«Η Βαρκελώνη δεν πωλείται», ήταν ένα από τα συνθήματα στη μεγάλη διαδήλωση κατά του υπερτουρισμού που έγινε στην καταλανική πρωτεύουσα το απόγευμα του Σαββάτου. Οι αρχές κάνουν λόγο για περίπου 3.000 διαδηλωτές στον πεζόδρομο Λας Ράμπλας, αγαπημένο σημείο συνάντησης για ντόπιους και επισκέπτες. Μόνο που οι επισκέπτες έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια.

Σήμερα η Ισπανία είναι ο δημοφιλέστερος τουριστικός προορισμός παγκοσμίως, μετά τη Γαλλία. Το 2023, έτος-ρεκόρ για τον τουρισμό της χώρας, είχε προσελκύσει 85 εκατομμύρια επισκέπτες από όλον τον κόσμο. Ο τουρισμός συνεισφέρει το 12,8% του ισπανικού Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ). Μόνο η Βαρκελώνη υποδέχεται κάθε χρόνο 12 εκατομμύρια επισκέπτες, ενώ οι μόνιμοι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τα 1,6 εκατομμύρια και αρχίζουν πλέον να αγανακτούν. Διαδηλώσεις εναντίον του υπερτουρισμού γίνονται τους τελευταίους μήνες και στην Ανδαλουσία, τις Βαλεαρίδες και τις Κανάριες Νήσους.

Η «τουριστική βιομηχανία» στο στόχαστρο

«Δεν έχoυμε κάτι με τους τουρίστες», λέει ένας από τους διαδηλωτές στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP). «Εμείς εστιάζουμε στην τουριστική βιομηχανία η οποία επωφελείται από αυτή την κατάσταση και λεηλατεί τις ζωές των κατοίκων αυτής της πόλης. Αλλά και στη δημόσια διοίκηση, η οποία συνεργάζεται μαζί της».   

Μερικά από τα συνθήματα των διαδηλωτών που εμφανίστηκαν σε πλακάτ διαμαρτυρίας στη διαδήλωση του Σαββάτου: «Tourists go home», «Η Βαρκελώνη δεν είναι Ντίσνεϋλαντ», «Οι γειτονιές μας δεν είναι σουβενίρ», «Ο μαζικός τουρισμός σκοτώνει την πόλη μας», «Βάλτε όρια στον τουρισμό», «Όχι στην επέκταση του αεροδρομίου», «Θέλουμε κανονικά ωράρια εργασίας». Σε μία συμβολική ένδειξη διαμαρτυρίας πολλά εστιατόρια και μπαρ στο κέντρο της πόλης παρέμειναν κλειστά στη διάρκεια της κινητοποίησης.

Απλησίαστα τα ενοίκια

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο συνωστισμός στον πεζόδρομο Λας Ράμπλας ή τα άστατα ωράρια εργασίας. Κύριος λόγος για τις οργισμένες αντιδράσεις των Καταλανών είναι οι τιμές των ενοικίων, που εκτοξεύθηκαν σε δυσθεώρητα ύψη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, τα τελευταία δέκα χρόνια οι τιμές των ενοικίων στην πόλη έχουν αυξηθεί κατά 68% και οι τιμές για αγορά νέας κατοικίας κατά 40%, ενώ εκτιμάται ότι 6.000 διαμερίσματα ενοικιάζονται παράνομα.

«Το πρόβλημα είναι ο υπερβολικός τουρισμός» λέει ένας άλλος διαδηλωτής. «Οι ιδιοκτήτες κατοικιών στοχεύουν στο μέγιστο κέρδος. Κερδοσκοπούν με τα διαμερίσματα στην πόλη και ζητούν από τους τουρίστες τιμές, που δεν μπορεί να πληρώσει ο κόσμος που ζει και εργάζεται στη Βαρκελώνη». Εδώ και χρόνια η μητρόπολη της Καταλονίας αναζητεί ένα νέο, βιώσιμο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης.

Πολιτική αντιπαράθεση για τον τουρισμό

Προ ημερών ο δήμαρχος της πόλης Τζαόμα Κολμπονί ανακοίνωσε δραστικά μέτρα, σε μία προσπάθεια να βελτιώσει τις συνθήκες στέγασης: σταδιακά και μέχρι το 2029 θα απαγορευθεί η ενοικίαση εξοχικών κατοικιών μέσα στην πόλη, με αποτέλεσμα να «επιστραφούν» στους πολίτες της Βαρκελώνης και να αξιοποιηθούν ως πρώτη κατοικία 10.000 διαμερίσματα, στα οποία σήμερα διαμένουν τουρίστες.

Όπως αναμενόταν, ο τοπικός Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Τουριστικών Κατοικιών (Apartur) επικρίνει τα σχέδια του δημάρχου, τα οποία, όπως υποστηρίζει, οδηγούν «στη φτώχεια και την ανεργία». Κριτική δέχεται ο Τζαόμα Κολμπονί και στο δημοτικό συμβούλιο, στο οποίο δεν έχει καν πλειοψηφία. Ήδη τον περασμένο Νοέμβριο η τοπική κυβέρνηση της Καταλονίας ψήφισε νόμο, με τον οποίο περιορίζεται ο αριθμός των εξοχικών κατοικιών προς ενοικίαση. Ωστόσο, το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα της αντιπολίτευσης (PP) προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας, ζητώντας την ακύρωση του νόμου. Η ετυμηγορία αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. 

AFP, APTN, ARD