Ένας εμπειρικός κανόνας στην ΕΕ λέει ότι συχνά οι μικρές χώρες κάνουν καλύτερη προεδρία από τις μεγαλύτερες και αυτό επιβεβαιώθηκε για μία ακόμη φορά στην περίπτωση της τσεχικής προεδρίας, το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Κατά γενική ομολογία έκανε περισσότερα από τα αναμενόμενα, προωθώντας μία σειρά νομοθετημάτων για την οικονομία και το περιβάλλον. 

Τη σκυτάλη παίρνει τώρα η σουηδική προεδρία, σε κλίμα αισιοδοξίας ότι το ζήτημα της Ουκρανίας δεν θα επισκιάσει τα πάντα. Μιλώντας την Τρίτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο νέος Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον παραδέχεται ότι όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή έβλεπε «όχι μόνον τον κίνδυνο πολέμου, αλλά και τον κίνδυνο διχόνοιας ανάμεσα σε Ευρωπαίους και ευρωατλαντιστές».

Πώς έχουν εξελιχθεί τα πράγματα από τότε; Μιλώντας στην Deutsche Welle ο Σουηδός ευρωβουλευτής Τόμας Τόμπε εκτιμά ότι «η Ευρώπη παραμένει ενωμένη και έχει δημιουργήσει ισχυρούς διατλαντικούς δεσμούς. Ειναι όμως σημαντικό να τους διατηρήσουμε και να τους ενισχύσουμε. Μοναδική λύση για να σταματήσει ο πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος είναι να αποχωρήσει η Ρωσία από την Ουκρανία».

Προτεραιότητα στην καινοτομία

Στην εσωτερική ατζέντα η Σουηδία δίνει προτεραιότητα στην ψηφιοποίηση της οικονομίας και την καινοτομία. Αυτός ήταν ο λόγος που η επίσημη εκδήλωση για την έναρξη της προεδρίας έγινε στην πόλη Κιρούνα, κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, με τον πρωθυπουργό Κρίστερσον να εγκαινιάζει- από κοινού με τον βασιλιά της Σουηδίας Κάρολο και την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν- το πρώτο κέντρο εκτόξευσης δορυφόρων στο έδαφος της ηπειρωτικής Ευρώπης.

Βραχνιασμένος γύρισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μάρος Σέφκοβιτς από την πιο βόρεια πόλη της Σουηδίας. Μιλώντας στο Στρασβούργο διαβεβαίωσε ωστόσο τους ευρωβουλευτές ότι «μπορεί να έκανε κρύο στην Κιρούνα, αλλά η ατμόσφαιρα ήταν θερμή και ενθουσιώδης κατά την έναρξη της σουηδικής προεδρίας».

Αναζητώντας συμβιβασμούς

Το ιδιαίτερο επίτευγμα της Σουηδίας είναι ότι δεν αντιλαμβάνεται ως αντίφαση την ανάπτυξη της οικονομίας και την επίτευξη οικολογικών στόχων. «Νομίζω ότι στη Σουηδία έχουμε καταφέρει να επιτύχουμε οικονομική ανάπτυξη, μειώνοντας παράλληλα τις εκπομπές ρύπων», λέει ο ευρωβουλευτής Τόμπε. Θα καταφέρουν οι Σουηδοί να αξιοποιήσουν την εμπειρία τους, ώστε να κλείσουν τη διαπραγμάτευση σε κρίσιμα ντοσιέ του νομοθετικού πακέτου Fit for 55, που προβλέπει μείωση σε εκπομπές ρύπων κατά 55% ως το 2030;

Σημαντικές νομοθετικές ρυθμίσεις βρίσκονται στο κρίσιμο στάδιο του Τριλόγου, δηλαδή στην αναζήτηση συμβιβασμού ανάμεσα στα κύρια θεσμικά όργανα της ΕΕ: την Κομισιόν, το Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο. Ο πρωθυπουργός Κρίστερσον ξεχώρισε την οδηγία για περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στη διεθνή ναυτιλία. «Η Σουηδία δεσμεύεται να εργαστεί για να προχωρήσουν όλοι αυτοί οι 'Τρίλογοι'», λέει ο Τόμπε. «Άλλωστε, υποστηρίζαμε από την αρχή το νομοθετικό πακέτο που είχε προτείνει η Κομισιόν».

Αίνιγμα η στάση των «Σουηδών Δημοκρατών»

Μεγάλο αγκάθι της σουηδικής προεδρίας είναι η προσπάθεια για αναζήτηση κοινής γραμμής στο «μεταναστευτικό». Είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία, αν θέλουμε να δούμε συγκεκριμένο αποτέλεσμα πριν από τις ευρω-εκλογές του 2024. Ο Σουηδός ευρωβουλευτής παραδέχεται ότι η νέα κυβέρνηση της Στοκχόλμης έχει μία «ξεκάθαρη» πολιτική, δηλαδή θέλει να μειώσει τους αριθμούς των νεοαφιχθέντων, «ώστε να μπορέσουμε να ενσωματώσουμε στην κοινωνία μας τους εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που είναι ήδη στη χώρα». Όμως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επισημαίνει, θα προσπαθήσει να βρει κοινό παρονομαστή.

Ο Τόμας Τόμπε ανήκει στο συντηρητικό Κόμμα των Μετριοπαθών (Moderaterna) που συμμετέχει στην κυβέρνηση συνασπισμού του πρωθυπουργού Κρίστερσον. Όμως η κυβέρνηση βασίζεται και στην στήριξη του ακροδεξιού κόμματος «Σουηδοί Δημοκράτες», οι οποίοι μέχρι πρότινος ήθελαν να βγάλουν τη Σουηδία από την ΕΕ και σήμερα προειδοποιούν ότι οποιαδήποτε παραχώρηση στο μεταναστευτικό αποτελεί «κόκκινη γραμμή». 

«Προφανώς θα χρειαστεί τη στήριξη του Κοινοβουλίου η κυβέρνηση και είναι σαφές ότι μέχρι σήμερα οι Σουηδοί Δημοκράτες δεν ενδιαφέρονται για μία ευρωπαϊκή λύση» δηλώνει ο Τόμας Τόμπε στην Deutsche Welle. «Θα πρότεινα όμως να περιμένουμε και να δούμε το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Κάποια στιγμή και οι Σουηδοί Δημοκράτες θα αντιληφθούν ότι μία εθνική λύση για το μεταναστευτικό δεν αρκεί και ότι τα σύνορα της Ευρώπης δεν ξεκινούν στη Σουηδία...»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο