Τα νέα με βάση τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την παγκόσμια οικονομία δεν είναι ενθαρρυντικά. Η ανάπτυξη συναντά πολλά εμπόδια και ο ρυθμός της είναι αργός και ασταθής, όπως τόνισε ο Μορίς Όμπστφελντ, επικεφαλής οικονομολόγος του Ταμείου, παρουσιάζοντας την εξαμηνιαία έκθεση του διεθνούς οργανισμού.

Μόνιμη στασιμότητα

«Η παγκόσμια ανάπτυξη συνεχίζεται, αλλά με όλο και πιο απογοητευτικό ρυθμό, έτσι ώστε να είναι πιο επιρρεπής η παγκόσμια οικονομία σε κινδύνους. Η ανάπτυξη είναι πολύ ασθενής ήδη για μεγάλο χρονικό διάστημα», υπογράμμισε στη συνέντευξη τύπου. Η τελευταία διαπίστωση αποτελεί και τον τίτλο της έκθεσης του ΔΝΤ. Με αυτήν οι οικονομολόγοι κρούουν τον κώδωνα κινδύνου για τις επιπτώσεις που θα έχει στην οικονομία μια μεγάλη χρονική περίοδος χωρίς πραγματική ανάπτυξη, δηλαδή μια διαρκής οικονομικής στασιμότητα (secular stagnation), όπου οι επενδύσεις γίνονται ακόμη περισσότερο με το σταγονόμετρο. «Σε πολλές χώρες η έλλειψη πραγματικής ανάπτυξης και οι στάσιμοι μισθοί δημιουργούν κλίμα κοινωνικής ανισότητας ανάμεσα στους ανθρώπους και το συναίσθημα ότι μόνο οι οικονομικές ελίτ επωφελούνται από τις εξελίξεις αφήνοντας τους υπόλοιπους πολύ πίσω», παρατηρεί ο Όμπστφελντ.

Σαφές όριο για το πιο ποσοστό ανάπτυξης θεωρείται μικρό για την παγκόσμια οικονομία δεν υπάρχει. Για μεγάλο διάστημα ήταν το 3%. Για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι το κατώτατο όριο. Γιατί εάν κάθε χρόνο ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται κατά 2%, δεν απομένουν μεγάλα περιθώρια για ανάπτυξη.

Τόλμη για μεταρρυθμίσεις

Σύμφωνα με την έκθεση, για τις βιομηχανικές χώρες η ανάπτυξη θα κινηθεί για φέτος στο 1,9%, ενώ στις ΗΠΑ σταθερά στο 2,4%. Για τη Γερμανία και την ευρωζώνη προβλέπεται μικρότερη από ό,τι είχε προβλεφθεί στο παρελθόν. Προβλήματα επισημαίνει το ΔΝΤ στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, που λόγω της χαμηλής τιμής του μαύρου χρυσού υφίστανται ζημιές. Ανάμεσα στις χώρες στις οποίες συρρικνώνεται η οικονομία κατατάσσεται και η Ρωσία.

Ο Μορίς Όμπστφελντ προειδοποιεί τους πολιτικούς να τολμήσουν περισσότερες μεταρρυθμίσεις για να κάνουν ανταγωνιστική την οικονομία τους και τους καλεί να μην ενδώσουν σε εθνικιστικές τάσεις προστατευτισμού του εμπορίου. «Δεν έχουμε την πολυτέλεια άλλων λαθών», επισημαίνει. Οι προτροπές του γίνονται από αγαθή πρόθεση, αλλά οδηγούν σε διλήμματα. Στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, οι τόκοι είναι μηδενικοί, η αγορά έχει γεμίσει με φτηνό χρήμα, παρόλα αυτά η οικονομία δεν κινείται. Και πολλές χώρες δεν είναι σε θέση να μειώσουν τους φόρους και να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις. Δεν απομένουν παρά οι μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αλλά και αυτές θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση σε αυτούς τους εθνικιστές για τους οποίους προειδοποιεί το ΔΝΤ.

Αντρέας Μπέκερ/Ειρήνη Αναστασοπούλου