Ένα αυτόγραφο, μία selfie, μία σύντομη χειραψία: οπουδήποτε και αν παίζει η Εθνική Γερμανίας, παίκτες όπως ο Τζαμάλ Μουσιάλα ή ο Φλόριαν Βιρτς δεν μπορούν συνήθως να κάνουν ούτε βήμα χωρίς να πέσουν πάνω σε κάποιον από τους οπαδούς που περιμένουν με τις ώρες έξω από το ξενοδοχείο της ομάδας ή το προπονητικό κέντρο για να χαιρετήσουν τους ποδοσφαιριστές. Και όταν οι παίκτες κάνουν τη βόλτα τους στην εκάστοτε πόλη, τις περισσότερες φορές είναι μόνοι τους, χωρίς προσωπικό ασφαλείας.

Η επαφή με τους φιλάθλους είναι μέρος της καθημερινότητας για τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές της χώρας. Σε τέτοιες συναντήσεις όμως μπορούν να προκύψουν ενίοτε και προβλήματα – υπάρχουν φορές που οι οπαδοί υπερβαίνουν τα όρια και δεν διστάζουν να παραβιάσουν την ιδιωτική σφαίρα των παικτών. Βέβαια, οι ποδοσφαιριστές αυτοί δεν είναι… απλοί Γερμανοί πολίτες. Και ούτως ή άλλως δεν γίνεται να είσαι αστέρας του ποδοσφαίρου και να μην έχεις φιλάθλους να σε «κυνηγάνε». Πού τίθενται όμως τα όρια; Και πότε μετατρέπεται αυτή η αγνή λατρεία σε πραγματικό πρόβλημα;

Από τη θεοποίηση στις προσβολές

Οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνται με τον αθλητισμό είναι φίλαθλοι ενός παίκτη ή ενός αθλητή και ξέρουν πώς να μην παραβιάζουν τα όρια των αθλητών. Το πρόβλημα προκύπτει όταν «κάποιος προσπαθεί να πλησιάσει έναν αθλητή χωρίς ο τελευταίος να θέλει κάτι τέτοιο», εξηγεί ο ψυχολόγος Βολφ Ορτίτς-Μίλερ. Και σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις η κατάσταση μπορεί να οδηγηθεί εκτός ελέγχου και ο φίλαθλος να γίνει εμμονικός.

Στο παρελθόν έχουν σημειωθεί αρκετά τέτοια περιστατικά. Η Ολυμπιονίκης και σταρ του διάθλου Μαγκνταλένα Νόινερ είχε έρθει αντιμέτωπη με πολλούς stalkers κατά τη διάρκεια της καριέρας της, έχοντας δεχθεί ακόμα και απειλές κατά της ζωής της. Ένα άλλο πασίγνωστο περιστατικό έλαβε χώρα το 1993, όταν ένας φανατικός οπαδός της Στέφι Γκραφ μαχαίρωσε πισώπλατα την τενίστρια Μόνικα Σέλες, σε ένα έγκλημα που άλλαξε για πάντα τον κόσμο του τένις.

Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα σήμερα;

Σήμερα πάντως το stalking και οι επιθετικές συμπεριφορές φαίνεται να μην αποτελούν μεγάλο ζήτημα. Ορισμένες αθλήτριες χειμερινών αγωνισμάτων έχουν λάβει κατά καιρούς «άσεμνα e-mail και επιστολές», όπως αναφέρει ο Στέφαν Σβάρτσμπαχ από τη Γερμανική Ένωση Σκι, αλλά τα περιστατικά stalking είναι «σπάνια και μεμονωμένα».

Αυτό είναι κάτι που επιβεβαιώνει και ο Μπένιαμιν Ράιστερ από τη Γερμανική Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (DTB). Η DTB προσφέρει πάντως στους αθλητές τη δυνατότητα παρακολούθησης εκπαιδευτικών σεμιναρίων σχετικά με το πώς να αντιμετωπίζουν τη ρητορική και τα μηνύματα μίσους στο διαδίκτυο, αλλά και πώς να διαχειρίζονται γενικώς τη δημοφιλία τους, ώστε να γνωρίζουν τι ακριβώς μπορεί να αντιμετωπίσουν ενώ χρησιμοποιούν τα social media ή ενώ βρίσκονται στη δημόσια σφαίρα.

Ο αθλητικός ψυχολόγος Γιούργκεν Βάλτερ πιστεύει πως τα τελευταία χρόνια η σχέση ανάμεσα στους φιλάθλους και τους αθλητές έχει αλλάξει σημαντικά. «Η εκτίμησή μου είναι πως οι αθλητές αποτραβιούνται περισσότερο από τη δημόσια ζωή, επειδή γνωρίζουν τους κινδύνους».

Τα social media συμβάλλουν επίσης στο να αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο οι κορυφαίοι αθλητές. Ο Βάλτερ προειδοποιεί επίσης για το λάθος που κάνουν πολλοί αθλητές με το να γίνονται πιο «προσιτοί», με το να αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπερβολικά πολλές προσωπικές τους στιγμές. «Οι αθλητές πρέπει αναμφίβολα να αξιοποιούν τα social media ως κανάλια επικοινωνίας. Αλλά πιστεύω ακράδαντα πως δεν θα πρέπει να ανεβάζουν πολύ προσωπικό περιεχόμενο σε τέτοιες πλατφόρμες», υπογραμμίζει ο ψυχολόγος. Διότι με αυτόν τον τρόπο γίνονται πιο ευάλωτοι.

Η δημοσιότητα μπορεί να αποδειχθεί… επικίνδυνη

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο ψυχισμός των οπαδών είναι ασταθής και τα θετικά τους αισθήματα για έναν αθλητή μπορεί να αποδειχθούν εύκολα… εύθραυστα, ιδίως εάν η απόδοση του τελευταίου δεν είναι η αναμενόμενη.

Έτσι, εύκολα μπορεί ένας φίλαθλος να καταλήξει να χρησιμοποιεί ρητορική μίσους – ιδίως στα social media – κάτι για το οποίο προειδοποιούν και οι περισσότερες ομοσπονδίες. Η Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου τονίζει πως τα μηνύματα και τα σχόλια μίσους εναντίον ποδοσφαιριστών αποτελούν ένα ολοένα και συχνότερο φαινόμενο.

Μηνύματα μίσους, απειλές, ρατσιστικά και σεξιστικά σχόλια, ενίοτε ακόμα και απειλές κατά της ζωής τους δέχονται ακόμα και οι αθλητές πιο «ευγενών» αθλημάτων, όπως αυτών του στίβου ή της κολύμβησης. «Και μάλιστα ορισμένες φορές οι άνθρωποι αντιδρούν με μίσος, απλώς και μόνο επειδή ένας αθλητής αποσύρθηκε από ένα αγώνισμα ή δεν τα πήγε τόσο καλά όσο άλλες φορές», προσθέτει ο Μίκαελ Σιρπ από τη Γερμανική Ολυμπιακή Αθλητική Συνομοσπονδία.

Ο Βάλτερ προτείνει στους πελάτες του να φιλτράρουν τα σχόλια και τα μηνύματα που λαμβάνουν στα social media, να έχουν δηλαδή κάποιον που θα τα διαβάζει και μετά θα τους διαβιβάζει τα πιο σημαντικά – ή τουλάχιστον όχι αυτά που έχουν προσβλητικό περιεχόμενο.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς