Ασυνήθιστος ήταν αυτός ο προεκλογικός αγώνας για την Αλβανία. Λόγω της πανδημίας ματαιώθηκαν οι παραδοσιακές προεκλογικές συγκεντρώσεις με ηχηρά συνθήματα και μουσική στη διαπασών. Όλα τα κόμματα οργάνωσαν μικρότερες συναντήσεις με ελάχιστους οπαδούς, ενώ για τις προεκλογικές αντιπαραθέσεις τους αναγκάστηκαν να καταφύγουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η ημερομηνία της εκλογικής αναμέτρησης, της ένατης από την κατάρρευση του σταλινικού καθεστώτος την περίοδο 1989/90, μάλλον δεν είναι τυχαία. Πριν από ακριβώς 30 χρόνια είχαν γίνει οι πρώτες ελεύθερες εκλογές στην Αλβανία, χώρα στην οποία μέχρι τότε πολλοί απέδιδαν τον ουδόλως κολακευτικό χαρακτηρισμό «Βόρεια Κορέα της Ευρώπης».

«Έγιναν πολλά στην Αλβανία»

Από τότε έχουν γίνει πολλά στη χώρα αυτή, επισημαίνει η Γιοχάνα Ντάιμελ, στέλεχος της Γερμανικής Εταιρείας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. «Από το απέραντο γκρι άρχισαν να διαμορφώνονται οι δημοκρατικοί κανόνες για ένα κράτος δικαίου, μία κοινωνία των πολιτών, ένα ελεύθερο τοπίο για τα μέσα ενημέρωσης», επισημαίνει. Η προσχώρηση της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ και η έναρξη, έστω και με καθυστέρηση, ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την ΕΕ, επιβεβαιώνουν τα βήματα προόδου. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, τονίζει η Γερμανίδα ειδικός, «η συνεχής και έντονη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων δυστυχώς επιβαρύνει την Αλβανία και την εμποδίζει να αναπτυχθεί ως ένα κράτος δικαίου».

Το πολιτικό παιχνίδι μονοπωλούν το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) του πρωθυπουργού Έντι Ράμα και το Δημοκρατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης (PD), του οποίου ηγείται ο Λουλζίμ Μπασά. Η αντιπαράθεσή τους δεν γνωρίζει όρια. Το 2017 η αντιπολίτευση κατηγορούσε το σοσιαλιστικό κόμμα ακόμη και για εξαγορές ψήφων. Για πολλά χρόνια το Δημοκρατικό Κόμμα κατέβαζε στους δρόμους τους οπαδούς του, ζητώντας την παραίτηση Ράμα. Η αλβανική δικαιοσύνη είχε παραλύσει σε μία στιγμή που υποτίθεται πως υλοποιούσε τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στην ιστορία της και επιχειρούσε να βάλει τέλος στο κρατικό σύστημα διαφθοράς.

Συνεργασία για τον εκλογικό νόμο

Μετά από διαμεσόλαβηση της ΕΕ και των ΗΠΑ τα πολιτικά πάθη καταλάγιασαν για λίγο. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση συνεργάστηκαν για να περάσουν τις απαραίτητες αλλαγές στον εκλογικό νόμο. «Είναι θετικό το ότι έχουμε συμφωνία, αν μη τι άλλο στις τεχνικές πτυχές της εκλογικής διαδικασίας», λέει στην DW ο Ιλίριαν Σελίμπασι, επικεφαλής της εκλογικής επιτροπής στα Τίρανα. «Θετική εξέλιξη είναι και η αναγνώριση ψηφοφόρων με βιομετρικά στοιχεία, ώστε να αποτραπεί η εξαγορά ψήφων. Παράλληλα προβλέπονται υψηλότερες ποινές για το αδίκημα αυτό».

Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες πριν από τις εκλογές τα πνεύματα οξύνονται, για μία ακόμη φορά. Ένας νεκρός και τέσσερις τραυματίες ήταν ο απολογισμός των συγκρούσεων ανάμεσα σε οπαδούς των σοσιαλιστών και της αντιπολίτευσης την περασμένη Τετάρτη. Το Δημοκρατικό Κόμμα υποστηρίζει ότι τα επεισόδια ξεκίνησαν, όταν οπαδοί του μαγνητοσκόπησαν την εξαγορά ψήφων από στελέχη των σοσιαλιστών, οι οποίοι με τη σειρά τους κατηγορούν την αντιπολίτευση για το νέο κύμα βίας. «Όλα δείχνουν ότι το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι οριακό» δηλώνει στην DW ο Αφρίμ Κρασνίκι, διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικών Σπουδών στα Τίρανα.

Μάχη επιβίωσης για το Δημοκρατικό Κόμμα

Εάν επανεκλεγεί για τρίτη θητεία ο πρωθυπουργός Ράμα, θα καταφέρει κάτι που κανείς δεν έχει επιτύχει στη μετακομμουνιστική Αλβανία. Ο πολιτικός επιστήμων Μίχαελ Βάιχερτ, ειδικός σε θέματα Νοτιοανατολικής Ευρώπης, πιστεύει ότι ο σημερινός κυβερνητικός συνασπισμός υπό την ηγεσία των σοσιαλιστών έχει πιθανότητες να κερδίσει και αυτές τις εκλογές, αλλά μόνο «αν καταφέρει να κινητοποιήσει ευρύτερες ομάδες ψηφοφόρων, από άλλα κοινωνικά στρώματα». Ακόμη πιο σοβαρό είναι όμως το διακύβευμα των εκλογών για το Δημοκρατικό Κόμμα, εκτιμά ο Μίχαελ Βάιχερτ: «Είτε θα κερδίσει αυτές τις εκλογές, είτε θα βυθιστεί στην αφάνεια», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Με σύνθημα «Αλβανία, το μέλλον μας» οι σοσιαλιστές αυτοπροβάλλονται, όπως το συνηθίζουν, ως άνθρωποι της δράσης στις τελευταίες μέρες πριν από την εκλογική αναμέτρηση. Σε αυτό συμβάλλει και η φιλόδοξη καμπάνια εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Από την πλευρά τους οι Δημοκρατικοί επενδύουν στην ανάγκη για την «αλλαγή» και την «καταπολέμηση της διαφθοράς» επιδιώκοντας να προσεγγίσουν δυσαρεστημένους ψηφοφόρους των σοσιαλιστών. Κοινός παρονομαστής και των δύο, επισημαίνει ο Αφρίμ Κρασνίκι, είναι ότι δεν εστιάζουν σε δικές τους προγραμματικές θέσεις, αλλά στην απαξίωση του αντιπάλου. «Οι σοσιαλιστές προειδοποιούν ότι θα τερματιστούν οι μεταρρυθμίσεις αν εκλεγεί η αντιπολίτευση, ενώ εκείνη υπόσχεται να τερματίσει τη μετανάστευση των Αλβανών στο εξωτερικό, διαμορφώνοντας τις ενδεδειγμένες συνθήκες διαβίωσης εντός συνόρων, κάτι που αποφεύγει η κυβέρνηση Ράμα». Για την Αλβανία πάντως, λέει ο Κρασνίκι, το πιο σημαντικό είναι να αποδείξει ότι είναι σε θέση να διοργανώσει μία φυσιολογική εκλογική αναμέτρηση. «Κατ' αυτόν τον τρόπο», τονίζει ο Αφρίμ Κρασνίκι, «θα έχει εκπληρώσει μία σημαντική προϋπόθεση για την πολυπόθητη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ».

Λιντίτα Αράπι

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου