Δεν ήταν πάντα ανέφελες οι γερμανογαλλικές σχέσεις τον τελευταίο καιρό και η επικαιροποίηση της ιστορικής Συνθήκης των Ηλυσίων που υπεγράφη πριν από 56 χρόνια στο Μέγαρο των Ηλυσίων στο Παρίσι, απεδείχθη στην πράξη μια κοπιώδης προσπάθεια. Το 1963 οι δύο άσπονδοι εχθροί και αντίπαλοι στα πεδία των μαχών θέλησαν να ανοίξουν μια νέα σελίδα στις σχέσεις τους. Σε λίγη ώρα, υπογράφεται μια νέα συνθήκη φιλίας, στην πόλη Άαχεν της Γερμανίας. Για την καγκελάριο Μέρκελ και τον πρόεδρο Μακρόν, η υπογραφή είναι κάτι περισσότερο από μια συμβολική πράξη.

Τo 1963 η αρχή

Η στιγμή απαιτεί μια σύντομη ματιά στο παρελθόν, την περίοδο που ο Κόνραντ Αντενάουερ και ο στρατηγός Ντε Γγκωλ υπέγραφαν τη Συνθήκη των Ηλυσίων. Επρόκειτο για δύσκολα χρόνια και ο ενθουσιασμός τότε ήταν μάλλον περιορισμένος. Από γερμανικής πλευράς εγείρονταν η υποψία ότι ο πρόεδρος Ντε Γκωλ ήθελε να αποσπάσει τη νεαρή τότε Ομοσπονδιακή Γερμανία από το άρμα των ΗΠΑ. Γι αυτό η γερμανική βουλή, στο προοίμιο της Συνθήκης, συμπεριέλαβε ρητή αναφορά στη σταθερή προσήλωση της χώρας στη φιλία της με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Μια αναφορά που εξόργισε τον γάλλο πρόεδρο, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε στο να παραμείνει προσηλωμένος στη γραμμή του «να ενταφιάσει οριστικά την ιστορική εχθρότητα και να αδράξει τον τροχό της ιστορίας».

Οι δύο πλευρές αποφάσισαν τακτικές διαβουλεύσεις ανάμεσα στο γάλλο πρόεδρο και τον γερμανό καγκελάριο και σε επίπεδο υπουργών. Οι κυβερνήσεις σε όλα τα βασικά θέματα εξωτερικής, ευρωπαϊκής και αμυντικής πολιτικής θα έπρεπε να συντονίζονται. Το γερμανογαλλικό Φόρουμ Νεολαίας που ιδρύθηκε λίγο αργότερα ενέπνευσε σε εκατομμύρια νέους τη φιλία ανάμεσα στις δύο χώρες.

Υπογραφή στο Άαχεν, όχι στο Παρίσι

Το 2013, μισός αιώνας αργότερα, γάλλος πρόεδρος ήταν ο Φρανσουά Ολάντ και η γερμανίδα καγκελάριος ήταν ήδη πάνω από 7 χρόνια στο τιμόνι της χώρας της. Τότε ξεκίνησαν οι πρώτες νύξεις για μια νέα Συνθήκη των Ηλυσίων. Ο σοσιαλιστής Ολάντ τάχθηκε υπέρ, αλλά οι Γερμανοί δεν έδειξαν ενθουσιασμό. Ενδεικτική η στάση του πολιτικού επιστήμονα, Αλφρέντ Γκροσέρ: «Προς τι, όταν το περιορισμένο περιεχόμενο της Συνθήκης των Ηλυσίων δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί;». Έτσι μετά από μακρές και δύσκολες διαπραγματεύσεις, υπογράφεται σήμερα στο Άαχεν η νέα συνθήκη φιλίας υπό την «εικονική ματιά του Καρλομάγνου», όπως διατύπωσε πρόσφατα στο Παρίσι ο τέως πρόεδρος της γερμανικής Βουλής Νόρμπερτ Λάμερτ.

Οι Γάλλοι δέχθηκαν η νέα Συνθήκη να μην υπογραφεί στο Παρίσι, αλλά στην άλλη πλευρά των συνόρων, στο Άαχεν ή   Aix-la-Chapelle στα γαλλικά. Σε αυτήν την πόλη απονεμήθηκε πέρυσι στον Μακρόν το βραβείο Καρλομάγνου για τη συμβολή του στην Ευρώπη. Ο Εμμανουέλ Μακρόν έχοντας στο πλευρό του την ΄Αγκελα Μέρκελ θέλει να δείξει ότι εμμένει στην φιλευρωπαϊκή του πολιτική και ότι ζητά την άνευ ορίων εγγύτητα με την μεγάλη γειτονική του χώρα, τη Γερμανία. Τα «κίτρινα γιλέκα» θα τον «υποδεχθούν» με διαδηλώσεις και στο Άαχεν. Αλλά και για την καγκελάριο Μέρκελ η συγκυρία μετά την αποχώρησή από την προεδρία του κόμματός της, δεν είναι και η καλύτερη. 

Περιεχόμενο

Σύμφωνα με την γαλλική οπτική γωνία, η νέα Συνθήκη στοχεύει στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού πρότζεκτ, ιδιαίτερα σε εποχές που η ΕΕ περνά κρίση. Στον πυρήνα των προβλέψεων δίνεται έμφαση στην εμβάθυνση της συνεργασίας στους τοεμίς ευρωπαϊκής, αμυντικής, εξωτερικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής πολιτική. Για πρώτη φορά Βερολίνο και Παρίσι εκφράζουν τη βούληση για καθορισμό κοινών κανόνων για εξαγωγές όπλων. Επ´ αυτού η Γαλλία συνεχίζει να εξοπλίζει τη Σουηδική Αραβία, τη στιγμή που η Γερμανία λόγω της υπόθεσης Κασόγκι έχει αναστείλει τις πωλήσεις. Δημιουργείται ένας «γερμανογαλλικός οικονομικός χώρος», ως αποτέλεσμα δυσαρέσκειας γερμανών επιχειρηματιών για γραφειοκρατικές διαδικασίες στη Γαλλία. Χώρο στη νέα συμφωνία δίνεται και στους πολίτες. Μέσω ενός «ταμείου πολιτών» θα χρηματοδοτούνται πρωτοβουλίες πολιτών και αδελφοποιήσεις πόλεων. Ακριβές ποσό δεν έχει ακόμη αποφασιστεί.

Σε πολιτικό επίπεδο θα συνεχιστούν οι συναντήσεις κορυφής και μεταξύ υπουργών, όπως προβλέπονταν και στη Συνθήκη των Ηλυσίων. Το νέο είναι μια συμφωνία σε επίπεδο κοινοβουλίων που προβλέπει «κοινοβουλευτική συνέλευση» μεταξύ των δύο χωρών. Θα συμμετέχουν 50 βουλευτές από τη γερμανική βουλή και ισάριθμοι από την Γαλλική Εθνοσυνέλευση και θα συνεδριάζουν δύο φορές το χρόνο. Η πρώτη συνεδρίαση θα γίνει πιθανότατα τον ερχόμενο Φεβρουάριο. 

Ειρήνη Αναστασοπούλου/dpa, afp