Η Διεθνής Αμνηστία (AI) καταγγέλλει με τους πλέον δραματικούς όρους την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διεθνές επίπεδο κάνοντας λόγο για ιστορική καμπή. Στην ετήσια έκθεσή της, που παρουσιάστηκε την Τετάρτη στο Βερολίνο, η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποδίδει χωρίς περιστροφές στη διεθνή πολιτική την ευθύνη για την κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, αλλά και την απουσία πρωτοβουλιών για την προστασία των αμάχων Παλαιστινίων.

Η γερμανική κυβέρνηση δεν θα έπρεπε να προμηθεύει όπλα στο Ισραήλ και άλλα εμπλεκόμενα μέρη στη διένεξη, τόνισε η Γιούλια Ντούχροου, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Γερμανίας στην παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης. Επέκρινε μάλιστα τη γερμανίδα υπουργό Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ λέγοντας ότι αν και ισχυρίζεται πως ακολουθεί εξωτερική πολιτική βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα έχει «δύο μέτρα και δύο σταθμά» στη διένεξη Ισραήλ-Χαμάς.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της Διεθνούς Αμνηστίας Γερμανίας, για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο τα «γεγονότα στη Γάζα» συμβολίζουν «την αποτυχία των θεσμών που υποτίθεται ότι θα διασφάλιζαν πως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα γίνει πράξη η υπόσχεση "ποτέ ξανά"». Αντ' αυτού, «καταπατήθηκαν» οι θεμελιώδεις αρχές του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, της Σύμβασης της Γενεύης και της Διεθνούς Σύμβασης για τη Γενοκτονία. Εκτός από τις ισραηλινές αρχές και τις ΗΠΑ, η Διεθνής Αμνηστία κατονομάζει ρητά «ορισμένους Ευρωπαίους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων» καθώς και την ηγεσία της ΕΕ, επιρρίπτοντάς τους πολιτική «δύο μέτρων και δύο σταθμών».

Τα ισραηλινά αντίποινα «ισοδυναμούν με συλλογική τιμωρία»

Αναφερόμενη στην τρομοκρατική επίθεση της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο στην έκθεσή της για «ειδεχθή εγκλήματα». Ας σημειωθεί ότι μέλη της οργάνωσης, η οποία χαρακτηρίζεται τρομοκρατική σε ΗΠΑ, ΕΕ και μια σειρά άλλων κρατών, σκότωσαν περισσότερους από 1.200 Ισραηλινούς και απήγαγαν περίπου 240 ομήρους στη Λωρίδα της Γάζας.

Μετά τις 7 Οκτωβρίου το Ισραήλ απάντησε με «μέτρα αντιποίνων» που «ισοδυναμούσαν με συλλογική τιμωρία», αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία. Άμαχοι και μη στρατιωτικές υποδομές «βομβαρδίστηκαν σκοπίμως και αδιακρίτως, ενώ παράλληλα παρεμποδίζονταν η χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας». Η ισραηλινή πλευρά παρουσιάζει τις επιθέσεις «σαν να συνάδουν με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Στην πραγματικότητα όμως παραβίαζαν τον πυρήνα αυτών των κανόνων».

Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επικρίνει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά και τις κινεζικές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Για παράδειγμα, η ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας «χαρακτηρίζεται από εγκλήματα πολέμου καθ΄ όλη τη διάρκειά της». Συγκεκριμένα, η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου, τις επιθέσεις σε βάρος κατοικημένων περιοχών, τις υποδομές παραγωγής ενέργειας και τις εξαγωγές σιτηρών.

Όλο και λιγότεροι ζουν σε δημοκρατικές κοινωνίες

Η Αμνηστία καταγγέλλει επίσης ότι αυξάνονται οι πιέσεις σε άτομα, τα οποία αγωνίζονται υπέρ οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων ή καταγγέλλουν φαινόμενα διαφθοράς. Ρητή αναφορά γίνεται σε μια σειρά χώρες μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ουγγαρία και η Ινδία. Σε πολλές χώρες ακτιβιστές υπέρ της προστασίας του κλίματος και κατά της εκμετάλλευσης ορυκτών καυσίμων χαρακτηρίζονται «τρομοκράτες». Στη Μέση Ανατολή η κριτική της οικονομικής πολιτικής επισείει συχνά κράτηση. Συνολικά η έκθεση εκφράζει τη λύπη της για την παγκόσμια άνοδο αυταρχικών συστημάτων. Όλο και λιγότεροι άνθρωποι ζουν σε μια δημοκρατική κοινωνία, γράφει η έκθεση.

Όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, η γενική γραμματέας της διεθνούς οργάνωσης Ανιές Καλαμάρ εξέφρασε τη λύπη της για περαιτέρω υποχώρηση στο Αφγανιστάν και το Ιράν. Το Ιράν χρησιμοποιεί μάλιστα ειδικό λογισμικό αναγνώρισης προσώπου για να εντοπίσει γυναίκες χωρίς μαντήλα. Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο για αρνητικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και την Πολωνία όσον αφορά τη νομική ρύθμιση των αμβλώσεων. Σε 15 αμερικανικές πολιτείες, για παράδειγμα, οι αμβλώσεις απαγορεύονται πλήρως ή επιτρέπονται μόνο σε απολύτως εξαιρετικές περιπτώσεις.

Η έκθεση 2023-2024 έχει έκταση 417 σελίδες και εξετάζει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε περισσότερες από 150 χώρες.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος