Ήταν 18 ετών όταν ξεκίνησε να εργάζεται ως δακτυλογράφος στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Στούτχοφ κοντά στο Γκντανσκ, στη σημερινή Πολωνία. Φέρει η Ίρμγκαρντ Φούρχνερ μερίδιο ευθύνης για τη φρίκη που εκτυλίχθηκε κοντά στην πόρτα του γραφείου της; Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο (BGH) αποφάνθηκε πως ναι.

Την Τρίτη, το ανώτατο δικαστήριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας επιβεβαίωσε προηγούμενη απόφαση κατά της Ίρμγκαρντ Φούρχνερ, η οποία είναι σήμερα 99 ετών. Τον Δεκέμβριο του 2022, η πρώην γραμματέας καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης δύο ετών με αναστολή από το περιφερειακό δικαστήριο του Ίτζεχε, λίγο έξω από το Αμβούργο – πρόκειται συνολικά για 10.505 κατηγορίες συνέργειας σε ανθρωποκτονία και πέντε κατηγορίες για συνέργεια σε απόπειρα ανθρωποκτονίας.

Το BGH επιβεβαιώνει την πρώτη απόφαση κατά της πρώην γραμματέα στρατοπέδου συγκέντρωσης, απορρίπτοντας την έφεση της κατηγορούμενης.

Εργαζόταν «οικειοθελώς», έχοντας «άριστη γνώση»

Υπολογίζεται ότι 65.000 άνθρωποι πέθαναν στο γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Στούτχοφ. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν Εβραίοι κρατούμενοι, Πολωνοί αντάρτες και Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου.

Η υπεράσπιση της Ίρμγκαρντ Φούρχνερ υποστήριξε πως αυτή δεν γνώριζε ότι ήταν μέρος ενός δολοφονικού μηχανισμού. Αντίθετα, ισχυρίστηκαν ότι αντιλαμβανόταν την εργασία της ως μία «τυπική δουλειά γραμματείας». Επιπλέον, υπήρχε ασάφεια ποιες από τις επιστολές και εντολές είχε δακτυλογραφήσει η ίδια.

Ωστόσο, το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα ότι οι δραστηριότητές της είχαν απλώς διεκπεραιωτικό χαρακτήρα. Είχε «άριστη γνώση των εγκληματικών ενεργειών των δραστών που υποστήριζε», ενώ συνεργάστηκε «αλληλέγγυα» μαζί τους. Ή, όπως το έθεσε ο κατήγορός της Ούντο Βάις: Η Ίρμγκαρντ Φούρχνερ καθόταν «οικειοθελώς» στο «κέντρο ελέγχου» του στρατοπέδου συγκέντρωσης. Στο ερώτημα αν μια γυναίκα σε αυτή την προχωρημένη ηλικία θα έπρεπε να καταδικασθεί, ο δικαστής επεσήμανε πως: «Ο νόμος είναι σαφής: ο φόνος δεν παραγράφεται». Το ίδιο ισχύει και για τη συνέργεια σε φόνο.

Μία αργοπορημένη απόφαση με «ιστορική σημασία»

Η «Κεντρική Υπηρεσία» στο Λούντβιγκσμπουργκ εξακολουθεί να ερευνά ύποπτους πρώην υπαλλήλους στρατοπέδων συγκέντρωσης. Ωστόσο, λόγω της προχωρημένης ηλικίας τους, οι έρευνες μετατρέπονται συχνά σε αγώνα δρόμου με τον ίδιο τον χρόνο. Ακόμη και αν οι ύποπτοι είναι εν ζωή, τα δικαστήρια είναι σε θέση να αρνηθούν την έναρξη της δίκης τους, εφόσον εκείνοι δεν θεωρούνται σε θέση να δικαστούν. Η δίκη κατά της Ίρμγκαρντ Φούρχνερ θα μπορούσε έτσι να είναι μία από τις τελευταίες δικες στην ιστορία. Παρεμπιπτόντως: Και αυτή είχε επιχειρήσει να διαφύγει της δίκης.

Για τον Κρίστοφ Χόιμπνερ, πρόεδρο της Διεθνούς Επιτροπής Άουσβιτς, αυτός ακριβώς είναι και ένας ακόμα λόγος για τον οποίο η απόφαση του δικαστηρίου έχει ιστορική σημασία. Ειδικά στη Γερμανία, ήταν πολλοί εκείνοι «που συμμετείχαν στη δολοφονική μηχανή των στρατοπέδων συγκέντρωσης και δεν δικάστηκαν ποτέ για τα εγκλήματά τους. Τουναντίον, κατάφεραν να απολαύσουν εν ειρήνη τις συντάξεις που έλαβαν».

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου