Τρεις προτάσεις μομφής μέσα σε τέσσερις μήνες ξεπέρασε μάλλον ανώδυνα η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Δεν θα είναι οι τελευταίες, εκτιμούν οι παρεπιδημούντες στις Βρυξέλλες.
Ζούμε εποχές ταραχώδεις και απρόβλεπτες, που ευνοούν την ταχεία ανακύκλωση του πολιτικού προσωπικού. Ας αναλογιστούμε ότι στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, δηλαδή μόλις τα τρία τελευταία χρόνια, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν έχει ήδη αναλώσει 130 υπουργούς και υφυπουργούς, καταρρίπτοντας μάλιστα το ιστορικό ρεκόρ του Φρανσουά Μιτεράν με 117 υπουργοποιήσεις στην περίοδο 1988-1995.
Κι όμως, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι ακόμη εδώ. Από το 2019, όταν ανέλαβε για πρώτη φορά τα ηνία της Κομισιόν, η Ευρώπη έχει αλλάξει πολύ. Αλλά η ίδια έχει αλλάξει ακόμα περισσότερο.
Ήταν κάποτε ένα Green Deal
Το περίφημο Green Deal, η «Πράσινη Μετάβαση» της Ευρώπης για την υλοποίηση των πιο φιλόδοξων κλιματικών στόχων στην ιστορία της, ήταν η «σημαία» της φον ντερ Λάιεν για την εκλογή στο ύπατο αξίωμα της ευρωπαϊκής εκτελεστικής εξουσίας. Μέσα σε έξι χρόνια το Green Deal μετονομάζεται Clean Industry Deal, λόγω πιέσεων από τη βιομηχανία για μείωση κόστους και καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Kι αν περιμένουμε λίγο ακόμη δεν αποκλείεται να καταλήξει... σκέτο Industry Deal. Ήδη γίνονται δεύτερες σκέψεις για τους κανόνες ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων (ETS 2) ή για την απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης.
Μπορούμε να αρχίσουμε ατέρμονες θεωρητικές συζητήσεις για το αν είναι σωστή η αλλαγή ατζέντας στις Βρυξέλλες. Υπάρχει όμως μία συζήτηση που δεν είναι θεωρητική, αλλά «εκ των ων ουκ άνευ» για την επιβίωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να γίνει εδώ και τώρα. Είναι η διαπραγμάτευση για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο στην περίοδο 2028-2034, δηλαδή για τον προϋπολογισμό της ΕΕ στα επόμενα χρόνια – με την Κομισιόν να προτείνει μία πρωτοφανή αύξηση κονδυλίων στα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ για την επταετία.
Έντονες είναι ήδη οι αντιδράσεις από τις «βόρειες» πρωτεύουσες σε εποχές δημοσιονομικής εγκράτειας, ενώ οι αποκαλύψεις περί σκανδάλων τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ ασφαλώς δεν ενισχύουν τη διαπραγματευτική θέση χωρών όπως η Ελλάδα, που θέλουν να διατηρήσουν τα «κεκτημένα» σε αγροτικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις από το Ταμείο Συνοχής (κάτι που ασφαλώς δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποσιωπηθούν τα σκάνδαλα).
Σχέδια για «κοινό χρέος»;
Οι αντιδράσεις μάλλον θα ενταθούν τους επόμενους μήνες. Ιδιαίτερα εάν επιβεβαιωθούν γερμανικά δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η πρόεδρος της Κομισιόν αναζητεί τρόπους για να επαναφέρει μία «κοινή ανάληψη χρέους» σε επίπεδο ΕΕ, όπως είχε γίνει για πρώτη φορά με το Ταμείο Ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, αυτή τη φορά με στόχο να χρηματοδοτήσει κρίσιμες αμυντικές και ενεργειακές υποδομές.
Από την οπτική γωνία των νοτίων χωρών θα ήταν ευχής έργο να το επιτύχει. Διαφορετικά, ο λογαριασμός δύσκολα βγαίνει. Σε κάθε περίπτωση, στην παρούσα φάση φαίνεται ότι μόνο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορεί να συντονίσει τη σχετική συζήτηση, έχοντας τη στήριξη ακόμα και των Πρασίνων. Δεν είναι τυχαίο ότι ελάχιστοι Πράσινοι στήριξαν την πρόταση μομφής που είχε καταθέσει προ ημερών η ευρω-ομάδα της Αριστεράς. Ίσως γιατί γνωρίζουν ότι η φον ντερ Λάιεν είναι από τα τελευταία κορυφαία στελέχη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) που ακόμη ενδιαφέρονται σοβαρά για τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ…