβούλιο. Θα πρέπει να θεωρείται όμως σχεδόν βέβαιο ότι τα διάφορα αυτά κόμματα δεν θα συγκροτήσουν μια ενιαία πολιτική ομάδα. Τόσο το βρετανικό Ukip όσο και το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο δημιουργίας μια αντιευρωπαϊκής συμμαχίας. Ο λόγος; Δεν θέλουν να συνεργαστούν με το προφανώς ξενοφοβικό γαλλικό Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν. Η τελευταία θα προσπαθήσει μάλλον να προσεγγίσει το ολλανδικό ακροδεξιό κόμμα της Ελευθερίας του Βίλντερς καθώς και τους ακροδεξιούς της Αυστρίας και της Σουηδίας. Όπως σχολιάζει ο πολιτικός επιστήμονας, τα κόμματα αυτά θα προσπαθήσουν σε κάθε περίπτωση να συγκροτήσουν πολιτική ομάδα, και λόγω των οικονομικών πλεονεκτημάτων που θα έχουν.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, όλα τα κόμματα αυτά βρίσκονται αντιμέτωπα με το ίδιο, φαινομενικά άλυτο, πρόβλημα: θα προσπαθήσουν να εκπροσωπήσουν εθνικά συμφέροντα σε ένα υπερεθνικό κοινοβούλιο. Πώς μπορεί να γίνει αυτό σε μια ομάδα κομμάτων που προέρχονται από διαφορετικές χώρες;

Για μια «πιο κοινωνική Ευρώπη»

Ο γερμανός υπ. Εξωτερικών Σταϊνμάγερ πάντως φαίνεται να επενδύει στις κεντρώες δημοκρατικές δυνάμεις, ελπίζοντας ότι αυτές θα συνεργαστούν στο νέο Ευρωκοινοβούλιο, προκειμένου αυτό να μην γίνει έρμαιο αριστερών και δεξιών λαϊκιστών. Βασική προϋπόθεση βέβαια είναι να συμφωνήσουν συντηρητικοί και σοσιαλδημοκράτες γρήγορα στο πρόσωπο που θα διαδεχθεί τον Ζοζέ Μπαρόζο στην προεδρία της Κομισιόν.

Εάν θέλουμε οι ψηφοφόροι να μην βάζουν το σταυρό τους σε ακροδεξιά κόμματα, θα πρέπει να βελτιώσουμε το βιοτικό τους επίπεδο, λέει ο πολιτικός επιστήμονας Τιμ Σπιρ. Τα εκλογικά αποτελέσματα, σύμφωνα με τον ίδιο, καταδεικνύουν επίσης ότι οι άνθρωποι βιώνουν τις κοινωνικές συνέπειες της ευρωκρίσης. Γι΄ αυτό και η ΕΕ θα πρέπει να δώσει άμεσα μεγαλύτερη έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη και στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Μια «πιο κοινωνική Ευρώπη», όπως λέει, θα στερούσε πολλές ψήφους από την άκρα δεξιά.

Greta Hamann / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου