Η έμπειρη ιδιοκτήτρια ενός πρακτορείου μοντέλων ομολογούσε σε μια συνέντευξή της ότι βρήκε εξαιρετικά όμορφο αυτό το κορίτσι. Μόνο μετά τη δεύτερη, ίσως και την τρίτη ματιά πρόσεξε τα δυσανάλογα μακριά του χέρια, αλλά και το ασυνήθιστα ψυχρό του βλέμμα. Αυτό το λέει βεβαίως εκ των υστέρων, αφού έμαθε ότι το κορίτσι, που θα «σηκώσει» το βάρος της νέας διαφημιστικής εκστρατείας της ισπανικής εταιρείας ρουχισμού MANGO, είναι ένα κατασκεύασμα της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ). Όπως και τα μάλλον αδιάφορα, θολά σκηνικά πίσω του.

Μοιάζει με μια εκστρατεία σαν όλες τις άλλες, η οποία ξεκίνησε στα τέλη Ιουλίου, και δεν θα έκανε καμιά καταναλώτρια να… πέσει από την καρέκλα. Η «αποκάλυψη» όμως που έκανε σχετικά η εταιρεία της χάρισε πολύ μεγαλύτερη προσοχή και έδωσε αφορμή για συζητήσεις και αντιπαραθέσεις μεταξύ υποστηρικτών και αντιπάλων αυτής της επιλογής. Πριν από ένα χρόνο μια άλλη εταιρεία, από τον χώρο των καλλυντικών εκείνη (η Dove), είχε ανακοινώσει δημόσια ότι δεν πρόκειται ποτέ να χρησιμοποιήσει τεχνητά κατασκευασμένες εικόνες και φωτογραφίες στις δικές της διαφημίσεις.

Ζητείται ψυχραιμία

Έρχεται λοιπόν η εποχή που τα πανάκριβα μοντέλα μπορεί και να χάσουν τη δουλειά τους και μαζί με αυτά και ένα σωρό επαγγελματίες του χώρου της διαφήμισης, από τους φωτογράφους μέχρι τους μακιγιέρ; Ευτυχώς υπάρχουν ψύχραιμες φωνές στο χώρο, που δείχνουν να μην ανησυχούν για κάτι τέτοιο και καθησυχάζουν και εκείνους που ξεσηκώθηκαν, διαμαρτυρόμενοι για τον «υπέρ-ανθρώπινο» χαρακτήρα της συγκεκριμένης εκστρατείας, που την θεωρούν περίπου… παραπλανητική.

Ίσως γιατί η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι ακόμα στα σπάργανα και το κόστος εκτιμάται ως υπερβολικό σε σύγκριση με το παραγόμενο αποτέλεσμα. Η όλη διαδικασία παραμένει εξαιρετικά περίπλοκη και είναι ατελής, με την έννοια ότι για την ολοκλήρωσή της απαιτούνται διορθώσεις, που δεν γίνονται χωρίς τη συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα.

Για παράδειγμα τα ρούχα «πέφτουν» αφύσικα στα τεχνητά σώματα και χρειάζεται να γίνουν διορθώσεις με μπούσουλα «συμπληρωματικές» φωτογραφίσεις σε ανθρώπινα κορμιά. Και είναι και αυτό το αφύσικο, παγερό βλέμμα. Και δεν έχεις τη δυνατότητα να... προωθήσεις στα κοινωνικά δίκτυα βιντεάκια με την προετοιμασία και τη διαδικασία της φωτογράφισης, με το «making off» που συνήθως συγκεντρώνει πολλά κλικ.

Όλα είναι θέμα κόστους

Ωστόσο σε μια σχετική έρευνα πάνω από 7 στις 10 εταιρείες του χώρου της μόδας δήλωναν ότι θέλουν στο μέλλον να ασχοληθούν πιο συστηματικά με την ΑΙ. Για να γίνει αυτό θα πρέπει η τεχνολογία να προχωρήσει, κάτι που έτσι κι αλλιώς κάνει με γοργά βήματα, να αυξηθεί η προσφορά και να πέσουν οι τιμές. Σήμερα η «παραγωγή» ενός τέτοιου μοντέλου κοστίζει πάνω από 100.000 ευρώ και σε αυτό το ποσό πρέπει να προστεθούν και μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ για κάθε ξεχωριστή «φωτογραφία». Οι επιχειρήσεις σκέφτονται βεβαίως ότι μπορούν να γλυτώνουν στο μέλλον τις αμοιβές των μοντέλων, αλλά και όλα τα παράπλευρα λογιστικά έξοδα, που απαιτεί η οργάνωση μιας τέτοιας εκστρατείας, ταξίδια, διαμονές σε ακριβά ξενοδοχεία σε εξωτικές τοποθεσίες και πολλά ακόμα για όλους τους συντελεστές.

Ο τελικός αποδέκτης θα κρίνει

Φαίνεται δηλαδή ότι την απάντηση θα την δώσουν μάλλον κριτήρια κόστους και όχι δεοντολογίας. Και φυσικά την τελική ετυμηγορία για την κατεύθυνση, που θα αποφασίσει να κινηθεί ο χώρος, θα την δώσουν οι ίδιοι οι καταναλωτές, οι τελικοί αποδέκτες της διαφήμισης. Το ερώτημα είναι πώς θα αντιδρούν, όταν θα ξέρουν ότι το πρότυπο που καλεί να το ακολουθήσουν ή να το μιμηθούν, τελικά δεν υπάρχει.

Μπορεί να εκληφθεί αυτό συνειδητά ή ασυνείδητα ως προσπάθεια των εταιρειών μόδας να τους «κοροϊδέψουν»; Και πόσο αποτρεπτικά ή ελκυστικά μπορεί να λειτουργεί ένα τεχνητό αποτέλεσμα με βάση κριτήρια «απόλυτης ομορφιάς», στα οποία κατέληξαν κάποιοι αλγόριθμοι ενός υπολογιστή; Μια πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Βιέννης έδειξε ότι τελικά και τα δημιουργήματα της ΑΙ μπορούν να προκαλέσουν συναισθηματικές αντιδράσεις. Αλλά είναι λιγότερο έντονες από δημιουργίες που έγιναν με ανθρώπινο χέρι και ανθρώπους ως πρωταγωνιστές.