Το ημερολόγιο υπηρεσίας του Χάινριχ Χίμλερ αναμειγνύει πολιτική, μπανάλ θέματα, ιστορίες από την προσωπική του ζωή αλλά και ανατριχιαστικές περιγραφές για τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων. «Δείπνο στην καντίνα των μυστικών υπηρεσιών, συζήτηση με τον συνταγματάρχη, πέρασμα από το γκέτο», γράφει στο ημερολόγιο για μια επίσκεψή του στις 9 Ιανουαρίου του 1943 στο γκέτο της Βαρσοβίας. Εκεί όπου οι εθνικοσοσιαλιστές είχαν εγκλωβίσει εκατοντάδες χιλιάδες Πολωνοεβραίους.

Το Γερμανικό Ινστιτούτο Ιστορίας (DHI) της Μόσχας ανακάλυψε σε ένα αρχείο τα επί δεκαετίες χαμένα ημερολόγια του Χίμλερ. Ο «Ραϊχσφύρερ» των SS χαρακτηρίζεται από ιστορικούς ως το νούμερο δύο του ναζιστικού καθεστώτος μετά τον Χίτλερ. Ο Χίμλερ ήταν ο εμπνευστής των στρατοπέδων συγκέντρωσης και ο «αρχιτέκτονας» του σχεδίου της μαζικής εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης.

Τα ημερολόγια υπηρεσίας του από το 1943/44 θεωρούνταν για δεκαετίες εξαφανισμένα. Τα σημαντικά ιστορικά ντοκουμέντα επέζησαν ως σοβιετική λεία από τον πόλεμο στο κεντρικό αρχείο του ρωσικού υπουργείου Άμυνας (CAMO) στο Πόντολσκ της Μόσχας. «Μπορούμε να πούμε με ακρίβεια ποιον συναντούσε ο Χίμλερ κάθε μέρα μεταξύ 1943 και 1944, σε ποιο σημείο βρισκόταν κάθε φορά, καθώς και ποιος ανήκε στον στενό κύκλο επιρροής του», λέει ο ιστορικός Ματίας Ουλ του DHI στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Το εύρημα επιτρέπει μια νέα ματιά στην ιστορία

Ο διευθυντής του Ινστιτούτου της Μόσχας, Νίκολαους Κάτσερ, τονίζει πως το ημερολόγιο θα ρίξει φως στο πώς λαμβάνονταν οι αποφάσεις του Χίμλερ στο πλαίσιο της λειτουργίας του εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος. Επίσης υπογραμμίζει ότι η μελέτη του ημερολογίου θα δώσει ένα πρόσθετο κέρδος στην έρευνα. Όπως αναφέρει, για το δεύτερο μισό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν υπάρχουν πολλά ντοκουμέντα, διότι πολλά από αυτά έπεσαν στα χέρια του Κόκκινου Στρατού κατά την προέλασή του στο Βερολίνο.

Ήδη το 2010 υπήρξαν κάποιες πρώτες αναφορές στα ημερολόγια του Χίμλερ για την εποχή του 1943/44, αναφέρει ο Ουλ. Από το 2013 οι ερευνητές είναι πλέον σίγουροι πως τα ημερολόγια είναι γνήσια και πλήρη. Οι καθηγητές Ουλ και Ντίτερ Πολ από το Κλάγκενφουρτ της Αυστρίας θέλουν μέχρι τα τέλη του 2017 να δημοσιεύσουν τα ευρήματά τους σε δυο τόμους. Κάθε όνομα και κάθε συνάντηση πρέπει να διασταυρωθεί με άλλες πηγές.

Ρομαντισμός και απανθρωπιά

Στο ημερολόγιο του Χίμλερ καταγράφονται επίσης, σύμφωνα με την Bild, τακτικά τηλεφωνήματα στη γυναίκα του, Μαργαρίτα και την κόρη του, Γκούντρουν, που είχαν παραμείνει πίσω στην πατρίδα του, την πόλη Γκμουντ στην Τέγκερνζε. Παράλληλα ο Χίμλερ είχε και σχέση με την πρώην γραμματέα του, Χετβιγκ Πότχαστ, από την οποία απέκτησε άλλα δυο παιδιά. Επίσης «εντυπωσιάζουν οι πολλές γνωριμίες που είχε ο Χίμλερ, με τις οποίες προσπαθούσε μέσω των SS να έχει πρόσβαση στην πολιτική, στο κράτος, στους αξιωματικούς ακόμη και στην οικονομία», αναφέρει ο καθηγητής Ουλ.

Μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου του Χίμλερ δίνεται πάντως η εντύπωση ενός κοινωνικού ανθρώπου που ζούσε μια διπλή ζωή, παρουσιάζεται άλλοτε ως ρομαντική ψυχή και άλλοτε ως ψυχρό όργανο ενός απάνθρωπου καθεστώτος. Το όλο αποτέλεσμα μοιάζει με ένα «τερατούργημα», σημειώνει ο Νικολάους Κάτσερ.

Προς το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αυτό πάντως που φαινόταν στις καθημερινές σημειώσεις του ήταν τελικά η δειλία του. Αν και ήταν ένας από τους κύριους υπεύθυνους των ναζιστικών εγκλημάτων, όταν όλα προμήνυαν την ήττα προσπάθησε να δείξει ότι είναι υπέρ της ειρήνης. Έπειτα δραπέτευσε με άλλο όνομα και τελικά αυτοκτόνησε στις 23 Μαΐου του 1945 ενώ είχε πιαστεί αιχμάλωτος από τους Βρετανούς.

Dpa / Πολυξένη Γεωργιάδου