Η ατζέντα που εξήγγειλε πρόσφατα ο αρμόδιος Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος και συζητήθηκε αναλυτικά την Τετάρτη στο Στρασβούργο, κάνει λόγο για μία «ολιστική προσέγγιση», η οποία θα καταπολεμά την παράτυπη μετανάστευση και τους διακινητές της, ακόμη και με στρατιωτικά μέσα, ενώ ταυτόχρονα θα θωρακίζει νόμιμες οδούς μετανάστευσης. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία, είναι ότι η Κομισιόν φαίνεται να αποκηρύσσει πλέον τη λογική της συνθήκης «Δουβλίνο 3», σύμφωνα με την οποία ο αιτών άσυλο θα πρέπει να υποβάλει σχετική αίτηση στην πρώτη χώρα εισόδου σε ευρωπαϊκό έδαφος, δηλαδή κατά τεκμήριο σε μία μεσογειακή χώρα.

Χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Μάλτα, που δέχονται εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες ζητούν άμεση αλλαγή της σημερινής νομοθεσίας, επισημαίνει η ευρωβουλευτής από τη Μάλτα και εισηγήτρια του Κοινοβουλίου για τη μεταναστευτική πολιτική Ρομπέρτα Μετσόλα. «Γνωρίζουμε ότι το ‘Δουβλίνο᾽ είναι ένα ευαίσθητο ζήτημα. Ορισμένα κράτη-μέλη λένε ότι πρέπει να δούμε την εφαρμογή του υπάρχοντος συστήματος πριν ανοίξουμε και πάλι τη νομοθετική διαδικασία. Εγώ φυσικά, προερχόμενη από τη Μάλτα, θεωρώ ότι πρέπει να αναθεωρήσουμε το ‘Δουβλίνο 3᾽, ώστε να μοιραστούν πιο δίκαια τα βάρη που επωμίζονται σήμερα οι χώρες της περιφέρειας» δηλώνει η εισηγήτρια του Κοινοβουλίου στην Deutsche Welle.

«Υποχρέωση η αλληλεγγύη»

Η Κομισιόν προτείνει ένα σύστημα κατανομής των προσφύγων με κριτήρια όπως το μέγεθος της κάθε χώρας, ο αριθμός των προσφύγων που ήδη βρίσκονται στο έδαφός της και η κατάσταση της οικονομίας της. Τα ακριβή κριτήρια δεν διασαφηνιζονται πάντως στις σχετικές προτάσεις της Επιτροπής, επισημαίνει η Ρομπέρτα Μετσόλα. «Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται η συγκατάθεση του Συμβουλίου, και αυτό σημαίνει ότι έχουμε μπροστά μας δύσκολες διαπραγματεύσεις» λέει η ευρωβουλευτής από τη Μάλτα. «Πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργήσει και η ρήτρα opt-out που έχουν η Βρετανία, η Ιρλανδία και η Δανία. Κάποιοι δυστυχώς προσπαθούν να αποποιηθούν την κοινή ευθύνη. Το μήνυμά μου προς όλους αυτούς είναι πολύ απλό: το ότι δεν βρίσκονται στη Μεσόγειο δεν τους απαλάσσει από την υποχρέωση να επιδείξουν έμπρακτη αλληλεγγύη».

Χώρες του Βορρά, όπως η Γερμανία, φαίνεται να μην έχουν πλέον αντίρρηση για μία ανακατανομή των προσφύγων. Ωστόσο, έντονες αντιρρήσεις εκφράζουν ορισμένες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, επισημαίνει ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι». «Ήδη υπάρχουν αντιδράσεις, ήδη υπάρχουν χώρες που δεν θέλουν να συμμετάσχουν σε αυτό το σχέδιο, όπως είναι οι χώρες της Βαλτικής, η Τσεχία, η Ουγγαρία. Είμαστε υποχρεωμένοι, όχι μόνο επειδή έχουμε ανθρωπισμό, αλλά και από τις διεθνείς συνθήκες που έχουμε υπογράψει, να προσφέρουμε σωτηρία σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο, που απειλείται η ζωή τους. Αυτοί είναι οι πρόσφυγες. Αυτούς λοιπόν η Ευρώπη, ως μία ενιαία χώρα, θα τους δεχθεί, θα φροντίσει να μην πεθάνουν. Από κει και πέρα η οικονομική μετανάστευση είναι τελείως διαφορετικό κεφάλαιο.»

Έντονες αντιρρήσεις εκφράζει πλέον και η Γαλλία. Την Τρίτη, ο πρόεδρος της χώρας Φρανσουά Ολάντ δήλωσε ότι «δεν υπάρχει καμία περίπτωση επιβολής ποσόστωσης στην υποδοχή των προσφύγων». Ίσως όλα αυτά συμβαίνουν υπό την δημοσκοπική πίεση της Μαρίν Λεπέν, η οποία, μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, απορρίπτει σε υψηλούς τόνους τις προτάσεις της Κομισιόν. «Βλέπουμε ένα σχέδιο που λέει τί; Ότι θα κατανείμουμε τους μετανάστες στα πλαίσια ενός κοινού ευρωπαϊκού ασύλου; Δεν υπάρχει περίπτωση να αποφασίσετε εσείς αντί για τους Γάλλους πόσους μετανάστες θα δεχθούμε στο εδαφός μας. Γιατί αν γίνει αυτό, θα θεωρηθεί πλέον φυσιολογική η διαδικασία. Θα υπάρξει ακόμα μεγαλύτερος αριθμός μεταναστών και προσφύγων, ακόμα περισσότερα ναυάγια, ακόμα περισσότεροι νεκροί» υποστηρίζει η Μαρίν Λεπέν.

Στα σκαριά «προσωρινός» μηχανισμός

Οι Βρυξέλλες δεν υποχωρούν. Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς δηλώνει ότι ήδη την επόμενη εβδομάδα η Επιτροπή θα προτείνει έναν προσωρινό μηχανισμό επανεγκατάστασης, για να βοηθηθούν οι χώρες στην «πρώτη γραμμή» του μετώπου. Παράλληλα θα διατεθούν 89 εκ. ευρώ για να δημιουργηθούν 20.000 «θέσεις επανεγκατάστασης» σε όλη την ΕΕ. Ενώ από την πλευρά του ο αρμόδιος Επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, υπενθυμίζει πάντως στους «αντιρρησίες» ότι πολύ σύνομα μπορεί να βρεθούν και οι ίδιοι στη θέση εκείνη που σήμερα μπορεί να επικρίνουν.

«Από τότε που εγκρίθηκε η ατζέντα, έχω ακούσει πολλές διαμαρτυρίες ότι όλη αυτή η ατζέντα στοχεύει υπερβολικά στη Μεσόγειο» δηλώνει ο έλληνας Επίτροπος στο Στρασβούργο. «Θα ήθελα να είμαι απόλυτα σαφής: αυτό που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε δεν είναι απλώς ένας μηχανισμός κατεπείγουσας απάντησης λόγω των πιέσεων που δεχόμαστε σήμερα. Είναι ένας μηχανισμός που θα χρησιμοποιείται οπουδήποτε υπάρχουν πιέσεις. Αυτοί, οι οποίοι θα συνδράμουν σήμερα είναι και αυτοί, οι οποίοι μπορεί να χρειαστούν συνδρομή αύριο».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο