Την ώρα που οι προσφυγικές ροές μέσω Ιταλίας και Ελλάδας φαίνεται να έχουν τεθεί υπό έλεγχο, έχει ανοίξει ένας άλλος προσφυγικός διάδρομος στη δυτική Μεσόγειο, από το Μαρόκο προς την Ισπανία. Στο επίκεντρο βρίσκεται το γραφικό λιμάνι Ταρίφα της Ανδαλουσίας, παράδεισος για όσους αγαπούν το σερφ, αλλά τελευταία προορισμός προσφύγων και μεταναστών, ο αριθμός των οποίων έχει τριπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι.

Στην πρώτη θέση Μαροκινοί

Από την μικρή ισπανική παραθαλάσσια πόλη μπορεί κανείς να δει με γυμνό μάτι απέναντι τους γερανούς στο μαροκινό λιμάνι Ταγγέρη. Η εγγύτητα ξεγελάει γιατί αν και ο θαλάσσιος διάδρομος, όπου η Μεσόγειος συναντά τον Ατλαντικό,  είναι συνήθως ήρεμος, υπάρχουν δυνατά υπόγεια ρεύματα που καθιστούν το πέρασμα με βάρκες από την Αφρική στην Ευρώπη πολύ επικίνδυνο. Δεν περνάει ημέρα χωρίς επιχειρήσεις διάσωσης. Μέχρι το Νοέμβριο έχουν διασωθεί 13.500 άνθρωποι από τα σωστικά συνεργεία. Σε αυτόν τον αριθμό πρέπει να προστεθούν και εκείνοι που διασώθηκαν από τις ισπανικές δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας.

Ο Ρόκιο Λόπεζ εργάζεται εδώ και χρόνια στον Ερυθρό Σταυρό με έδρα το λιμάνι Ταρίφα και φροντίζει τους διασωθέντες. «Έχω ζήσει εντελώς οριακές καταστάσεις. Κάποια φορά έπρεπε να φροντίσω 500 ανθρώπους σε μια νύχτα. Και φέτος υπάρχουν ημέρες που έρχονται 400. Πρώτη φορά στη ζωή μου θυμάμαι να έρχονται τόσοι πολλοί  τόσο τακτικά». Ποια είναι η εθνικότητα όσων διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να φτάσουν στα παράλια της Ανδαλουσίας; Οι Μαροκινοί έρχονται στην πρώτη θέση και στη δεύτερη οι Αλγερινοί. Ακολουθούν Αφρικανικοί από χώρες της Υποσαχάριας  Αφρικής.

Απάνθρωπες συνθήκες

Ενώ οι Αφρικανοί έχουν κάποιες προοπτικές παραμονής, οι Μαροκινοί αντίθετα απελαύνονται αμέσως. Αν και το ξέρουν, συνεχίζουν να προκαλούν την τύχη τους. Και είναι πολλοί αυτοί, περισσότεροι από ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Η Άναμπελ Κιρός είναι πρόεδρος μιας ισπανικής οργάνωσης βοήθειας. Εδώ και 15 χρόνια ασχολείται με πρόσφυγες από το Μαρόκο.  «Όταν το Μαρόκο ζητά κάτι από την Ευρώπη, σε πολιτικό ή οικονομικό επίπεδο, φαίνεται από τις πιέσεις στα σύνορα. ΄Αρα κάτι θα θέλει. Όλα είναι σκοτεινά. Κάποτε ζήτησα από ευρωβουλευτές να ρίξω μια ματιά στη συμφωνία ανάμεσα στο Μαρόκο με την Ισπανία και την ΕΕ για τη φύλαξη των συνόρων. Ήταν αδύνατο. Νομίζω ότι πρόκειται για μια αρκετά αδιαφανή συμφωνία».

Όσα περιγράφουν οι ακτιβιστές για τις συνθήκες διαμονής των προσφύγων στη Ταρίφα αποτελούν ντροπή για τον πολιτισμένο κόσμο. Αντί για τουαλέτες οι πρόσφυγες χρησιμοποιούν μια τρύπα στη γη για τις φυσικές τους ανάγκες. Στα πρόχειρα καταλύματα ο ένας είναι επάνω στον άλλο. Ορισμένοι κάνουν λόγο για καταστάσεις παρόμοιες με στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το λιμάνι της Ανδαλουσίας έχει χάσει τη γραφικότητά του. Οι διασώστες βρίσκονται συνεχώς σε εγρήγορση. Το ίδιο και το κόκκινο πλοίο, με το οποίο κάνουν τις διασώσεις. Χθες μετέφερε τις σορούς τριών Αφρικανών.

Μαρκ Ντούγκε/Ειρήνη Αναστασοπούλου