H απόφαση διεξαγωγής του αυριανού δημοψηφίσματος από την ελληνική κυβέρνηση έγινε δεκτή με άκρως επικριτικά σχόλια από την αντιπολίτευση. Με την ίδια ένταση αντέδρασε και μερίδα των πολιτικών εκπροσώπων της υπόλοιπης Ευρώπης. Πολλοί έσπευσαν να τονίσουν ότι το δημοψήφισμα στερείται αντικειμένου και ως εκ τούτου δεν είναι έγκυρο, ενώ άλλοι επικαλέστηκαν ζητήματα νομιμότητας. Χαρακτηριστική ήταν η παρέμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης, που εκτίμησε ότι το δημοψήφισμα δεν πληροί της διεθνείς προδιαγραφές, επισημαίνοντας ότι θα έπρεπε να έχει προκηρυχθεί τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από τη διεξαγωγή του, ώστε να δοθεί επαρκής χρόνος για συζήτηση στους πολίτες.

Ο Ντάνιελ Μπόξλερ, πολιτικός επιστήμονας του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, συνεκτίμησε αυτά τα επιχειρήματα, ωστόσο, όπως σχολίασε μιλώντας στο Γερμανικό Ραδιόφωνο Deutschlandfunk, «οι άνθρωποι στην Ελλάδα είχαν τη δυνατότητα να απασχοληθούν για μεγάλο διάστημα με τα αιτήματα που θέτει η τρόικα στην Ελλάδα και με το αν θέλουν να αποδεχθούν αυτούς τους όρους».

Σκληρή κριτική ασκήθηκε και στο ερώτημα του δημοψηφίσματος, με την κυβέρνηση να ζητά από τους πολίτες να ψηφίσουν επί της τελευταίας πρότασης των θεσμών και την αντιπολίτευση και πολλούς Ευρωπαίους να χαρακτηρίζουν το ερώτημα ασαφές, τονίζοντας ότι το πραγματικό διακύβευμα είναι η παραμονή ή όχι της Ελλάδας στο ευρώ.

Ευκολότερη η υλοποίηση αποφάσεων με τη σφραγίδα των πολιτών

Όπως επισημαίνει ο Ντάνιελ Μπόξλερ, «η δημοκρατία γίνεται ολοένα πιο σύνθετη. Πρέπει να αποφασίζουμε για περίπλοκα οικονομικά ζητήματα που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε αν δεν είμαστε ειδικοί σε συγκεκριμένο πεδίο. Και αν θα ήθελε κανείς σε μια δημοκρατία να αντιλαμβανόμαστε πάντα την παραμικρή λεπτομέρεια, τότε θα έπρεπε να την καταργήσει εντελώς και να μεταβιβάσει τη λήψη αποφάσεων σε ειδικούς».

Σύμφωνα με τον Ελβετό πολιτικό επιστήμονα τα δημοψηφίσματα έχουν ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα: «Κοιτάξτε, ο πληθυσμός είναι πολύ πιο ευτυχισμένος όταν μπορεί να αποφασίζει επί της ουσίας μέσω δημοψηφισμάτων. Σκέφτεται ότι λαμβάνεται πολύ περισσότερο υπόψη σε πολιτικό επίπεδο, ότι η πολιτική καθορίζεται και από τους ίδιους τους πολίτες». Αυτό το στοιχείο, σύμφωνα με τον κ. Μπόξλερ, διευκολύνει στη συνέχεια και την υλοποίηση των αποφάσεων, καθώς αυτές φέρουν τη σφραγίδα των πολιτών.

Ο Ντάνιελ Μπόξλερ δεν έκρυψε, ωστόσο, την αβεβαιότητά του για την επόμενη μέρα του ελληνικού δημοψηφίσματος, Όπως υπογράμμισε, «οι Ελληνίδες και οι Έλληνες μπορούν να ψηφίσουν ‘ναι' ή ‘όχι', αλλά στη συνέχεια θα ακολουθήσουν ούτως ή άλλως νέες διαπραγματεύσεις. Γι' αυτό δεν είναι καθόλου προβλέψιμο ποιο ακριβώς θα είναι το αποτέλεσμα».

Μάριο Ντομποβίζεκ (DLF) / Άρης Καλτιριμτζής