«Μόνο όποιος αλλάζει παραμένει πιστός στον εαυτό του».Με αυτό το στίχο ο Βολφ Μπίρμαν αιτιολογούσε την αποκήρυξή του κομμουνισμού. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα τραγούδια του. Στα 88α του γενέθλια κυκλοφορεί ένα καινούργιο άλμπουμ με 22 κλασικά, αλλά και λιγότερα γνωστά τραγούδια ερμηνευμένα από νεότερους καλλιτέχνες, όπως οι Ανέτ Λουιζάν, Ίνα Μύλερ, Μέρετ Μπέκερ, Λίνα Μάλι και Αλιγκάτορ. Τίτλος του «Wolf Biermann re:imagined - Lieder für jetzt!» («Τραγούδια για τώρα!). Ο δεύτερος δίσκος της κασετίνας είναι αφιερωμένος στο τραγούδι «Ermutigung» («Ενθάρρυνση»), το γνωστότερο ίσως τραγούδι του γερμανού τραγουδοποιού και πρώην αντικαθεστωτικού στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (DDR).

«Αν ένα τραγούδι είναι καλό, η ποίηση δυνατή και η μουσική όμορφη, τότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην τραγουδιέται 100 χρόνια μετά, ακόμη και αν η εποχή έχει αλλάξει ριζικά», λέει ο Βολφ Μπίρμαν σε συνέντευξη στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa). Προσθέτει ότι η ανθρώπινη ουσία της ελπίδας, της ανακούφισης και της απελπισίας, της αγάπης και του μίσους μέσα στη διαμάχη του κόσμου είναι κάπως… παλαιότερα. Θυμάμαι ακριβώς πως ήταν στην…. λίθινη εποχή», δηλώνει σαν να κλείνει νοητά το μάτι.

Ο ράπερ Αλιγκάτορ ερμηνεύει το τραγούδι «Der Hugenottenfriedhof» (Το νεκροταφείο των Ουγενότων», στο οποίο ο Βολφ Μπίρμαν περιγράφει μια βόλτα με την αγαπημένη του στο νεκροταφείο Ντοροτέενστατ του Βερολίνου. Οι στίχοι αναφέρονται στους διάσημους που έχουν την τελευταία τους κατοικία στο ιστορικό νεκροταφείο, όπως ο ποιητής Μπέρτολντ Μπρεχτ, ο συνθέτης Χάνς Άισλερ και οι ιδρυτές του γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος Καρλ Λίμπκνεχτ και η Ρόζα Λούξενμπουρκ. «Πόσο κοντά μας είναι κάποιοι νεκροί και πόσο νεκροί είναι κάποιοι που ζουν», λέει το ρεφρέν.

Καλοί φίλοι, πιστοί εχθροί

«Και σύντομα θα ξανασυναντήσω αυτές τις προσωπικότητες όταν θα είμαι νεκρός», συμπληρώνει στο dpa ο Βολφ Μπίρμαν. «Έχω ήδη νοικιάσει σε αυτό το νεκροταφείο ένα "δίκλινο" για μένα και την σύζυγό μου Πάμελα. Ωστόσο μέχρι τότε μπορεί να περάσουν αρκετά ακόμα χρονάκια. «Κάποιοι ελπίζουν βέβαια ότι θα γίνει σύντομα επειδή μέσα στη διαμάχη του μοιραίου αυτού κόσμου δεν έκανα μόνο καλούς φίλους αλλά και πιστούς εχθρούς».

«Βλέπετε, εκεί θα περιβάλλομαι από ενδιαφέροντες ανθρώπους. Και πρέπει να είμαι δημιουργικός για να μην βαρεθώ μέχρι θανάτου όταν έρθει εκείνη η μέρα». Εξάλλου, θα έχει 20 με 30 χρόνια να περιμένει τη σύζυγό του Πάμελα, λέει. «Αν κάνεις το λάθος να παντρευτείς μια πολύ νεότερη γυναίκα, τότε θα πρέπει να περιμένεις πολύ μέχρι να έρθει κοντά σου ».

Η γερμανοπολωνή τραγουδίστρια Balbina ερμηνεύει στο νέο δίσκο το τραγούδι «Soldat Soldat» («Στρατιώτη, στρατιώτη»). Πώς αυτός ο ύμνος του αντιμιλιταρισμού από το 1965 ταιριάζει με τους στρατιώτες που υπερασπίζονται σήμερα την Ουκρανία ή το Ισραήλ; «Οι Εβραίοι υπερασπίζονται τους εαυτούς τους ενάντια στην απάνθρωπη Χαμάς. Είναι της γνώμης ότι δεν θέλουν να εξοντωθούν. Ο Χίτλερ το προσπάθησε ήδη και θεωρούν ότι κατά κάποιο τρόπο αρκεί».

«Έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη»

Για πολλά χρόνια, ο εβραϊκής καταγωγής τραγουδοποιός έβλεπε τον εαυτό του ως έναν πραγματικό κομμουνιστή. «Έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη», τραγουδούσε πριν από 48 χρόνια στην Κολωνία μετά από πρόσκληση του συνδικάτου IG Metall το 1976. Λίγο μετά την συναυλία, η οποία μεταδόθηκε στην Δυτικογερμανική Τηλεόραση, το κομμουνιστικό καθεστώς της πρώην Ανατολικής Γερμανίας του αφαίρεσε την ανατολικογερμανικό διαβατήριο. Στο δίσκο η Annett Louisan, η οποία γεννήθηκε στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, τραγουδάει με την λεπτεπίλεπτη φωνή της, αλλά χωρίς ίχνος αγκιτάτσιας, τους στίχους «Έτσι πρέπει να γίνει, έτσι θα γίνει».

Όσο κι αν έχουν αλλάξει οι απόψεις του ο Βολφ Μπίρμαν παραμένει πιστός στον εαυτό του ως καλλιτέχνης. Στο εορταστικό άλμπουμ εξιστορεί πως προέκυψε το τραγούδι «Ermutigung» («Ενθάρρυνση»). Και μετά παίρνει την κιθάρα και τραγουδά. Στο τέλος κρατά την τελευταία νότα 45 δεύτερα. 

Δύο ημέρες πριν από τα 88α γενέθλιά του, στις 13 Νοεμβρίου, εμφανίστηκε στο Θέατρο Thalia του Αμβούργου, μαζί με νεότερους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στον νέο δίσκο αφιέρωμα στα τραγούδια του. 

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος