Ως χώρα με τις μεγαλύτερες στον κόσμο εξαγωγές πατάτας και τη μεγαλύτερη κατανάλωση του πιο αγαπημένου φαγητού μικρών και μεγάλων, της τηγανητής πατάτας, το Βέλγιο «χτυπήθηκε» από τον κορωνοϊό, αφήνοντας ορατά ίχνη στην βιομηχανία πατάτας. «Αγρότες και επιχειρηματίες υπέστησαν σημαντικές απώλειες» λέει ο Ρομέν Κουλς, από τον Σύνδεσμο Επεξεργασίας Πατατών Belgapom μιλώντας στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο dpa. Λόγω των μέτρων εγκλεισμού μηνών το αποτέλεσμα ήταν να κλείσουν εστιατόρια και μπιστρό, να πέσει κατακόρυφα η ζήτηση και να βυθιστούν οι τιμές σχεδόν στο μηδέν.

Μακρύς ο δρόμος στην προ κορωνοϊού εποχή

Ορισμένες επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να σταματήσουν προσωρινά την μεταποίηση κατεψυγμένης τηγανητής πατάτας, κροκετών και άλλων προϊόντων με βάση την πατάτα και παρά την κρατική στήριξη να οδηγήθηκαν σε απολύσεις. Το μέλλον για τον κλάδο δεν προδιαγράφεται ρόδινο. «Επικρατεί δικαιολογημένος φόβος, ότι τα περιοριστικά μέτρα στον τομέα τροφίμων πολλών χωρών του κόσμου θα επηρεάσουν βαθιά τη ζήτηση και την παραγωγή» επισημαίνει ο Κουλς. Βέβαια υπάρχουν πρώτα σημάδια ανάκαμψης, αλλά μέχρι το τέλος του χρόνου δεν αναμένεται αύξηση πάνω από το 80% σε σχέση με τα επίπεδα πριν την υγειονομική κρίση. «Αλλά αντί να οδεύει ο κλάδος σε καλύτερες ημέρες, πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με μεγάλα προβλήματα που προέκυψαν από επενδύσεις  χρημάτων σε νέες δυνατότητες παραγωγής, για προϊόντα καλύτερης ποιότητας και βιωσιμότητας». Το Βέλγιο είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο εξαγωγέας κατεψυγμένων ειδών πατάτας, όπως τηγανητές πατάτες. Ο ετήσιος τζίρος του κλάδου μεταποίησης πατάτας αγγίζει τα 2 δις ευρώ. Τελευταία η παραγωγή κατέγραψε ποσοστά ρεκόρ.

«Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης της πανδημίας πωλήθηκαν περισσότερες νωπές πατάτες, τσιπς ή προϊόντα σνακ, αλλά αυτή η παραγωγή αντιστοιχεί σε ένα μικρό μόνο κομμάτι της αγοράς» διευκρινίζει ο Κουλς. Στο Βέλγιο πάνω από το 70% των πατατών μεταποιείται συνήθως σε πατάτες για τηγάνισμα ή κροκέτες για να πουληθούν σε εστιατόρια και άλλους χώρους εστίασης. Αυτό το είδος πατάτας δεν είναι κατάλληλο να πουληθεί ως νωπή πατάτα και για να γίνει τσιπς είναι πολύ μεγάλη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γεμίσουν ξαφνικά οι αποθήκες με αδιάθετες πατάτες. Ο Κουλς υπολογίζει ότι πλημμύρισαν οι αγορές στο Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία με γύρω στους δύο με τρεις τόνους πατάτες. 

Περιοδική μείωση του ΦΠΑ

Για να περιορίσουν κάπως τα αποθέματα οι αγρότες άρχισαν να εξάγουν σε χαμηλές τιμές ή να χρησιμοποιούν πατάτες ως ζωοτροφή ή βιοενέργεια. Στο Βέλγιο ο Σύνδεσμός Belgapom κάλεσε τους πολίτες να διπλασιάσουν την κατανάλωση πατάτας. Και σύμφωνα με το σύνδεσμο γαστρονόμων Horeca οι Βέλγοι ανταποκρίθηκαν. «Οι παραγγελίες έφτασαν τα ύψη» διαβεβαίωσε το dpa εκπρόσωπος του συνδέσμου. Όπως λέει, την περίοδο του lockdown οι αντίστοιχες παραγγελίες φαγητού σε εστιατόρια και μπιστρό ήταν η μόνη δυνατότητα για τους επαγγελματίες του κλάδου να βγάλουν χρήματα. «Πολλοί παράγγελναν πατάτες τηγανητές από φαστφουντάδικα της γειτονιάς – ξέρετε, εμείς οι Βέλγοι είμαστε πολύ υπερήφανοι για τις τηγανητές μας πατάτες».

Παρόλα αυτά οι απώλειες εσόδων τριών μηνών ήταν αδύνατο να περιοριστούν. Μέσα σε αυτούς τους τρεις μήνες ο κλάδος στο Βέλγιο έχασε έσοδα 3,9 δις ευρώ. Η βελγική κυβέρνηση στήριξε τους αγρότες. Ο ΦΠΑ μειώθηκε περιοδικά από 12 στα 6% για τρόφιμα και από 21 στα 6% για μη αλκοολούχα ποτά. Τα μέτρα συνέβαλαν στο να συγκρατηθούν οι τιμές στα εστιατόρια, τα καφέ και μπιστρό και να διατηρήσουν οι γαστρονόμοι τα έσοδά τους κατά μια έννοια σταθερά.

Μπένεντικτ φον Ίμχοφ/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου