Θύελλα αντιδράσεων προκάλεσε στη Γερμανία ποίημα του Γκίντερ Γκρας με τίτλο «Αυτό που πρέπει να ειπωθεί». Ο νομπελίστας συγγραφέας επικρίνει το πυρηνικό Ισραήλ και το περιγράφει ως «πηγή ενός αναγνωρίσιμου κινδύνου», ενώ ζητά από τους αναγνώστες του να «το καλέσουν να αποκηρύξει τη βία». Δεν θα παραμείνω σιωπηλός «γιατί με έχει κουράσει η υποκρισία της Δύσης», σημειώνει ο συγγραφέας.

Ένας λίβελος μίσους

Στη συνέχεια έγινε αυτό που και ο ίδιος ανέμενε, ίσως και να επεδίωκε. Το ποίημα χαρακτηρίστηκε από πολλούς λίβελος και αντισημιτικό παραλήρημα. Ο ίδιος ο Γκρας κατηγορείται για αντισημιτισμό και γεροντική ματαιοδοξία. Ο πρόεδρος του Κεντρικού Εβραϊκού Συμβουλίου της Γερμανίας Ντίτερ Γκράουμαν είπε σχετικά: «Πιστεύω ότι αυτό που μας δίνει ο Γκρας δεν είναι ένα ποίημα, με την έννοια μιας λογοτεχνικής δημιουργίας, αλλά ένα λίβελο μίσους, που χαρακτηρίζεται από δημαγωγία και επιθετικότητα».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Ραλφ Μάιστερ. Ο επικεφαλής της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Κάτω Σαξονίας συμμερίζεται την κριτική που ασκείται στον 84χρονο νομπελίστα: «Θα έλεγα ότι η διατύπωση που επιλέγει ο Γκρας μπορεί να χαρακτηρισθεί αντισημιτισμός, ωστόσο, οι κατηγορίες που εκτοξεύει έχουν περισσότερες προεκτάσεις».

Αντισημίτες και οι μισοί Ισραηλινοί;

Σαφώς λιγότεροι αλλά όχι ασήμαντοι είναι εκείνοι που υπερασπίζονται τον Γκίντερ Γκρας. Ο Γιοχάνο Στράσερ, πρόεδρος του Κέντρου της Διεθνούς Ένωσης Συγγραφέων (PEN) στη Γερμανία γνωρίζει τον Γκρας πολλά χρόνια και απορρίπτει τις κατηγορίες που δέχεται ο φίλος του.

«Δεν είναι αντισημίτης ο Γκρας, αλλά επικρίνει την πολιτική της ισραηλινής κυβέρνησης. Εάν αυτό είναι αντισημιτισμός τότε είναι αντισημίτες και το 50% των ισραηλινών πολιτών που επίσης επικρίνουν την κυβέρνησή τους».

Ο πρόεδρος του μιντιακού ομίλου Springer, Ματίας Ντέπφνερ, έγραψε ότι ο Γκίντερ Γκρας σχετικοποιεί την ενοχή των Γερμανών για το Ολοκαύτωμα. Ο εκδότης της FAZ Φρανκ Σιρμάχερ έκανε λόγο για «κακοτέχνημα που βρίθει στερεοτύπων», ενώ τον Γκρας υπερασπίζεται ο πρόεδρος της Ακαδημίας των Τεχνών Κλάους Στεκ, υποστηρίζοντας ότι «θα πρέπει να επιτρέπεται να μιλάει κανείς ξεκάθαρα, χωρίς να κινδυνεύει να συκοφαντηθεί ως εχθρός του Ισραήλ».

Σταμάτης Ασημένιος, ARD

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής