Αρχηγοί κρατών και επιστήμονες μας καλούν να περιορίσουμε τις κοινωνικές μας συναναστροφές στο ελάχιστο δυνατόν. Κάτοικοι πόλεων μπαίνουν σε αναγκαστική καραντίνα, η δημόσια ζωή έτσι όπως την ξέραμε, αλλάζει βίαια και εισέρχεται σε νέα ανεξιχνίαστα για την ανθρώπινη ψυχολογία μονοπάτια. Και το ερώτημα που τίθεται είναι, πόσο καιρό μπορεί ο άνθρωπος να αντέξει έτσι αποκομμένος και μακριά από άλλους ανθρώπους, μακριά από την δική του κανονικότητα.

«Να αποδεχθούμε ότι ο κόσμος γυρνά πιο αργά»

Στο ερώτημα ο γερμανός ψυχίατρος Μάνφρεντ Σπίτσερ κάνει ένα σημαντικό διαχωρισμό. Μιλώντας στο Γερμανικό Ραδιόφωνο υποστηρίζει ότι η κοινωνική απόσταση, ή και απομόνωση στην ακραία της μορφή, δεν ισοδυναμεί με μοναξιά. Η μια είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα, η άλλη ένα υποκειμενικό συναίσθημα. Το ένα δεν συνδέεται οπωσδήποτε με το άλλο. Δηλαδή, δεν αισθάνεται μοναξιά όποιος είναι σε απομόνωση, γιατί πολλοί δεν βρίσκονται σε απομόνωση, αλλά αισθάνονται παρ' όλα αυτά μόνοι. Ωστόσο, επισημαίνει ο επιστήμονας, η κοινωνική απομόνωση μπορεί να οδηγήσει στη μοναξιά. Και εδώ ακριβώς είναι ο κίνδυνος. Τι κάνουμε λοιπόν; Θα μας στρίψει ή μπορούμε να διαχειριστούμε τη νέα κατάσταση;

«Ως ψυχίατρος μπορώ να σας πω ότι υπάρχουν ορισμένα συμπτώματα, όπως αυτό της μοναξιάς, που δεν θα μπορούν να τα αντέξουν ορισμένοι, και με τα μέτρα αυτά θα υποφέρουν» παραδέχεται ο Μάνφρεντ Σπίτεσερ. «Αλλά ευτυχώς δεν θα είναι για όλους έτσι. Και μπορώ να σας διαβεβαιώσω από την εμπειρία μου ότι πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε, ότι Θεέ μου, δεν μπορώ πια να κάνω το ένα και το άλλο, αλλά να σκεφτούμε διαφορετικά, ότι πολλές φορές στρεσαριστήκαμε και βρεθήκαμε υπό πίεση. Τώρα όμως μπορούμε να αλλάξουμε σκέψεις και να αποδεχθούμε ότι ο κόσμος γυρίζει πιο αργά, ότι τώρα είμαστε κύριοι του εαυτού μας και να επιλέγουμε αυτό που θα κάνουμε και να το κάνουμε».

«Τι θέλω, τι μπορώ»

Οι τεχνολογικές εξελίξεις προσφέρουν δυνατότητες επικοινωνίας και θα πρέπει να τις χρησιμοποιούμε, συνιστά ο γερμανός ψυχίατρος. Όποιος όμως ζητά δωρεάν Netflix, τότε προφανώς θέλει να συνεχίσει να σκοτώνει τον χρόνο του με κάτι άλλο και δεν έχει καταλάβει περί τίνος πρόκειται.

«Δεν θα πρέπει να συνεχίσουμε τη ζωή μας κάνοντας πλάκα με τρόπο που να μας ναρκώνει, αλλά να χρησιμοποιήσουμε τον ελεύθερο χρόνο, στον οποίο αναγκαζόμαστε να ζούμε, κάνοντας ενδοσκόπηση και αναρωτώμενοι, τι θέλω και τι μπορώ. Και όποιος τα καταφέρει και αποκομίσει οφέλη και δεν γκρινιάζει για τα όσα δεν μπορεί πια να κάνει, αλλά χαίρεται για όσα μπορεί να κάνει, αυτός βγαίνει κερδισμένος», επισημαίνει ο ψυχίατρος.

Ίσως βέβαια να ακούγεται κάπως υπερβολικό ή ανέφικτο για ορισμένες ιδιοσυγκρασίες, ωστόσο είναι η ευκαιρία να δούμε τον χρόνο μέσα από μιαν άλλη οπτική γωνία. Όχι σαν κάτι που φεύγει και τον κυνηγάμε να τον πιάσουμε, αλλά σαν κάτι που αφήνει το περιθώριο για άλλες σκέψεις και άλλη δημιουργικότητα.

DLF/Ντάνιελ Χάινριχ  

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου