Η διαχείρηση της πανδημίας του κορωνοϊού είναι ντροπή για την παγκόσμια κοινότητα. Πρώτα οι ανεπαρκείς πληροφορίες από την Κίνα, μετά το μονομερές κλείσιμο των συνόρων, η μάχη για τις μάσκες, η έρευνα για την προέλευση του ιού και τώρα η άδικη διανομή των εμβολίων. Η επόμενη πανδημία ενδεχομένως να βρίσκεται καθοδόν και το ερώτημα δεν είναι «εάν», αλλά «πότε θα έρθει» - και τότε όλα θα πρέπει να λειτουργήσουν διαφορετικά.

Τα 194 μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) συνέρχονται διαδικτυακά από τις 29 Νοεμβρίου έως την 1η Δεκεμβρίου, ώστε να δρομολογήσουν ένα παγκόσμιο σύμφωνο.

Ωστόσο δεν αναμένονται σπουδαία αποτελέσματα τη στιγμή που χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία απομακρύνονται. Τα μέλη του ΠΟΥ θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, αλλά το τι θα βγει από αυτό παραμένει εντελώς ανοιχτό.

Θα πρόκειται μια συμφωνία μικρής κλίμακας χωρίς πραγματική ισχύ, δηλώνει η Μάικε Φος διευθύνουσα σύμβουλος του συλλόγου «Klug - Γερμανική Συμμαχία για την Κλιματική Αλλαγή και την Υγεία». «Το κύριο πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν λέει ποιο πρόβλημα πρέπει να λυθεί συγκεκριμένα», λέει.

Ασαφείς οι νέοι στόχοι

Λόγω των προβλημάτων που προκλήθηκαν από την εμμονή στην εθνική κυριαρχία και τις εθνικές προσπάθειες, κανείς δεν είναι διατεθειμένος να του τεθούν φραγμοί. Η ΕΕ και περίπου 40 άλλες χώρες βρίσκονται πίσω από τη συνθήκη, με ασαφείς στόχους.

Ο γερμανός υπουργός Υγείας Γενς Σπαν τάχθηκε ωστόσο υπέρ κυρώσεων: Εάν μια χώρα δεν συμπεριφέρεται σωστά θα πρέπει κατά τη γνώμη του να τιμωρείται. Παρόλα αυτά το ενδεχόμενο η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Ρωσία να δεχθούν κάτι τέτοιο, είναι μάλλον απίθανο.

Οι ΗΠΑ έχουν ήδη δηλώσει ότι μια τέτοια σύμβαση θα χρειαζόταν χρόνια και δεν θα έλυνε τα ζητήματα εκείνα που προκαλούν πιέσεις. «Είμαστε επιφυλακτικοί», δήλωσε και ο Φενγκ Γιονγκ, Γραμματέας για θέματα Υγείας της κινεζικής Πρεσβείας στη Γενεύη. Συγκεκριμένα πάντως θα χρειαζόταν η ενίσχυση του ΠΟΥ, ώστε σε περίπτωση νέας πανδημίας, ο οργανισμός χωρίς πολιτικές διαμάχες μεταξύ των κρατών μελών να μπορεί να διατάξει έρευνες και να λάβει μέτρα. «Οι ισχυρές χώρες δεν έχουν όμως κίνητρο να συνάψουν μια σύμβαση, η οποία σε μια κρίση θα μείωνε την εθνική τους κυριαρχία», λέει η Φος.

Υπάρχουν κανονισμοί αλλά...

Με τη συνθήκη, οι φτωχότερες χώρες θέλουν να διασφαλίσουν ότι εν μέσω μιας νέας πανδημίας δεν θα μείνουν πίσω αναφορικά με τις προμήθειες εμβολίων, τα οποία θα κατοχυρωθούν και πάλι από τις πιο πλούσιες χώρες. «Θα ήταν ευχής έργο να καταφέρει να ρυθμιστεί η διανομή του εμβολίου, αλλά δεν πρόκειται να γίνει τίποτα», λέει ένας διπλωμάτης στη Γενεύη.

Άλλωστε οι πλούσιες χώρες δύσκολα θα έχαναν την ευκαιρία να διασφαλίσουν πρώτα τον δικό τους πληθυσμό και στη συνέχεια να δωρίζουν δόσεις εμβολίων σε χώρες που το έχουν ανάγκη. Βέβαια υπάρχουν ήδη δεσμευτικοί κανονισμοί του ΠΟΥ για πώς θα πρέπει να αντιδράσει ο κόσμος σε μια πανδημία. Όταν όμως ο ΠΟΥ τον Ιανουάριο του 2020 κήρυξε μια τέτοια κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω του κορωνοϊού, ελάχιστα συνέβησαν: Δεν υπήρχε σχεδόν κανένας συντονισμός και οι χώρες επέλεξαν να προχωρήσουν μόνες τους, σε εθνικό επίπεδο.

«Γιατί να δημιουργηθεί ένα νέο σύμφωνο, όταν δεν τηρείται το παλιό» διρωτάται η Φος. Θα ήταν προτιμότερο οι χώρες να συμμορφωθούν με τους υπάρχοντες υγειονομικούς κανόνες και να αναφέρουν τακτικά τι κάνουν. Επίσης σημαντικό είναι να δημιουργηθεί ένα ταμείο που στηρίξει τις φτωχότερες χώρες να δημιουργήσουν αποτελεσματικότερα συστημάτα υγείας.

Κριστιάνε Έλριχ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου