Όταν η Σάρα Βίλαντ φεύγει από το διαμέρισμα της περνάει μια δοκιμασία: από το άρωμα του καθαριστικού της γειτόνισσας στο κλιμακοστάσιο, την μυρωδιά του μαλλακτικού που αναδύεται από το δωμάτιο πλυντηρίων, βγαίνοντας έξω στον κόσμο που είναι γεμάτος με αρώματα από λακ, κρέμες και απορρυπαντικά. Αυτό που ακούγεται ευχάριστο για πολλούς, είναι επικίνδυνο για την υγεία της Σάρα. Η 29χρονη είναι ασθματική και αντιδράει έντονα στα αρωματικές ουσίες, καθώς μπορεί να τις προκαλέσουν δύσπνοια, δερματικά εξανθήματα, κακή διάθεση και τη λεγόμενη «εγκεφαλική ομίχλη» που συνδέεται μεταξύ άλλων και με προβλήματα συγκέντρωσης.

Αποσμητικά χώρου, αρωματικά στικ και κεριά έχουν εξίσου το ίδιο αποτέλεσμα. Με τέτοια αντικείμενα η Σάρα έρχεται σε επαφή είτε σε μαγαζιά, είτε σε δημόσιες υπηρεσίες, είτε στο νηπιαγωγείο του παιδιού της. Η ίδια, η οποία δεν επιθυμεί να δημοσιοποιηθεί το πραγματικό της όνομα, δεν αποτελεί  μεμονωμένη περίπτωση. «Ένας έως τρεις παθόντες επικοινωνούν μαζί μας κάθε μέρα», αναφέρει η Σίλβια Πλέσκα, εμπειρογνώμων αρωμάτων από τη Γερμανική Ένωση Άσθματος και Αλλεργιών (DAAB). Μερικοί είναι απελπισμένοι ειδικά επειδή αντιμετωπίζουν έλλειψη κατανόησης. «Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να φανταστούν ότι κάτι τόσο όμορφο όσο τα αρώματα, ενέχουν κινδύνους για την υγεία», δηλώνει η Πλέσκα.

Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται πόσο έντονα μυρίζουν τα πάντα. Αλλά τα αρώματα είναι χημικές ουσίες που μολύνουν τον αέρα, αναφέρει η Πλέσκα. Μερικά από αυτά θα μπορούσαν να έχουν ακόμη και ενδοκρινική επίδραση, να επηρεάσουν δηλαδή την ισορροπία των ορμονών. Σύμφωνα με μελέτες, τα αρώματα είναι το δεύτερο πιο κοινό αίτιο αλλεργιών εξ επαφής μετά το νικέλιο. Οι παθόντες ισχυρίζονται πως ακόμη και η απλή εισπνοή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα. Σε μια διεθνή μελέτη, το 1/3 των ερωτηθέντων δήλωσε πως έχει ευαισθησία στα αρώματα, ενώ κάθε δεύτερος ασθματικός ανέφερε προβλήματα υγείας που σχετίζονται με αρώματα. «Ο αριθμός των μη αναφερόμενων κρουσμάτων είναι υψηλός», υπογραμμίζει η χημικός Πλέσκα. Είτε είναι φυσικά είτε συνθετικά αρώματα δεν έχει καμία διαφορά.

Δύσκολη η εύρεση θεραπείας

Η πιθανότητα να αναπτύξει κανείς αλλεργία στα αρώματα αυξάνεται με την ηλικία, σύμφωνα με μελέτες. Η Γερμανική Ένωση Άσθματος και Αλλεργιών (DAAB) αναφέρει πως ο λόγος είναι, μεταξύ άλλων, ότι τα αρώματα μπορούν να συσσωρευτούν στο σώμα, ειδικά τα συνθετικά. Ακόμη και εκείνοι που δεν έχουν ακόμη συμπτώματα μπορούν να επηρεαστούν. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει τυπική διάγνωση ούτε θεραπεία για τις αλλεργίες και τη δυσανεξία στα αρώματα. Οι περισσότεροι πάσχοντες απλώς προσπαθούν να αποφύγουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα αρώματα. 

Στη Σάρα Βίλαντ πήρε πολύ χρόνο να ανακαλύψει τις «κρυμμένες μυρωδιές» του σπιτιού της, όπως οι ταμπλέτες πλυντηρίου πιάτων, οι συσκευασίες και τα παιχνίδια. Έξω από το σπίτι όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σύμφωνα με την DAAB, πολλοί χώροι αρωματίζονται σκόπιμα όπως καταστήματα, λεωφορεία και εγκαταστάσεις περίθαλψης. Η Βίλαντ με την οικογένειά της έχουν διακόψει πολλές φορές ταξίδια τους, καθώς το άγχος στο κατάλυμα ήταν τεράστιο, ενώ όπως επισημαίνει η ίδια δεν μπορεί να αγοράσει μεταχειρισμένα είδη.

Το χειρότερο για την ίδια είναι η επαφή με τους ανθρώπους, καθώς η σωματική επαφή την οδηγεί σε έντονο συναισθηματικό στρες. Ευτυχώς για εκείνη μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται από το σπίτι ως επιστήμονας πληροφορικής. Μια μελέτη  αποκαλύπτει πως οι ημέρες ασθένειας που σχετίζονται με τις αρωματικές ουσίες και οι απολύσεις υπολογίζονται περίπου σε 146 δις δολάρια οικονομικής ζημίας ετησίως. Άλλες μελέτες υποστηρίζουν ότι τα αρώματα στο χώρο εργασίας μπορεί να σχετίζονται με το άσθμα.

Μιλώντας για το πρόβλημα

Η Βίλαντ έχει βρει υποστήριξη από άλλους παθόντες μέσα από τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, όπως επίσης έχει ιδρυθεί και μια πύλη αγγελιών για πράγματα χωρίς άρωμα. Ένας Αυστραλός ερευνητής επίσης εντόπισε πολλά ιδρύματα όπως δημαρχεία, βιβλιοθήκες, εκκλησίες, και νοσοκομεία, ιδιαίτερα στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, που συμβουλεύουν τους επισκέπτες να μην χρησιμοποιούν αρώματα.

Στη Γερμανία, επίσης, το θέμα έχει επανειλημμένα γίνει πολιτικό ζήτημα. Οι Πράσινοι ζήτησαν το 2020 την απαγόρευση του αρωματισμού των δημοσίων χώρων των μέσων μεταφοράς, των νοσοκομείων καθώς και των αλλεργιογόνων αρωμάτων στα παιχνίδια. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος υποστηρίζει ακόμη να μην αρωματίζονται οι δημόσιοι χώροι. Η χημικός Πλέσκα παρόλα αυτά αναφέρει πως τίποτα από αυτά δεν εφαρμόζεται στην πράξη.

Ακόμα και στο σπίτι να μένει κάποιος, δεν σημαίνει πως θα αποφύγει τα αρώματα καθώς οι εταιρείες δεν χρειάζεται να τα δηλώνουν πλήρως στα προϊόντα τους. Αυτό σημαίνει ότι και προϊόντα περιποίησης που διατίθενται στο εμπόριο ως «χωρίς άρωμα», μπορεί να περιέχουν αρώματα, σύμφωνα με μελέτες. 

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου